Brak potasu

Potas jest niezbędnym elementem dla prawidłowego funkcjonowania organizmu ludzkiego. Pomimo że znajduje się on w większości produktach żywnościowych, niektórzy mają problem ze stałym dostarczaniem tego pierwiastka do swojego organizmu. Niedobór potasu może stać się poważnym problemem dla zdrowia, dlatego tak istotne jest, aby uwzględnić go w swojej diecie.

Obok sodu i chloru, potas kwalifikowany jest w gronie podstawowych elektrolitów w komórkach organizmu człowieka. Są to minerały, które rozpuszczają się w wodzie, przenosząc ładunki elektryczne. Dzięki temu, że organizm człowieka składa się główne z wody, potas rozprowadzany jest po jego wszystkich zakamarkach. Potas przemieszcza się poprzez błony komórkowe, dostarcza komórkom substancji odżywczych, równocześnie zabierając zbyteczne produkty przemiany materii.

Poza tym uczestniczy w spalaniu białek i węglowodanów oraz pobudza wydzielanie insuliny. Jest nieodzownym składnikiem przy pracy mięśni, pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układowi nerwowemu. Uczestniczy także w dotlenianiu mózgu, dzięki czemu poprawia się zdolność myślenia i koncentracji człowieka. Jednak kluczową funkcją potasu jest kontrola pracy nerek, ciśnienia krwi i regulacja gospodarki wodnej w organizmie.

Przyczyny braku potasu

Niedobór potasu nazywany jest naukowo hipokaliemią. Oznacza to, że poziom potasu w organizmie dorosłego człowieka wynosi poniżej 3,6 mmoli/litr krwi, a u dzieci ten poziom jest niższy niż 3,2 mmoli/litr. Hipokaliemia może być spowodowana stosowaniem diuretyków (leków moczopędnych), które zwiększają częstotliwość wydalania potasu wraz z moczem, dlatego wyjątkowo ważne jest kontrolowanie poziomu potasu w surowicy krwi i ewentualne uzupełnianie jego braku.

Na ten problem narażeni są pacjenci z chorobami sercowo-naczyniowymi. Hipokaliemia spotykana jest przy wzmożonych wymiotach lub biegunkach, kiedy to następuje utrata potasu przez przewód pokarmowy. Spowodowana może być też niedoborem aldosteronu (hormon produkowany przez warstwę kłębkowatą kory nadnerczy), czy też chorobami takimi jak kwasica cewkowa i zespół Cushinga, które prowadzą do sporego ubytku potasu przez nerki.

Zobacz również:

Objawy braku potasu

Niedobór potasu może objawić się napięciem nerwowym i nadmiernym zmęczeniem. Bezsenne noce i problemy ze zrelaksowaniem się mogą być również symptomami hipokaliemii. Należy pamiętać, żeby uzupełniać potas podczas intensywnego wysiłku fizycznego. W przeciwnym razie mogą pojawiać się bóle i skurczę mięśni łydek i ud, czy też drętwienie dolnych kończyn. W ten sposób jesteśmy poinformowani przez swój organizm, że mamy braki potasu i powinniśmy jak najszybciej go dostarczyć.

Szczególnie należy uważać w upalne dni, gdyż nadmierne pocenie się w tym czasie przyczyniają się do utraty potasu. Największą wagę do właściwego poziomu potasu we krwi powinni przykładać ludzie, mający problemy z funkcjonowaniem mięśnia sercowego. Po zmniejszeniu kurczliwości serca, niedobór potasu może prowadzić do arytmii, a nawet całkowitego zatrzymania pracy serca.

Leczenie braku potasu

Każdy, kto zauważy u siebie zaniżony poziom potasu, powinien jak najszybciej zgłosić się na badania krwi. Podczas leczenia hipokaliemii, choremu podawane są preparaty zawierające jony potasu w postaci doustnej lub dożylnej, w zależności od poziomu intensywności zaburzeń elektrolitowych. Formę doustną stosuje się w przypadku łagodnych zaburzeń, natomiast formę wlewów dożylnych podczas zaburzeń ciężkich lub przy współistniejących zaburzeniach wchłaniania.

Jak zapobiegać brakowi potasu?

Doskonale znane jest nam powiedzenie „lepiej zapobiegać niż leczyć” i chyba nikt nie ma najmniejszej wątpliwości, że jest to wiarygodna i praktyczna teza. Najlepszą z metod zapobiegania jest odpowiednia, bogata w potas, dieta. Dzienne zapotrzebowanie na potas u dorosłej osoby wynosi ok. 2000 mg - 4000 mg.

Prawidłowy poziom tego minerału powinien oscylować w granicach 3,6-5 mmol/l krwi. Nawet jeżeli na wstępnych badaniach krwi zostanie wykryty zaniżony poziom potasu we krwi, to poprzez stosowanie odpowiedniej diety i dostarczaniu organizmowi odpowiednich suplementów, szybko można przywrócić właściwy poziom tego pierwiastka.

Potas występuje w większości produktów spożywczych, wyjątkiem są jedynie cukry i tłuszcze. Najbardziej bogate w potas są suszone owoce tj. morele, figi, jabłka, czy rodzynki. Ponadto wiele potasu znajduje się również w zwykłych owocach i warzywach, jak i również w wyrobach mięsnych.

Produkty bogate w potas (w 100g) :

Suszone morele (1666 mg)
Fasola biała (1188 mg)
Suszone figi (938 mg)
Rodzynki (833 mg)
Awokado (600 mg)
Kasza gryczana (443 mg)
Ziemniaki (443 mg)
Banany (395 mg)
Pierś z kurczaka (385 mg)
Polędwica wołowa (382 mg)
Seler (320 mg)
Kiwi (290 mg)
Pomidory (282 mg)
Grejfruty (277 mg)

Potas jest niebywale potrzebnym pierwiastkiem do prawidłowego działania ludzkiego organizmu. Uwzględnienie w codziennej diecie, odpowiedniej jego ilości nie jest wymagającym zadaniem, ponieważ występuje on prawie we wszystkich produktach. Bardzo ważne jest, żeby starać się zachowywać właściwy poziom potasu we krwi, ponieważ nielichy i długotrwały niedobór może przyczynić się do zagrożenia zdrowia, a nawet życia.

Autor: Grzegorz Kozłowski