Choroby infekcyjne przewodu pokarmowego

Zakażenia przewodu pokarmowego są najczęstszymi przyczynami ostrej biegunki, która trwa od 7 do 14 dni. Do tych zakażeń należą: rotawirusy, adenowirusy, norowirusy oraz astrowirusy. Do zakażenia dochodzi zazwyczaj drogą pokarmową, po spożyciu zanieczyszczonej patogenami wody, produktów spożywczych, ale także bezpośrednio z człowieka na człowieka.

Biegunka rotawirusowa

Zakażenie przenosi się drogą fekalno-oralną lub kropelkową. Chorują na nią głównie dzieci między 6, a 24 miesiącem życia, szczególnie w okresie jesienno-zimowym. Objawy kliniczne występują po 1-2 dniach od zakażenia. Należą do nich:

ostra choroba z gorączką,
wymioty,
wodnista biegunka,
nieżyt górnych dróg oddechowych.

Pamiętajmy o profilaktyce, polegającej na dwóch rodzajach szczepień. Pierwsze z nich, Rotarix, to szczepionka żywa, którą podaje się niemowlętom doustnie dwukrotnie w odstępach 4-tygodniowych. Drugie, RotaTeq, także jest szczepionką żywą, którą podaje się niemowlętom doustnie trzykrotnie w odstępach 4-tygodniowych. Cały cykl szczepień należy zakończyć do 24 tygodnia życia.

Biegunka bakteryjna

Za objawy kliniczne odpowiedzialne są poszczególne bakterie chorobotwórcze, takie jak:

E.coli

Wyróżnia się pięć serotypów bakterii E.coli, w tym dwa najważniejsze: szczepy enteropatogenne oraz szczepy enterotoksyczne. Te pierwsze przynoszą objawy już w okresie niemowlęcym. Zakażenie przebiega z uszkodzeniem mikrokosmków oraz z objawami zespołu zaburzeń wchłaniania. Drugie są główną przyczyną biegunek podróżnych oraz biegunek u niemowląt w krajach rozwijających się.

Zobacz również:

Salmonella

Salmonella powoduje gorączkę oraz krwawą biegunkę. Inne postaci kliniczne to zazwyczaj zapalenie wsierdzia, zapalenie szpiku kostnego oraz zapalenie stawów.

Shigella

Zachorowania związane z bakterią Shigella pojawiają się najczęściej w okresie lata i jesieni. Zmiany zapalne dotyczą głównie jelita grubego, objawiają się poprzez krwawą biegunkę, bolesne zaparcia na stolec i bóle brzucha.

Campylobacter

Związana jest z biegunką o ciężkim przebiegu, trwa od 2 do 7 dni, zazwyczaj jest krwawa wraz z bólami brzucha.

Yersinia

Zakażenie bakterią Yersini dotyczy głównie niemowląt. Pojawia się gorączka oraz krwawe stolce. Chorobie towarzyszą napadowe bóle brzucha – są one związane z powiększeniem krezkowych węzłów chłonnych.

Biegunka pasożytnicza

Lamblia intestinalis zazwyczaj pojawia się w dwunastnicy i jelicie cienkim, ale także w przewodach żółciowych, przewodzie trzustkowym oraz w pęcherzyku żółciowym. Do zarażenia dochodzi drogą pokarmową. Ostre objawy lambliozy to:

ból brzucha,
ból głowy,
nudności,
wzdęcia,
nawracające biegunki,
brak łaknienia.

U dzieci powodują także zaburzenia w trawieniu tłuszczów i węglowodanów oraz upośledzają wchłanianie witaminy B12 i A.
Do objaw klinicznych należą:

płynne stolce,
wymioty,
brak łaknienia,
cechy odwodnienia,
ubytek masy ciała.

Jak wygląda diagnoza?

Bardzo ważną rolę odgrywa oszacowanie stopnia odwodnienia pacjenta. W przypadku ciężkiego odwodnienia niezbędne jest wykonanie oznaczenia równowagi kwasowo-zasadowej, stężenia elektrolitów, mocznika i kreatyniny w surowicy krwi. Można także zastosować diagnostykę mikrobiologiczną, ale nie jest ona konieczna, ponieważ nie zmienia metod leczenia.

Leczenie

Podstawowym sposobem leczenia ostrej biegunki jest nawadnianie drogą doustną. Jeśli pojawiło się ciężkie odwodnienie, nawadnianie prowadzone jest drogą dożylną z wyrównaniem deficytów wodnych i zaburzeń gospodarki kwasowo-zasadowej. W określonych przypadkach można stosować antybiotyki. Są to m.in.:

noworodki i niemowlęta poniżej 3 miesiąca życia,
dzieci z zaburzeniami odporności,
obecność drugiego zakażenia poza przewodem pokarmowym.

Nieraz stosuje się także preparaty o zdolności absorbowania toksyn bakteryjnych, wirusów, soli żółciowych oraz niestrawionych cukrów.

Autor:

Julia Płaneta