Czym są wady refrakcyjne i jak je korygować?
Refrakcja to termin opisujący sposób załamywania światła w chwili jego przejścia przez przezroczysty obiekt, taki jak szklanka wody. Aby „zobaczyć” dany obiekt, ludzkie oko załamuje światło, w miarę jak przechodzi ono przez jego kolejne elementy.
„Wada refrakcyjna” jest szerokim określeniem, obejmującym kilka często spotykanych wad wzroku, które występują, gdy oko nie potrafi prawidłowo skupiać światła na siatkówce. Dlatego też większość ludzi cierpiących na wady refrakcyjne ma problemy ze wzrokiem.
Często występujące wady refrakcyjne obejmują krótkowzroczność (miopię), dalekowzroczność (hiperopię), astygmatyzm (uniemożliwiający ostre widzenie detali) oraz starczowzroczność (ograniczona możliwość ostrego widzenia przedmiotów z bliska). [2] Wszystkie wymienione wady wzroku występują często i z czasem mogą występować kumulacyjnie. [3]
Wady refrakcyjne na świecie
W skali światowej niekorygowane wady refrakcyjne stanowią główną przyczynę pogorszenia wzroku.
Szacuje się, że pogorszenie wzroku spowodowane wadami refrakcyjnymi występuje u 153 milionów ludzi [4]
Rodzaje wad refrakcyjnych i ich przyczyny
Krótkowzroczność (miopia): pacjenci cierpiący na krótkowzroczność (zwaną również miopią) widzą wyraźnie obiekty znajdujące się blisko nich, jednak obiekty oddalone od nich są zamazane. Jest to spowodowane zbyt dużą długością gałki ocznej i/lub zbyt dużą mocą optyczną oka.
Skutki krótkowzroczności mogą być różne, w zależności od stopnia nasilenia, przykładowo niektóre osoby mogą dotkliwie odczuwać tę wadę, podczas gdy inni niemal jej nie zauważają.
Dalekowzroczność (hiperopia): W przypadku dalekowzroczności (zwanej również hiperopią) oko musi skupiać światło, aby dostrzec oddalone obiekty, w sposób, który w normalnych warunkach wykorzystywany wyłącznie w przypadku patrzenia na obiekty znajdujące się w niewielkiej odległości. W tym przypadku skupianie wzroku na obiektach znajdujących się blisko może być utrudnione, co skutkuje ich gorszym widzeniem. Dalekowzroczność najczęściej spowodowana jest zbyt krótką gałką oczną.
Astygmatyzm: W przypadku astygmatyzmu rogówka, znajdująca się w przedniej części oka, nie jest idealnie okrągła. Zamiast kształtu piłki do koszykówki bardziej przypomina jajo lub piłkę do rugby. Ponieważ rogówka odpowiada za załamywanie dużej części światła wpadającego do oka, jej nieprawidłowy kształt nie pozwala na prawidłowe ogniskowanie światła, co skutkuje zaburzeniami wzroku. Pacjenci cierpiący na astygmatyzm mogą również chorować na krótko- lub dalekowzroczność.
Zobacz również:
Starczowzroczność: Starczowzroczność występuje, gdy oko stopniowo traci zdolność do ogniskowania obiektów znajdujących się w niewielkiej odległości – dzieje się tak na skutek działania procesów starzenia. To prowadzi do problemów z czytaniem i widzeniem obiektów znajdujących się na wyciągnięcie ręki. Wada ta zwykle dotyka ludzi po 40. roku życia i postępuje z wiekiem.
Czynniki ryzyka
Osoby, których rodzice cierpią na wady refrakcyjne są bardziej podatne na wystąpienie jednej lub większej liczby wad wzroku, jednakże starczowzroczność występuje u wszystkich ludzi z powodu normalnego procesu starzenia się organizmu.
Objawy
Zamazany obraz jest najczęstszym objawem wad refrakcyjnych. Wśród innych często występujących objawów wymienia się bóle głowy, zmęczenie oczu, a nawet widzenie podwójne.
Diagnoza
Wady refrakcyjne diagnozowane są podczas kompleksowego badania oczu przeprowadzanego przez specjalistę. Badanie może obejmować testy mające na celu sprawdzenie stanu zdrowia oka, które mogą również dostarczyć informacji na temat innych problemów zdrowotnych, niezwiązanych bezpośrednio z oczami.
Leczenie
Wady refrakcyjne zwykle można korygować przy użyciu soczewek kontaktowych, okularów lub chirurgicznie. Soczewki kontaktowe i okulary o odpowiedniej mocy umożliwiają prawidłowe ogniskowanie światła na siatkówce i zapewniają ostrość widzenia. Lekarz okulista może przepisać soczewki kontaktowe i/lub okulary o odpowiedniej mocy w celu korekcji wzroku u pacjentów cierpiących na wady refrakcyjne.
Soczewki kontaktowe
Noszone na rogówce soczewki kontaktowe powodują ogniskowanie promieni światła na siatkówce, znajdującej się w tylnej części oka. Soczewki kontaktowe zapewniają szersze pole widzenia niż okulary i niektórzy pacjenci wybierają je ze względu na komfort oraz z powodów estetycznych. Soczewki kontaktowe powinny zostać dopasowane przez specjalistę oraz noszone i pielęgnowane według zaleceń.
Okulary korekcyjne
Soczewki okularów korekcyjnych załamują światło, pomagając oczom widzieć wyraźniej.
Korekcja chirurgiczna wad refrakcyjnych przy użyciu lasera
Refrakcyjne operacje laserowe oczu stosowane są w leczeniu wad refrakcyjnych, takich jak krótkowzroczność, dalekowzroczność oraz astygmatyzm, poprzez trwałą zmianę kształtu rogówki, tak aby załamywała ona światło i powodowała jego ogniskowanie na siatkówce. Rezultaty tego typu operacji mogą różnić się w zależności od indywidualnej wady refrakcyjnej występującej u pacjenta oraz innych czynników. Po operacji większość pacjentów nie musi nosić okularów korekcyjnych ani soczewek kontaktowych. Jednakże większość pacjentów z czasem i tak będzie wymagać korekcji wzroku, w miarę rozwoju starczowzroczności, stanowiącej jeden z elementów normalnego procesu starzenia się organizmu.
Zdrowe oczy
Pomimo iż nie ma sposobu na zapobieganie wadom refrakcyjnym, warto stosować poniższe kroki, aby chronić i dbać o swoje oczy i wzrok:
- Przechodzenie regularnych kompleksowych badań oczu [5]
- Stosowanie diety bogatej w warzywa i owoce [6]
- Ochrona oczu i skóry wokół nich przed działaniem promieni słonecznych poprzez noszenie okularów słonecznych z filtrem UV [7]
- Zakładanie okularów/gogli ochronnych za każdym razem, w przypadku możliwości narażenia oczu na urazy [8]
Bibliografia:
1. WebMD, „Your Guide to How the Eye Sees”, [http://www.webmd.com/eye-health/amazing-human-eye] (Data dostępu: 23 lipca 2012), American Optometric Association (Amerykańskie Towarzystwo Optometrii), „How Your Eyes Work”, [http://www.aoa.org/x6024.xml] (Data dostępu: 23 lipca 2012).
2. Światowa Organizacja Zdrowia, „What is a refractive error”, [http://www.who.int/features/qa/45/en/index.html] (Data dostępu: 23 lipca 2012), U.S. National Library of Medicine (Amerykańska Krajowa Biblioteka Medyczna), „Refractive Errors”, [http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/refractiveerrors.html] (Data dostępu: 23 lipca 2012).
3. National Eye Institute (Krajowy Instytut Okulistyczny), „Facts About Presbyopia”, [http://www.nei.nih.gov/health/errors/presbyopia.asp] (Data dostępu: 23 lipca 2012), NHS Choices, „Long-sightedness” [http://www.nhs.uk/conditions/Long-sightedness/Pages/Introduction.aspx] (Data dostępu: 23 lipca 2012).
4. Vision 2020, „Refractive Error”, [http://www.vision2020.org/main.cfm?type=WIBREFRACTIVEERR] (Data dostępu: 23 lipca 2012).
5. American Optometric Association (Amerykańskie Towarzystwo Optometryczne), „Comprehensive Eye and Vision Examination”, [http://www.aoa.org/x4725.xml] (Data dostępu: 23 lipca 2012), NHS Choices, „Why are eye tests important?” [http://www.nhs.uk/chq/Pages/2554.aspx?CategoryID=68&SubCategoryID=157] (Data dostępu: 23 lipca 2012).
6. Royal National Institute for the Blind (Królewski Narodowy Instytut dla Niewidomych), „Vegetables for vision” [http://www.rnib.org.uk/eyehealth/lookingafteryoureyes/Pages/vegetables_vision.aspx] (Data dostępu: 24 lipca 2012).
7. Royal National Institute for the Blind (Królewski Narodowy Instytut dla Niewidomych), „Protect your eyes from the sun” [http://www.rnib.org.uk/eyehealth/lookingafteryoureyes/Pages/eye_sun_protection.aspx] (Data dostępu: 24 lipca 2012).
8. Wspólne oświadczenie Amerykańskiej Akademii Oftalmologii (American Academy of Ophtalmology) i Amerykańskiej Akademii Pediatrii (American Academy of Pediatrics): Protective Eyewear for Young Athletes (Ochrona oczu u młodych sportowców), [http://www.aao.org/about/policy/upload/Protective-Eyewear-for-Young-Athletes.pdf] (Data dostępu: 24 lipca 2012).
Komentarze do: Czym są wady refrakcyjne i jak je korygować?