Genetyka może być odpowiedzialna za reakcje na leki przeciwbólowe

Według najnowszych badań, to, jak organizm odpowiada na leki opioidowe – silne, zmniejszające ból leki, które niosą ze sobą duże ryzyko uzależnienia – może być częściowo zależne od genetyki.

Naukowcy przebadali 121 par bliźniąt, aby przyjrzeć się roli genetyki w reakcjach ludzi na leki przeciwbólowe. Odkryli, iż predyspozycje genetyczne w 59% różnicowały poziom występowania nudności, w 36% wpływały na to, czy pacjenci lubią lub nie lubią leku, a także w 38% miały wpływ na występowanie swędzenia jako reakcji na lek.

Odkrycie to jest bardzo ważne, ponieważ stopień, w jakim ludzie doświadczają nieprzyjemnych skutków ubocznych, oraz czy lubią lub nie lubią leku, może sygnalizować skuteczność leku oraz prawdopodobieństwo potencjalnego pojawienia się uzależnienia – twierdzą naukowcy. Lubienie leku zwiększa podatność na uzależnienie, natomiast doświadczanie negatywnych skutków ubocznych zmniejsza ją.

„To kwestie genetyczne... ludzie są różni, a jeśli zrozumiemy dlaczego, możemy lepiej o nich dbać”, twierdzi autor badania dr Martin Angst, profesor anestezjologii na Stanford University Medical Center.

Powszechnie wiadome jest, iż leki przeciwbólowe mogą wywoływać u ludzi bardzo różne reakcje, ale nowe badanie pozwala naukowcom na lepsze zrozumienie jaką rolę może w nich odgrywać genetyka.

„Pacjenci bardzo różnią się w tym, jaką ulgę odczuwają dzięki lekom, w jakim stopniu cierpią z powodu opiatów oraz jak wiele przyjemności im one dostarczają”, powiedział Angst.

Opiaty: reakcje i uzależnienia

Przeprowadzone w 2009 badania wykazały, iż od środków przeciwbólowych przepisywanych na receptę uzależnionych jest blisko 2 miliony ludzi w USA, a problem wciąż rośnie. Uzależnienie od środków przeciwbólowych zaczyna się zazwyczaj od przyjmowania leków przepisanych legalnie przez lekarza.

Naukowcy uważają, iż problem uzależnienia mógłby zostać ograniczony, jeśli lepiej zrozumiano by ludzką reakcję na leki oraz gdyby była ona możliwa do przewidzenia. Niektórzy pacjenci mogą wymagać 10 razy większej dawki dla uzyskania odpowiedniej ulgi, inni natomiast wolą słabsze dawki, które powodują mniej ekstremalne skutki uboczne, nawet jeśli oznaczać by to miało większy ból.

Podczas badań, uczestnicy zostali losowo przydzieleni do grup otrzymujących niewielką ilość krótko działających opiatów lub placebo, a także poddawani eksperymentowi z użyciem sondy ciepła lub lodowato zimnej wody. Naukowcy spędzili po 6 godzin z każdym uczestnikiem, lecz nie wiedzieli jaki środek został im podany. Ogólną tolerancję na ból również oceniano poprzez zastosowanie sondy ciepła lub zimna bez lekarstw.

Badania wykazały, iż jeden z najbardziej nieprzyjemnych skutków ubocznych, nudności, są silnie dziedziczone, gdyż geny miały wpływ na prawie dwie trzecie różnic występujących w tym aspekcie pomiędzy ludźmi.

Najpoważniejsze niepożądane działanie wywołane przez opiaty to spowolnienie oddechu, które może skutkować śmiercią. Podczas badań, genetyka miała wpływ na 30% przypadków depresji oddechowej oraz na 32% przypadków zawrotów głowy.

Opiaty stanowią "miecz obosieczny – są bardzo istotnym lekiem łagodzącym ból, ale powodują poważne efekty uboczne,” twierdzi Angst.

Bardziej zindywidualizowane leczenie

Naukowcy twierdzą, iż kierunek tych badań może doprowadzić do bardziej zindywidualizowanego podejścia do podawania pacjentom lekarstw. Pewnego dnia, ludzie będą mogli przed zastosowaniem leków zostać przebadani w taki sposób, by lekarze mogli zrozumieć predyspozycje pacjentów i odpowiednio na nie reagowali.

„Badania przesiewowe mogą na przykład uchronić pacjenta o niskiej tolerancji na opiaty przed otrzymaniem zbyt dużej dawki, która mogłaby wprawiać go w tak duże uczucie euforii, iż predestynowałoby to taką osobę do chętnego sięgania po leki w przyszłości, co może być początkiem uzależnienia,” wyjaśnia doktor Doo-Sup Choi, który bada uzależnienia w klinice Mayo.

Angst uważa, iż kontynuowanie badań jest niezbędne, by ustalić, które geny wpływają na poziom tolerancji.

Wyniki badań zostały opublikowane w środę w czasopiśmie Anesthesiology.