Dowiedz się, czym jest choroba refluksowa przełyku

Schorzenie wywołujące zwykle nieprzyjemne dolegliwości, na szczęście w przeważającej większości przypadków jest wyleczalne. Czym jednak tak właściwie jest choroba refluksowa przełyku i jak sobie z nią radzić?

Definicja i epidemiologia

Choroba refluksowa (z ang. GERD) to upośledzenie pracy przełyku, które objawia się cofaniem bądź też zarzucaniem kwasów treści żołądkowej do przełyku, wraz ze spożytym wcześniej pokarmem, co powodować może pieczenie, czyli tzw. zgagę. Wpływa na to przede wszystkim nie do końca sprawny zwieracz dolnego przełyku. Wyróżniamy dwa typy refluksów: kwaśny ( ph < 4) oraz niekwaśny (słabo kwaśny: ph 4 – 7, alkaliczny ph > 7 ). Ryzyko zachorowania wzrasta wraz z wiekiem, płeć nie ma znaczenia. Choroba refluksowa przełyku dotyczy około 20% całej populacji, która na podobne dolegliwości skarży się przynajmniej raz w tygodniu, natomiast aż 10% społeczności cierpi niemalże codziennie. Występowaniu podobnego schorzenia sprzyjają:

zdiagnozowane zaburzenia opróżniania żołądka

przepuklina rozworu przełykowego

otyłość

ciąża

schorzenia ogólnoustrojowe (takie jak cukrzyca czy twardzina układowa)

leki obniżające ciśnienie dolnego zwieracza przełyku (np. azotany, doustne środki antykoncepcyjne)

Kiedy wiemy, że z naszym przełykiem jest coś nie tak?

Objawy choroby refluksowej przełyku dzielimy na:

Objawy przełykowe:

1. Zgaga, która pojawia się najczęściej chwilę po spożyciu posiłku. Ta nieprzyjemna dolegliwość, może trwać od kilkunastu do nawet kilkudziesięciu minut

2. Puste odbijania

3. Regurgitacje czyli bierne przesunięcie treści pokarmowej z żołądka do przełyku, bez odruchu wymiotnego

Podane objawy przybierają na sile w momencie gdy chory znajduje się w pozycji leżącej, przy pochylaniu się do przodu, a także po obfitych posiłkach.

Objawy pozaprzełykowe:

1. Chrypka, która pojawia się najczęściej o poranku. Zwykłym wyjaśnieniem jest chore gardło, podczas gdy w rzeczywistości chodzi o podrażnione kwaśną treścią żołądkową struny głosowe

Zobacz również:

2. Suchy kaszel jako skutek skurczu oskrzeli wywołany poprzez dostaniem się treści żołądka do dróg oddechowych

3. Ból w klatce piersiowej lub za mostkiem pojawiający się w momencie trakcie przełykania. Bywa on porównywany do tego, który towarzyszy przy zawale serca.

Dość często objawem refluksu jest również krwawienie z przełyku, które świadczy już niestety o zaawansowanej chorobie, jednakowoż to właśnie wymioty wymieszane z krwią skłaniają do wizyty u lekarza. Ponadto pacjenci skarżą się także na tępe bóle żołądka, wzdęcia i mdłości.

Przyczyny choroby refluksowej

Niegroźne, oraz sporadyczne objawy refluks z żołądka do przełyku występują u każdego człowieka. Dopiero w momencie gdy podobne dolegliwości nasilają się, możemy mówić o chorobie. Jej główną przyczyną jest upośledzenie pracy okrężnego mięśnia, który tworzący dolny zwieracz przełyku. W naturalny sposób odgranicza on żołądek od przełyku, a także zabezpiecza przed cofaniem się pokarmu z powrotem do przełyku. W momencie gdy wytwarza zbyt słabe ciśnienie podczas skurczu lub zbyt częste przy rozkurczaniu, występuje zaburzenie jego pracy. Właśnie z tego powodu może dochodzić do zarzucania treści żołądkowej i rozwoju choroby.

Ponadto refluks do przełyku mogą wywoływać następujące schorzenia:

przepuklina rozworu przełykowego przepony (przesunięcie się części żołądka ponad przeponę do klatki piersiowej)

zaburzenia perystaltyki (rytmicznych skurczów przesuwających połknięty pokarm) w przełyku

zaburzenia prawidłowego opróżniania żołądka

zmniejszenie wydzielania śliny

wybrane choroby ogólnoustrojowe (cukrzyca, twardzina, choroba alkoholowa)

określone leki, chociażby niektóre kardiologiczne, stosowane, np. w leczeniu nadciśnienia tętnicznego czy choroby wieńcowej

Jak leczyć?

Leczenie refluksu dzielimy na dwa rodzaje:

leczenie farmakologiczne

Na początek stosuje się leki, które silnie zmniejszają wydzielanie kwasu żołądkowego (tzw. inhibitorów pompy protonowej). Przyjmuje się je raz na dobę, na czczo, w z góry określonych dawkach (20 mg omeprazolu, 30 mg lanzoprazolu, 40 mg pantoprazolu lub 40 mg esomeprazolu). Okres przyjmowania tych leków to 2—4 tygodnie. Jeżeli po tym czasie nie zauważymy poprawy, dawkę leku można podwoić, a także dodać, bądź zastąpić ten typ leczenia poprzez dodanie standardowej dawki leków należących do grupy blokerów receptorów histaminowych H2 (np. ranitydyna) przed snem. W leczeniu refluksu o łagodnym przebiegu pomocne są również przeciwstawne do receptorów histaminowych H2 w dawkach podzielonych (ranitydyna 2 x 150 mg, cymetydyna 4 x 400 mg). W niektórych przypadkach stosowano także leki prokinetyczne (cisapryd, metoklopramid). Działają prawie tak skutecznie jak ranitydyna, stosowane są jednak dużo rzadziej z tego względu, że niosą ze sobą pewne działania uboczne: metoklopramid powoduje senność, drażliwość, zaburzenia pozapiramidowe; cizaprid – groźne zaburzenia rytmu.

leczenie niefarmakologiczne

Jeżeli leczenie farmakologiczne nie przynosi skutku mimo maksymalnych dawek leków, wtedy można rozważać wybranie leczenia operacyjnego. Jednakowoż leczenie niefarmakologiczne związane jest przede wszystkim ze zmiana stylu życia. Przede wszystkim:

1. powinniśmy jeść posiłki mniejsze, ale częściej (pamiętając jednocześnie o tym, aby ostatni posiłek zjeść 3 godziny przed snem)

2. z diety wykluczamy, albo silnie ograniczamy: spożycie pokarmów tłustych, mocno przyprawianych, alkoholu, kawy, czekolady, owoców cytrusowych oraz napojów gazowanych

3. rzućmy palenie

4. wezgłowie łózka podnieśmy o około 15cm

5. jeżeli jest to konieczne, postarajmy się zrzucić zbędne kilogramy

Autor:

Marta Płaza