Ludzie na zachodzie Stanów Zjednoczonych, na Pacyfiku oraz w niektórych regionach Azji mieli szansę oglądać częściowe zaćmienie słońca w dniu 20 maja. Niektórzy mogli odczuwać pokusę, aby obejrzeć zaćmienie słońca gołym okiem, ale eksperci wiedzą co mówią - naprawdę lepiej tego nie robić. Światło płynące z zaćmienia może spowodować rzeczywiste uszkodzenie wzroku. Aczkolwiek, mówienie o całkowitym oślepieniu do końca życia jest nieco wyolbrzymione.
Dolegliwość ta jest nazywana słoneczną retinopatią (czyli zwyrodnieniem siatkówki), do której dochodzi, kiedy jasne światło słoneczne płynie siatkówką aż do tyłu gałki ocznej.
Siatkówka oka gości w sobie komórki odbierające jasne światło, dzięki czemu w ogóle widzenie jest możliwe. Kiedy komórki te są nadmiernie stymulowane przez światło słoneczne, uwalniają one zbyt dużo substancji chemicznych, które mogą uszkodzić siatkówkę. Uszkodzenia te często są bezbolesne, a więc ludzie nie zdają sobie sprawy, że właśnie zepsuli sobie wzrok.
Słoneczną retinopatię może spowodować patrzenie na słońce (niezależnie zresztą od fazy słońca), mimo to niektórzy ludzie mogą patrzeć dość długo na gwiazdę i nie odczuwają przy tym żadnego bólu. Nie jest to częste – medyczne rejestry mówią o ludziach, którzy pod wpływem narkotyków wpatrywali się w słońce przez naprawdę długi czas i doznali przy tym bardzo poważnych obrażeń.
Istnieją również sekty, które za przedmiot kultu obierają sobie słońce – członkowie tych sekt często są bez wątpienia ofiarami retinopatii słonecznej. Na przykład w 1988 roku, włoski okulista leczył 66 osób z tą dolegliwością po rytuale „uwielbienia słońca”.
W czasie słonecznego zaćmienia, zagrożenie dotyczy większej ilości ludzi. Ponieważ słońce jest częściowo zasłonięte, patrzenie na nie jest dość wygodne. A ochronne odruchy, takie jak mruganie i skurczanie źrenic, są o wiele mniej wydolne niż w normalnym dniu.
Zobacz również:
Wcześni astronomowie również zmagali się ze słoneczną retinopatią, nawet nie wiedząc jeszcze czym jest owe schorzenie. Thomas Harriot, na przykład, który w 1610 roku obserwował plamy na słońcu, napisał potem, iż coś dziwnego działo się z jego wzrokiem przez ponad godzinę. Inny astronom, John Greaves opowiadał, iż po obserwacjach słonecznych doświadczał dziwnych powidoków: przed oczyma widział coś, co wyglądało jak stado kruków.
Najsłynniejszym ze wszystkich przypadków jest Isaac Newton, który próbował patrzeć na słońce w lustrze. Oślepił się na trzy dni i doświadczał powidoków przez kolejny miesiąc.
Naukowcy nie mają dokładnych danych na temat pojawiania się uszkodzeń oczu po zaćmieniu słońca. W jednym badaniu, przeprowadzonym w 1999 roku po zaćmieniu słonecznym widocznym w Europie, 45 pacjentów z możliwą słoneczną retinopatią zgłosiło się do kliniki wzroku w Leicester w Zjednoczonym Królestwie.
U 40 osób stwierdzono uszkodzenia oraz objawy słonecznej retinopatii - 5 z nich miało widoczne zmiany w siatkówce. 20 pacjentów mówiło o bólu oczu, a 20 o problemach z widzeniem. W tej ostatniej grupie, jak donoszą badacze, 12 pacjentów odzyskało normalny wzrok dopiero po 7 miesiącach. Czwórka innych z kolei do tej pory doświadcza skutków swojego nieprzemyślanego zachowania, w postaci plamek w kształcie półksiężyca pojawiających się przed oczami przy słabym świetle.
W 2001 roku, naukowy The Lancet przedstawił artykuł, w którym naukowcy napisali: nasze badania pokazują, że w przeciwieństwie do popularnych wierzeń, większość ludzi ze słoneczną retinopatią nie jest całkowicie oślepionych. Aczkolwiek, badania ujawniły istnienie poważnych problemów, dlatego w dalszym ciągu media powinny ostrzegać przed patrzeniem na słońce w trakcie zaćmienia. Niektóre uszkodzenia można wyleczyć, inne pozostają już na zawsze.
Jedynym bezpiecznym sposobem na obserwowanie słońca, według agencji NASA, jest posługiwanie się specjalnymi filtrami słonecznymi albo założenie okularów nr 14, używanych przez spawaczy. Zaćmienie można również oglądać niebezpośrednio: generalnie polega to na zrobieniu otworu w kawałku tektury lub papieru i obserwowaniu cienia słońca na ziemi lub na ekranie.