Czym jest opryszczkowe zapalenie jamy ustnej?

Termin opryszczka (z ang. herpes) po raz pierwszy pojawił się przeszło 25 wieków temu, kiedy to Hipokrates użył tego sformułowania. W tamtych czasach poprzez opryszczkę rozumiano niewielką infekcję, która nie była niczym poważnym w przeciwieństwie do owrzodzeń wywoływanych przez kiłę. Opryszczkowe zapalenie jamy ustnej wywoływane jest przez wirus opryszczki (tzw. Herpes Simplex Virus). Wirus ten sprawia, że na wargach zaobserwować możemy stale nawracające wykwity pęcherzyków.

Charakterystyczną cechą tych wirusów jest to, że potrafią przetrwać w komórkach gospodarza w formie utajonej, by móc unaczynić się w określonych sytuacjach. Znajdują się one w komórkach nerwowych i w przypadku obniżonej odporności organizmu, co ma miejsce np. w czasie występowania gorączki, miesiączki, stresu, urazu ciała czy też po silnym nasłonecznieniu ujawniają się. Okres wylęgania w tym przypadku przypada na 4 do 6 dni. Po raz pierwszy z chorobą stykają się przeważnie dzieci w wieku od 1 do 5 lat. Zakażenie pierwotne może przebiegać bezobjawowo lub pod postacią silnego zapalenia jamy ustnej. Dorośli w dużym stopniu po ukończeniu 30 roku życia zaopatrzeni są w przeciwciała anty-HSV1. Źródłem zakażenia może być zarówno osoba chora jak i bezobjawowy nosiciel. Przeniesienie choroby jest możliwe poprzez kontakt bezpośredni, tj. przez ślinę (np. w wyniku całowania) lub pośredni, tj. przez kontakt z przedmiotami, które są zanieczyszczone śliną osoby będącej nosicielem wirusa.

Jakie objawy możemy zaobserwować u dziecka?

Charakterystycznym objawem jest wysoka gorączka. Ponadto w jamie ustnej dziecka wytwarzają się białawe pęcherzyki wypełnione płynem. Osadzają się na zaczerwienionym podłożu. Dziecko skarży się na silny ból, który wywołują zmiany w jamie ustnej. Istotnym objawem jest także wzmożone wydzielanie śliny oraz nieprzyjemny zapach wydobywający się z ust.

Jak możemy pomóc dziecku?

Przede wszystkim należy udać się do lekarza. Lekarz przepisze choremu maluchowi odpowiednie środki, które złagodzą ból. W przypadku niewielkiej ilości wykwitów pęcherzykowych pojawią się leki, którymi należy pędzlować zmiany występujące w jamie ustnej. W sytuacji gdy dziecko ma bardzo dużą ilość pęcherzyków prawdopodobnie przepisane zostaną leki przeciwbólowe w postaci czopków bądź syropu. Dodatkowo należy często podawać dziecku posiłki, których porcje powinny być niewielkie. Jedzenie powinno mieć postać płynną lub papkowatą. Temperatura posiłków może być co najwyżej letnia, ponieważ w sytuacji wystąpienia pęcherzyków w jamie ustnej dziecko toleruje najlepiej zimne i chłodne potrawy. Nie należy podawać pokarmów ostrych i kwaśnych. Napoje gazowane nie są wskazane. Dziecko podczas trwania choroby nie powinno myć zębów, dlatego zaleca się podawanie czystej, zimnej wody, która służyć ma przepłukiwaniu ust. Należy ponadto starać się poświęcać dużo czasu dziecku, by w ten sposób odwrócić jego uwagę od występującego bólu.

Zobacz również:

Jak długo dziecko zaraża?

Choroba może się utrzymywać od 8 do 14 dni. W tym czasie zabrania się dziecku chodzenia do szkoły, gdyż nie powinno ono mieć kontaktu z ludźmi, których odporność organizmu jest obniżona (tj. z noworodkami, kobietami w ciąży, ludźmi w podeszłym wieku).

Jakie objawy występują u dorosłych?

Charakterystycznymi objawami są bóle mięśni, wysoka temperatura, która sięgać może nawet do 40 stopni Celsjusza oraz złe samopoczucie. Ponadto pojawiają się obrzmienia i bolesność w okolicach błony śluzowej jamy ustnej, co w dużym stopniu utrudnia jedzenie. W dalszej kolejności pojawiają się liczne, drobne i bolesne pęcherzyki lokujące się w obrębie dziąseł, języka, podniebienia i błony śluzowej policzków. Wraz z upływem czasu pęcherzyki ulegają pęknięciom, tworząc przy tym nadżerki lub owrzodzenia z charakterystyczną czerwoną obwódką pokryte białym wysiękiem. Niekiedy takie wykwity pęcherzykowe pojawiają się na czerwieni wargowej, wokół ust lub nosa bądź na granicy skórno-śluzowej. Takie zmiany skórne znikają w przeciągu tygodnia nie pozostawiając po sobie żadnych blizn.

Jakie powikłania mogą wystąpić?

Niebezpiecznym powikłaniem jest rozwój grzybicy jamy ustnej, która wywoływana jest przez Candida albicans. Do rozpoznania takiej grzybicy może dojść w gabinecie lekarskim. Lekarz w celu rozpoznania opryszczki narządów płciowych bada historię Twojego życia seksualnego, przeprowadza obserwację istniejących objawów oraz analizuje wyniki badania fizykalnego.

Na czym polega rozpoznanie?

Rozpoznanie polega na stwierdzeniu istnienia zgrupowanych i drobnych pęcherzyków występujących na podłożu zapalnym. Ponadto występuje świąd oraz pieczenie. Choroba przebiega w sposób bardzo szybki a występujące zmiany mają charakterystyczną lokalizację tj. występują na granicy skóry i błon śluzowych. By móc dokonać rozpoznania choroby lekarz może wykonać następujące testy:

Posiew HSV
Wykrywanie DNA wirusa HSV
Badanie immunofluoroscencyjne HSV
Badanie surowicy krwi w odstępach 2 tygodni

Jak można leczyć chorobę?

Lekarz może przepisać doustne środki przeciwwirusowe, które co prawda nie służą leczeniu zakażenia opryszczkowego, a jedynie skracają w dużym stopniu czas trwania objawów oraz zapobiegają ewentualnym nawrotom i łagodzą ich intensywność. W sytuacji gdy zakażenie opryszczkowe rozprzestrzenia się po całym organizmie może dojść do leczenia środkami, które podawane są w sposób dożylny.