Baklofen: lek przeciwko alkoholizmowi?

Mimo wskazań do leczenia różnych patologii, baklofen (albo lioresal) cieszy się dobrą reputacją w leczeniu uzależnienia do alkoholu, dlatego zresztą jest przepisywany przez niektórych lekarzy w takim celu. Badania jednakże na tę chwilę zbyt ograniczone, aby definitywnie wypowiadać się na temat jego skuteczności.

Pięć milionów Francuzów ma problemy z piciem alkoholu, a z 52 000 zgonów na rok, trucizna ta jest drugą, tuż za nikotyną, przyczyną zgonów w tym kraju; zgonów, których można by uniknąć.

Uzależnienie od alkoholu jest bardzo ciężkie do leczenia, a lek stosowany w innych celach, baklofen, aktualnie jest tematem bardzo intensywnych debat. Podczas gdy pozwolenie na wprowadzenie na rynek (AMM) nie przewiduje tego, żeby lek ten był przepisywany przeciwko alkohlizmowi, to jednakże niektórzy lekarze nia wahają się przed zrobieniem z niego takiego użytku. Inni specjaliści okazują ostrożność.

Jak działa ta molekuła? Jaka jest jej realna skuteczność? Jaki jest aktualnie consensus naukowy? Odpowiada François Paille, sekretarz generalny Francuskiej Federacji Uzależnień.

Przepisywanie poza AMM

Baklofen został skomercjalizowany w 1974 roku, pod nazwą Lioresal. Jest to środek miorelaksujący, wskazany w przypadku spastycznych skurczów mięśni (nadmierne skurczanie mięśni) przy stwardnieniu rozsianym oraz w przypadku zaburzeń związanych z uszkodzeniami rdzenia kręgowego.

Od wielu już lat jednakże, baklofen jest stosowany we Francji przeciwko uzależnieniu alkoholowemu, mimo że pozwolenie na wprowadzenie na rynek nie przewidywało dla niego takiego zastosowania.

Według syntezy zrealizowanej przez pana François Paille na początku 2011 roku, dane z międzynarodowej literatury oraz doświadczeń klinicznych wykazały pozytywne działanie tej molekuły w leczeniu pacjentów uzależnionych od alkoholu po odwyku.

Ale, jest i „ale”!

Badania jeszcze zbyt ograniczone

Badania odnoszą się w rzeczywistości do bardzo małych grupek pacjentów. Prawie wszystkie te badania są naznaczone błędami metodologicznymi, które osłabiają siłę ich konkluzji, podsumowuje François Paille.

Profesor farmakologii klinicznej oraz członek Narodowej Akademii Medycyny, Jean-Paul Giroud, podziela tę opinię: badania kliniczne nad baklofenem są jeszcze zbyt ograniczone na tę chwilę, abyśmy rzeczywiście mogli wypowiadać się definitywne na temat jego skuteczności.

Obydwaj eksperci zgadzają się więc co do tego, że baklofen cierpi na prawdziwy deficyt oceny naukowej.

Jak nakazuje logika, francuska agencja ANSES (Francuska Agencja ds. Bezpieczeństwa sanitarnego produktów zdrowotnych, Agence française de sécurité sanitaire des produits de santé) podkreśla, że nie jest możliwe zalecanie zastosowanie baklofenu u osób uzależnionych od alkoholu.

Dane nie pozwalają potwierdzić ani zaprzeczyć jego skuteczności, określić skuteczne dawki, dobrze tolerowane, a także długości leczenia.

Aby leczyć alkoholizm, jedno lekarstwo nie wystarczy

Francuska Agencja ds. Bezpieczeństwa sanitarnego produktów zdrowotnych naliczyła około 20 000 przypadków przepisania Lioresalu, które miałyby być, według zastosowanej posologii, prawdopodobnie w związku z uzależnieniem alkoholowym.

Zjawisko przepisywania tego leku poza normalnymi wskazaniami pozostaje więc mimo wszystko ograniczone, wyjaśnia François Paille. Tolerancja generalnie jest dość dobra. Ale badania przeprowadzone na większych grupach pacjentów są konieczne, aby móc sprecyzować stosunek korzyść/ryzyko, podsumowuje François Paille.

Inaczej mówiąc, nie możemy się spodziewać leczenia tak złożonej patologii (jaką jest alkoholizm) jedynie dzięki jednemu lekarstwu. Leczenie alkoholizmu polega na globalnym podejści psychospołecznym. Lekarstwa, o skuteczności koniecznie ograniczonej, przynoszą jedynie dodatkową pomoc.

Dobra reputacja

Skąd więc taki entuzjazm dla tej molekuły? Jak ocenia François Paille, jeśli baklofen odnosi dzisiaj względny sukces, to przede wszystkim zawdzięcza go „hałasowi medialnemu”, którego jest przedmiotem. Pewna liczba lekarzy promuje ten produkt w mediach.

Promocja ta jest zresztą tym lepiej przyjmowana, im bardziej lekarze, tak samo jak i pacjenci, oczekują na rodzaj „cudownego” lekarstwa przeciwko uzależnieniu od alkoholu. Ale, w terapeutyce, cudowne lekarstwa nie istnieją...

Bardziej zauważalne jest jeszcze stałe zainteresowanie tym produktem ze strony środowisk bliskich alkoholikom. Do tego stopnia, iż domagają się oni rozpoczęcia i przeprowadzenia badań klinicznych.