Firmy farmaceutyczne oceniają ustawę refundacyjną po roku jej funkcjonowania

W raporcie KPMG, rok po wejściu w życie ustawy refundacyjnej przedstawiciele firm z branży farmaceutycznej oceniają skutki jej wprowadzenia. Zdaniem przedsiębiorców przepisy są niejasne, a Ministerstwo Zdrowia w niewystarczającym stopniu pomaga w ich interpretacji. Negatywnie oceniane są również mechanizmy sztywnych cen i marż oraz grupy limitowe.

Po wprowadzeniu nowych regulacji większość firm farmaceutycznych odczuła spadki przychodów ze sprzedaży leków refundowanych, a 85% z nich musiało podjąć kosztowne działania dostosowawcze prowadzące do zmiany modelu biznesowego w firmie.

Brak poprawy przejrzystości regulacji refundacyjnych

Jak wynika z raportu KPMG, przedsiębiorcy widzą potrzebę uporządkowania przepisów prawa i pozytywnie oceniają kierunek zmian wyznaczony przez ustawę refundacyjną, promujący większą odpowiedzialność za wydawanie pieniędzy Narodowego Funduszu Zdrowia, jednak krytycznie oceniają sposób ich wprowadzenia. Co trzecia firma z branży farmaceutycznej zgadza się ze stwierdzeniem, że ustawa refundacyjna przyczyniła się do zwiększenia przejrzystości przepisów, natomiast 68% firm wskazuje, że nie wpłynęła ona na poprawę transparentności regulacji. 87% firm zwraca uwagę na brak wystarczającej pomocy ze strony Ministerstwa Zdrowia przy wyjaśnieniu wątpliwości dotyczących stosowania nowego prawa.

- Firmy farmaceutyczne mają problemy z interpretacją nowych przepisów i uważają, że tak rewolucyjne dla branży zmiany w prawie weszły w życie bez niezbędnej dyskusji nad ich skutkami. Wątpliwości interpretacyjne są wskazywane jako największy mankament nowej ustawy, a doprecyzowanie przepisów pojawia się jako najczęstszy postulat zmian – mówi Marcin Rudnicki, Partner w Dziale Doradztwa Podatkowego w KPMG w Polsce.

Zdaniem przedstawicieli firm farmaceutycznych niejasne pozostają kryteria decyzji o objęciu danego leku refundacją, a mechanizmy wprowadzone przez ustawę nie promują leków innowacyjnych.

Narodowy Fundusz Zdrowia głównym beneficjatem ustawy refundacyjnej

Jak wynika z raportu KPMG, większość firm farmaceutycznych uważa, że ustawa refundacyjna przysłużyła się Narodowemu Funduszowi Zdrowia, ale nie wpłynęła dobrze na sytuację pacjentów, hurtowników, dystrybutorów i producentów leków. Blisko 75% firm określiło wpływ ustawy na hurtowników jako niekorzystny, przy czym ponad połowa z nich określiła go jako bardzo niekorzystny. W przypadku pacjentów, dystrybutorów oraz producentów przeważała odpowiedź o raczej niekorzystnym wpływie. Inaczej oceniany jest wpływ ustawy refundacyjnej na sytuację NFZ – 84% firm farmaceutycznych uznało go za raczej korzystny lub bardzo korzystny.

Negatywne oceny dla sztywnych cen i marż oraz grup limitowych

Badanie KPMG wykazało, że zdaniem większości firm farmaceutycznych wprowadzenie sztywnych cen i marż negatywnie wpłynęło na ich działalność. Takie opinie przeważają w grupie hurtowników (72%). Przy tym 80% hurtowników obniżyło poziom marż w pierwszym kwartale 2012 roku w stosunku do analogicznego okresu roku 2011. W przypadku dystrybutorów oraz producentów leków na niekorzystne skutki wprowadzenia sztywnych cen i marż wskazało blisko 60% badanych. W odniesieniu do grup limitowych zbadano wpływ zmian z perspektywy producentów oraz dystrybutorów – odpowiednio 73% i 46% z nich uważa go za niekorzystny. Pozytywnie wpływ omawianej regulacji na swoją działalność ocenia niewielu producentów i dystrybutorów leków (w obu grupach 4% respondentów).

Ustawa wymusiła na firmach kosztowne działania dostosowawcze

Według raportu KPMG, 85% firm z branży farmaceutycznej wskazało, że ustawa refundacyjna wymusiła na nich konieczność zmiany modelu biznesowego. 56% badanych firm podjęła lub planuje podjęcie działań w zakresie zmian w swojej strukturze lub procesach w celu adaptacji do nowych przepisów. Ponad ⅔ firm wskazuje zaś, że proces przystosowania do nowego prawa generuje istotne koszty dla przedsiębiorstwa. Są to najczęściej koszty związane z koniecznością zapewnienia obsługi prawnej w większym wymiarze, usługami informatycznymi, zaangażowaniem dodatkowych sił i środków w analizę dynamicznie zmieniającej się sytuacji rynkowej oraz dostosowywanie zasad współpracy z kontrahentami do aktualnego statusu refundacyjnego leków.

Spadły przychody ze sprzedaży leków refundowanych

Zdecydowana większość przedsiębiorców z branży farmaceutycznej (65% hurtowników, 59% dystrybutorów, 79% producentów) odnotowała spadek przychodów ze sprzedaży leków refundowanych w pierwszym kwartale 2012 roku w porównaniu z analogicznym okresem roku 2011. Po pierwszym półroczu sytuacja poprawiła się w przypadku dystrybutorów i producentów leków (liczba firm sygnalizujących spadek przychodów zmniejszyła się odpowiednio o 15 i 14 punktów procentowych), a pogorszyła się w przypadku hurtowników (odsetek firm sygnalizujących spadek przychodów wzrósł do 68%). Według szacunków na 2012 rok spadek przychodów najczęściej zanotują firmy z grupy hurtowników (73%) oraz producentów leków (65%). Spadków przychodów w skali całego roku spodziewa się nieco ponad 40% dystrybutorów, natomiast mniej niż co trzeci z nich prognozuje wzrost przychodów ze sprzedaży leków refundowanych.

- Z wypowiedzi przedsiębiorców wynikają postulaty modyfikacji obowiązujących przepisów. Dotyczą one między innymi uregulowania kwestii zmiany i przedłużenia decyzji refundacyjnych oraz doprecyzowania przepisów o stosowaniu cen urzędowych. Propozycje obejmują również doprecyzowanie zasad tworzenia grup limitowych i sposobu ustalania podstawy limitu, a także ogłaszanie kolejnych obwieszczeń z cenami leków na co najmniej dwa tygodnie przed ich wejściem w życie – wyjaśnia Magdalena Przygodzka, Starszy Menedżer w Dziale Doradztwa Podatkowego w KPMG w Polsce.

Zdaniem badanych przedsiębiorców potrzebne jest także doprecyzowanie przepisów o niedozwolonych korzyściach i uregulowanie kwestii eksportu równoległego. Postulowane zmiany obejmują również zmianę przepisu o reklamie aptek w ten sposób by możliwe było przekazywanie przez apteki informacji do pacjentów.