Czym jest kac?
Lato zbliża się wielkimi krokami, a wakacyjny czas sprzyja spotkaniom z przyjaciółmi. Rodzinnemu grilowaniu i wyjazdom nie rzadko towarzyszy alkohol. Na wakacjach nie musimy myśleć o pracy, zapominamy o liczeniu kalorii i częściej niż na co dzień sięgamy po piwo czy kolorowe drinki.
Piciu schłodzonych napojów alkoholowych sprzyjają też letnie upały. Niestety alkohol pity w nadmiarze prowadzi do nieprzyjemnych dolegliwości następnego dnia, określanych mianem kaca lub też syndromem dnia następnego.
Występujący wówczas ból głowy, brak apetytu, mdłości, ogólne zmęczenie, często wymioty i rozstrój żołądka skutecznie potrafią zepsuć dzień. Charakterystyczna jest też nadwrażliwość na bodźce świetlne i dźwiękowe. Objawem kaca jest również wzmożone pragnienie. Kac pojawia się na ogół kilka godzin po spożyciu alkoholu, najczęściej w godzinach rannych następnego dnia. Utrzymuje się maksymalnie ok. 24 godzin.
Wszystkie opisane wyżej dolegliwości są konsekwencją skomplikowanych procesów biochemicznych, jakim podlega w organizmie alkohol etylowy. W wątrobie metabolizowane jest ok. 90% spożytego etanolu. Zachodzą tam przemiany z udziałem dehydrogenazy alkoholowej oraz enzymów mikrosomalnych. Głównym metabolitem jest aldehyd octowy, substancja toksyczna (około 10 razy bardziej niż etanol), następnie przekształcany do octanu lub acetylokoenzymu A.
Swój udział w reakcjach metabolicznych etanolu ma glutation, którego zapasy w organizmie istotnie zmniejszają się w jej wyniku. We krwi zwiększa się natomiast poziom toksycznego aldehydu octowego, odpowiedzialnego za część objawów kaca. Utlenianie alkoholu etylowego wiąże się również ze zwiększoną redukcją pirogronianu do mleczanu, co sprzyja hipoglikemii i kwasicy (zwiększone stężenie kwasu moczowego we krwi) oraz powstawaniem szkodliwych wolnych rodników tlenowych.
Skutkiem metabolizmu alkoholu jest też redukcja potencjału międzykomórkowego, co niekorzystnie wpływa na przebieg przemian metabolicznych węglowodanów i lipidów. Zmniejszeniu ulega m.in. glukoneogeneza. Z kolei synteza kwasów tłuszczowych i ketonów jest zwiększona. Hiperlipidemii sprzyja również zwiększone na skutek picia alkoholu stężenie α-glicerofosforanu.
W efekcie picia alkoholu zmienia się także zawartość w organizmie glutationu. Związek ten występuje naturalnie w organizmie i odpowiada za jego pobudzenie. Alkohol zmniejsza jego poziom, natomiast w momencie zaprzestania picia reakcja organizmu jest odwrotna – podwyższenie poziomu glutationu. Skutkiem jest problem ze snem, uczucie zmęczenia i niepokoju.
Zobacz również:
- Alkohol a ciąża
- Alkoholizm u kobiet
- Nowy sposób na zahamowanie nadmiernego picia alkoholu?
- 20 – letni alkoholicy, dlaczego coraz więcej ludzi sięga do kieliszka?
- Sprawdź, jak poradzić sobie z alkoholem!
- Objawy alkoholizmu
- Leczenie alkoholizmu
- Ten sposób nie pozwala uniknąć kaca. Naukowcy obalili popularny mit na temat picia alkoholu
Część objawów kaca związana jest też bezpośrednio z wpływem alkoholu na układ pokarmowy. Napoje procentowe pite w nadmiarze podrażniają nabłonek komórkowy żołądka, zaburzając jego pracę. Mogą w ten sposób przyczyniać się do wystąpienia wymiotów. Wymioty są również jednym ze sposobów eliminacji toksyn, w tym wypadku etanolu, z organizmu. Znaczne ilości alkoholu pobudzają ponadto wytwarzanie kwasu solnego (soku żołądkowego), dodatkowo potęgując podrażnienie.
Alkohol zwiększa też wydalanie moczu, m.in. poprzez hamujący wpływ na wytwarzanie hormonu antydiuretycznego (wazopresyny). Zwiększona eliminacja wody z organizmu jest prostą drogą do odwodnienia, jednej z ważniejszych przyczyn kaca.
Odwodnienie prowadzi bowiem do wystąpienia tak znanych objawów syndromu dnia następnego, jak uczucie słabości, suchość w jamie ustnej oraz zawroty i ból głowy. Jego skutkiem są też zaburzenia pamięci i problemy z koncentracją. Wraz z moczem oprócz wody wydalane są także sole mineralne. Pozbawienie organizmu minerałów również ma nieprzyjemne skutki. Zaburzenie gospodarki mineralnej sprzyja bowiem zmęczeniu i mdłościom. Kolejną substancją usuwaną wraz z moczem jest wspomniany wyżej glikogen. Skutkiem suto zakrapianej imprezy jest więc zmniejszony poziom glikogenu mogący potęgować uczucie osłabienia i zmęczenia.
Choć winą za objawy kaca należy obarczać przede wszystkim etanol to nie tylko ten alkohol jest winny. W pewnym stopniu przykre dolegliwości syndromu dnia następnego są związane z obecnością w napojach alkoholowych metanolu. Z tego też względu konsekwencje picia są różne w zależności od rodzaju wypijanego trunku. Najmniejsze stężenie metanolu ma spirytus, później wódka, whisky oraz koniak. Największą zawartością tego alkoholu charakteryzuje się natomiast wino. Nie można też zapomnieć o innych obecnych w alkoholowych napojach składnikach, np. środkach koloryzujących.
Z uwagi na bardzo przykre dolegliwości odczuwane na drugi dzień po spożyciu alkoholu najlepiej po prostu im zapobiegać. Oczywiście najskuteczniejszym sposobem jest rezygnacja z picia, ale są także inne metody łagodzące objawy kaca.
Bardo duże znaczenie ma duża podaż wody. Pić ją należy już w trakcie imprezy oraz bezpośrednio przed snem. Im więcej wody wypijemy tym bardziej zmniejszymy ryzyko wystąpienia odwodnienia i związanych z nim bólów głowy. Pijąc nie możemy zapominać też o jedzeniu. Oszczędzimy w ten sposób żołądek, który będzie mniej narażony na bezpośrednie działanie drażniące alkoholu etylowego. W czasie picia powinniśmy natomiast zrezygnować z palenia. Nikotyna potęguje bowiem objawy zatrucia alkoholowego. Pić także trzeba mądrze. Najlepiej nie mieszać różnych rodzajów procentowych napojów oraz robić sobie przerwy między kolejnymi porcjami alkoholu.
Jeśli jednak zdarzy nam się zapomnieć nie jest jeszcze za późno, by zmniejszyć nieprzyjemne wspomnienia po zabawie. Podstawą jest uzupełnienie niedoborów wody i elektrolitów. W tym celu można nabyć w aptece specjalne produkty nawadniające, jak Orsalit czy Floridal. Sięgnąć możemy również po specjalne przeznaczone do zwalczania objawów kaca preparaty. Zawierają one takie składniki, jak: kwas bursztynowy i fumarowy, które przyspieszają metabolizm etanolu, witaminy z grupy B, wyciągi z korzenia żeń-szenia o działaniu wzmacniającym, taurynę, cynk, kwas askorbowy wspomagający usuwanie wolnych rodników i dodającą energii glukozę.
Pomocne są również preparaty kwasu acetylosalicylowego zmniejszające dokuczliwość objawów kaca, przede wszystkim bólu głowy. Chcąc walczyć z kacem trzeba też pamiętać o odpowiedniej diecie, która powinna być lekkostrawna oraz bogata w aminokwasy i cukry proste.
Autor:
Marta Grochowska
Źródła:
1. Mrozowski T.: Kac - syndrom dnia następnego. [www.wydawnictwoapteka.pl]
2. Karolczak J.: Przykre skutki picia wódki... [www.wydawnictwoapteka.pl]
3. www.talkingalcohol.com
Komentarze do: Czym jest kac?