Czy każdy stridor krtaniowy wymaga terapii?

Stridor krtaniowy (in. świst krtaniowy) jest to zmiana o charakterze dźwięku, powstająca w wyniku wibracji drżenia strun dróg oddechowych, na skutek obturacji lub zwężenia światła krtani. Najczęściej jest to problem spotykany w laryngologii dziecięcej, ze względu na odmienną budowę anatomiczną krtani dziecka. Stridor jest objawem patologicznym i prawie zawsze wymaga uwagi klinicznej.

Możemy wyróżnić trzy rodzaje stridoru: wdechowy, wydechowy lub wdechowo-wydechowy. Najczęściej mamy do czynienia ze stridorem wdechowym, który wskazuje na zatkanie dróg oddechowych powyżej głośni, co wynika z zapadnięcia się miękkich tkanek gardła. Stridor wydechowy oznacza natomiast niedrożność w niższych częściach tchawicy i oskrzeli. Gdy mamy do czynienia ze świstem pojawiającym się zarówno na wdechu jak i wydechu, to możemy mówić o obecności obrzęku w okolicy chrząstki pierścieniowatej otaczającej tchawicę. Stridor możemy nie tylko usłyszeć, ale również zobaczyć w badaniach endoskopowych, zwłaszcza jeśli pacjent będzie na oddechu własnym, a nie całkowicie znieczulony, na sztucznym oddechu. Na ogół stridorowi towarzyszy wysiłek oddechowy, następujący w wyniku wzrostu oporu dróg oddechowych. Stridor może mieć charakter wysoko- lub niskotonowy, wilgotny lub suchy.

Laryngomalacja - wrodzony stridor krtaniowy

Laryngomalacja, czyli wrodzona wiotkość krtani, jest najczęstszą przyczyną świstu krtaniowego u małych dzieci, spowodowana jest niedojrzałością elementów chrzęstnych, które tworzą krtań. Na ogół już w kilka godzin po urodzeniu można usłyszeć u dziecka charakterystyczny świst. Innymi objawami laryngomalacji (poza świstem) jest duszność wdechowa, cichy płacz lub chrypka, a także zachłystywanie się podczas karmienia. Objawy te nasilają się właśnie przy wysiłku, płaczu i karmieniu, zdarza się bowiem, że w przypadku laryngomalacji o niskim stopniu nasilenia, nie usłyszymy charakterystycznego świstu w czasie spoczynku. Zmienna jest zazwyczaj od pozycji ciała, najczęściej ustępuje w 24 miesiącu życia. Laryngomalacja raczej nie prowadzi do niewydolności oddechowej, najczęściej tylko nieznacznie ogranicza wymianę gazową. W takich przypadkach stosuje się więc leczenie zachowawcze, czasami tylko zdarza się, że u pacjenta musi zostać wykonana tracheostomia. Jest to chirurgiczne połączenie tchawicy ze światłem zewnętrznym, celem ominięcia górnych dróg oddechowych, w dzisiejszych czasach jednak coraz rzadziej stosowane. W niektórych przypadkach wykonuje się również supraglottoplastykę, czyli podcięcie wiązadeł nalewkowo-nagłośniowych z usunięciem nadmiaru tkanki śluzowej.

Zobacz również:

Wskaźniki, jakimi powinien się kierować rodzic zastanawiając się, czy poddać dziecko dalszej ocenie specjalistycznej to:

niedostateczny przyrost masy ciała (jeden z najistotniejszych czynników);
duszności ze stałym i znacznym wciąganiem przestrzeni międzyżebrowych;
epizody w trakcie jedzenia, zaburzenie połykania;
zaburzenie oddychania i niewydolność oddechowa.
Inne czynniki powodujące stridor wdechowy

Oprócz laryngomalacji, która jest najczęstszą przyczyną stridoru wdechowego, możemy wyróżnić inne czynniki, które go powodują, mianowicie:

krup – podgłośniowe zapalenie krtani;
zapalenie nagłośni – nadgłośniowe zapalenie krtani, występuje u większych dzieci;
zapalenie tchawicy;
brodawczak krtani – wynika z infekcji wirusowej.

Krup jest bardzo częstą chorobą u dzieci, która atakuje nagle i objawia się charakterystycznym świstem, chrypką i suchym, szczekającym kaszlem. Zazwyczaj dwa dni przed atakiem dziecko przechodzi łagodną infekcję dróg oddechowych. W leczeniu krupu nie stosuje się antybiotyków, najczęściej podaje się sterydy. Krup wymaga natychmiastowego zgłoszenia się do lekarza, może przebiegać łagodnie, ale może też zagrażać życiu dziecka. Pozostałe czynniki jak zapalenie nagłośni, tchawicy i brodawczak krtani występują bardzo rzadko.

Diagnostyka srtidoru krtaniowego

Najczęściej, by zdiagnozować stridor krtaniowy, wykonuje się badanie endoskopowe. Podczas tego badania wprowadza się przez usta pacjenta cienką rurkę, przy uprzednim znieczuleniu krtani, żeby zwiększyć komfort badania. Na końcu rurki umieszczona jest kamera, dzięki czemu obraz badanych narządów widoczny jest na ekranie i może być nagrywany. Dzięki temu badaniu stridor możemy nie tylko usłyszeć, ale także zobaczyć. Charakterystyczny jest przyrost błony śluzowej, który powoduje wzrost oporu dróg oddechowych. Krtań prawidłowo urodzonego dziecka położona jest o dwa kręgi szyjne wyżej niż u osoby dorosłej, a wraz ze wzrostem dziecka stopniowo się obniża. Nagłośnia jest natomiast ułożona bardziej poziomo i jest stosunkowo dłuższa i węższa niż u osoby dorosłej. Częstymi powodami stridoru jest stopień nachylenia nagłośni, jej wiotkość lub skrócenie. Czasami w ocenie stridoru może nam również pomóc zdjęcie radiologiczne, szczególnie w przypadku stwierdzenia zapalenia nagłośni typu bakteryjnego (charakterystyczny występujący obrzęk), który wymaga intensywnej terapii antybiotykowej.

Czy każdy stridor krtaniowy wymaga leczenia?

Stosunkowo każdy stridor wymaga obserwacji klinicznej. Z punktu widzenia epidemiologicznego najczęściej mamy do czynienia z laryngomalacją, czyli wrodzonym świstem wdechowym, chociaż nie zawsze. Na pewno stridor wydechowy powinien z naszej strony budzić niepokój i z pewnością wymaga skierowania do postępowania diagnostycznego, by sprawdzić, co dzieje się wewnątrz klatki piersiowej. Stridor wdechowy bezobjawowy, czyli bez niedostatecznego przyrostu masy ciała, bez obecności bezdechu, duszności i innych objawów niewydolności oddechowej pozwala na przyjęcie pewnej postawy wyczekującej i zorientowania się, czy rzeczywiście mamy do czynienia z najczęściej występującą laryngomalacją, czy jednak z czymś innym. Jednakże sam fakt wystąpienia niepokoju u matki jest powodem do powzięcia pewnych kroków diagnostycznych.

Autor:

Dorota Bucka

*Na postawie wykładu dr hab. n. med. Grzegorza Lisa pt. "Czy każdy stridor krtaniowy wymaga terapii?"