Szukaj

Ektopasożyty – co o nich wiadomo?

Kategoria: Zdrowie
Podziel się
Komentarze1

Ektopasożyty, inaczej określane jako pasożyty zewnętrzne są to stawonogi i robaki bytujące okresowo, przypadkowo lub też na stale w lub na skórze człowieka. Wraz z postępem medycyny, a w szczególności higieny, problem zakażeń pasożytniczych zdecydowanie się zmniejszył.


Oprócz znanych każdemu świerzbu i wszy do tej grupy pasożytów zalicza się również ptaszyńca, swędzika jesiennego, obrzeżka gołębi, muszyce, a także kleszcze.

Ptaszyniec

Ptaszyniec jest wbrew pozorom bardzo rozpowszechnionym pasożytem. Spotkać go można m.in. w gołębnikach, kurnikach, a także w każdym innym miejscu przebywania ptaków. Dorosłe osobniki osiągają zwykle długość do około 0,6-0,7mm, mają owalny kształt, rozszerzający się nieco ku tyłowi oraz cztery pary nóg. Całość pokrywają włoski.

Do zakażeń dochodzi w przypadku masowego występowania ptaszyńca w gniazdach. Ma to miejsce m.in. w stałych siedliskach ptaków, np. na balkonach. Pasożyt uaktywnia się głównie w nocy, w przeciwieństwie do dnia, kiedy to przebywa w gniazdach; lubi brud, ciemność i wilgoć. Jeżeli pojawi się na skórze człowieka wywołuje świąd, a co za tym idzie w wyniku drapania się tworzą się przeczosy, które później mogą ulec wtórnym zakażeniom.

Leczenie polega na stosowaniu preparatów roztoczobójczych bezpośrednio na skórę. Przykładem może być 1% lindan w postaci kremu lub emulsji. Zwykle efekt leczniczy zauważany jest już po jednorazowym użyciu. W celu zwalczania źródeł zakażenia zaleca się przenoszenie siedlisk ptaków w odległe miejsca lub ich zlikwidację.

Swędzik jesienny

Swędzik jesienny jest pasożytem spotykanym na polach uprawnych. Występuje na terenie w zasadzie całej Europy. Atakuje on ssaki, szczególnie drobne, wolno żyjące gryzonie oraz nietoperze. Rzadko dochodzi do przedostania się pasożyta na skórę człowieka. Jeżeli jednak już tam się znajdzie, umiejscawia się zazwyczaj w miejscach ciasno przylegającej odzieży, m.in. przy pasku, w okolicach kanałów potowych, a także torebek włosa.

Zobacz również:



Pasożyt wydzielając ślinę powoduje wywołanie na skórze silnego świądu i rumienia. Jego postacie aktywne, larwy spotykane są w lecie i na jesieni u ludzi pracujących w sadach i na polach. Swędzik przyczepiając się do skóry wywołuje zmiany skórne w postaci czerwonych grudek z drobnymi pęcherzykami na obwodzie o przejrzystej treści.

Leczenie jest w zasadzie takie samo jak w przypadku świerzbu. Noszone wcześniej ubrania powinny być wyprane i wyprasowane gorącym żelazkiem.

Obrzeżek gołębi

Obrzeżek gołębi nazywany inaczej pajęczakiem Argas reflexus to pasożyt bytujący u kur, kaczek, jaskółek skalnych oraz gołębi. Występuje również na terenie Polski. Z reguły ma długość do 6mm, szerokość około 4mm. Jeżeli jest nienajedzony przyjmuje formę płaską. Żywi się głównie krwią ptaków i uaktywnia się w nocy. Wystarczy, że człowiek będzie przebywał w okolicy gołębi lub gniazd ptaków, aby się zarazić. Zazwyczaj obrzeżek bardzo boleśnie nakłuwa skórę, doprowadzając do powstania niewielkiego obrzęku i znacznego świądu.


Podstawą rozpoznania jest potwierdzenie obecności zmian skórnych. Leczenie niestety jest wyłącznie objawowe. Czasem zachodzi konieczność podawania ogólnoustrojowo lub miejscowo kortykosteroidów. Aby zapobiegać rozwojowi choroby zaleca się unikanie kontaktów bezpośrednich z ptakami. Opisywane były przypadki przenoszenia przez obrzeżka gołębi wirusowego kleszczowego zapalenia mózgu oraz riketsji wywołującej gorączkę Q.

Muszyca

Muszyca inaczej myiasis to choroba ludzi i zwierząt wywołana przez muchy lub gzy. Zwykle są to gatunki rejonów subtropikalnych i tropikalnych. Składają one jaja w skórze człowieka lub zwierzęcia powodując wywołanie miejscowych odczynów w miarę rozwoju larw. Towarzyszą im owrzodzenia oraz zmiany ropne. Czasem u tych osób stwierdza się guzki w skórze z wyraźnie zaznaczonym odczynem zapalnych. Z reguły po kilku dniach dochodzi do przebicia przez larwę skóry. W naszym kraju muszyce spotykane są jedynie u zwierząt hodowlanych (rogacizny). Zarażają się głównie osoby skrajnie zaniedbane, narkomani, chorzy psychicznie, a także bezdomni i osoby żyjące antysanitarnie.

Rozpoznanie jest dość łatwe. Leczenie powinno polegać na starannym oczyszczeniu  i opatrzeniu rany, tak by nie mogły dostać się inne muchy. Czasem zachodzi konieczność  ochrony przed tężcem oraz  wdrożenia antybiotykoterapii.

Kleszcze

Najgroźniejszym kleszczem na terenie Europy, w tym również w Polsce jest ixodes ricinus. Jest on jasnobrązowym lub ciemnobrązowym  pasożytem długości około 3-4mm w przypadku samic i zdecydowanie mniej w przypadku samców. Kleszcz zazwyczaj wpija się w skórę bezbólowo. Dopiero później pojawiają się stosunkowo niegroźne odczyny w postaci zaczerwienienia skóry, grudek oraz plamek. Jeżeli zmiana utrzymuje się dłuższy czas być może rozwinął się ziarniniak kleszczowy zwykle o średnicy kilku centymetrów.

Aby zapobiegać chorobom odkleszczowym zaleca się unikanie przebywania na terenach ich występowania. Po każdej wyprawie do lasu lub na łąkę koniecznie należy dokładnie obserwować ciało i usunąć ewentualne kleszcze. Na terenie Europy ukąszenie przez kleszcze może wiązać się z kleszczowym wirusowym zapalenie mózgu lub boreliozą z Lyme.

Źródła:
Kubicka Krystyna, Pediatria, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2010
Kadłubowski Rościsław, Zarys parazytologii lekarskiej, Państwowy zakład wydawnictw lekarskich, Warszawa 1983

Autor: Piotr Kuc

Polecamy:

Komentarze do: Ektopasożyty – co o nich wiadomo? (1)

Dodaj komentarzPokaż wszystkie komentarze
Dodaj komentarzPokaż wszystkie komentarze