DNA: długość naszego życia może być przepowiedziana przez telomery?

Długość telomerów, czyli małych struktur chroniących końcówki chromosomów, ma wskazywać na możliwą długość życia u zwierząt. Tak właśnie stwierdziły badania – po raz pierwszy w historii – przeprowadzone na ptakach, a dokładniej mówiąc, na amandynach zebrowatych (zeberkach, łac. Taeniopygia guttata). Badanie to trwało wiele lat i zostało opublikowane w naukowym przeglądzie PNAS.

Chromosomy są chronione na swoich końcówkach przez telomery, czyli powtarzające się sekwencje DNA, nie kodujące żadnej informacji. Telomery pozwalają uniknąć wystrzępienia łańcuchów kwasu dezoksyrybonukleinowego (DNA) oraz fuzji chromosomów między nimi. Odgrywają podstawową rolę dla przeżycia komórek, a ich długość zmniejsza się wraz z każdym podziałem komórkowym.

Zbyt małe fragmenty ochronne mogą sprowokować starzenie biologiczne komórek. Wiele chorób związanych z przedwczesnym starzeniem, takie jak zespół Zinsser-Engman-Colea oraz nowotwory, ma być prostym wynikiem obecności telomerów zbyt małych rozmiarów.

Hipotezy został sformułowane na temat relacji łączącej długość telomerów z długością życia organizmów. Niektóre firmy nawet zaczęły czerpać z tego profity, proponując ludziom przepowiadanie długości życia na podstawie zaledwie kilku próbek biologicznych. Jednakże, nic nie zostało naukowo udowodnione.

Prace prowadzone aż do tej pory okazywaly się często ograniczone do pobrania jednej lub dwóch próbek w czasie krótkiego okresu życia badanych gatunków. Aby więc uzupełnić tę lukę w wiedzy, Pat Monaghan i jego ekipa z uniwersytetu w Glasgow, regularnie mierzyli długość telomerów u 99 ptaków z gatunku amandyna zebrowata, między ich wykluciem i śmiercią.

Te małe australijskie ptaszki żyją dobrze w niewoli i mają długość życia dziewięć lat. Są więc organizmami zdolnymi do długiego życia, w odróżnieniu od myszy, ale dla których badanie długości życia zajmuje mniej niż dziesięć lat. Idealnie, jak dla naukowców z uniwersytetu w Glasgow.

Długie telomery, długie życie?

Dla wszystkich przestudiowanych etapów życia, odnaleziono pozytywną korelację między długością telomerów a długowiecznością ptaków. Związek najsilniejszy został stwierdzony u 25-dniowych ptaszków. Na tym stadium, długość telomerów zdaje się być dobrym wskaźnikiem linii życia amandyn australijskich.

Badanie to jest pierwszym w tym rodzaju, które kojarzy długość telomerów z możliwością przepowiedzenia długości życia. Czy możemy rezultaty tych badań przełożyć na człowieka? Autorzy precyzują, że nie. W 25 dniu życia, ptaki prawie całkowicie zakończyły swój rozwój, nawet jeśli były seksualnie niedojrzałe i karmione przez rodziców. Ludzie w dalszym ciągu się rozwiajają, nawet jeżeli osiągną dojrzałość seksualną. Poza tym, żyjemy o wiele dłużej i w innych środowiskach, bardziej zróżnicowanych.

Badacze chcieliby teraz zrozumieć czynniki wpływające na długość telomerów w czasie pierwszych etapów życia. Mają nadzieję przede wszystkim na określenie roli, jaką odgrywa dziedziczenie i środowisko. Zostało już wykazane zresztą, w wielu badaniach, że stres oraz nikotynizm mogą powodować skracanie telomerów.

Rezultaty badania uczonych z uniwersytetu w Glasgow odbierają znaczenie niektórym teoriom na temat ważności długości telomerów. Nie udowadniają istnienia żadnej relacji przyczynowo-skutkowej. Długi telomer nie wpływa na długość życia. Po prostu informuje na temat możliwości długiego życia.