Gruźlica: naukowcy odkryli jej korzenie

Historia gruźlicy - jednej z głównych znanych nam chorób zakaźnych - została właśnie znacznie lepiej poznana. Bakteria Mycobacterium tuberculosis, główna odpowiedzialna za tę plagę, pochodzi z bardzo starego szczepu, który występuje w Afryce Wschodniej. Stamtąd, na przestrzeni czasu, dzięki swej zjadliwości i wytrwałości, stała się jednym z największych światowych zagrożeń.

Mycobacterium tuberculosis (M. tuberculosis) jest bakterią odpowiedzialną za większość przypadków gruźlicy.

Około 1/3 światowej populacji jest zakażona przez ten mikroorganizm. W 2011 roku, gruźlica zebrała 1,4 milionów ofiar, a ta liczba może wzrosnąć ze względu na pojawienie się szczepów odpornych na antybiotyki.

Ponadto jedyną dostępną szczepionką jest BCG, której skuteczność jest jedynie częściowa i chroni dorosłych jedynie w połowie przypadków.

We Francji, szacuje się około 5.000 nowych przypadków zachorowań i około 650 zgonów każdego roku. Île-de-France jest 4 razy bardziej dotknięta chorobą niż resztą terytorium państwa.

Pomiędzy podgatunkami prątków gruźlicy zdolnymi do wywołania choroby u człowieka, najbardziej rozpowszechnionym patogenem jest M. tuberculosis (osoby o osłabionym systemie immunologicznym są bardzo narażone na zachorowanie).

M. tuberculosis groźniejsza od M. canettii

Ekipa Rolanda Broscha z Instytutu im. Pasteur w Paryżu oraz Philipa Supply z Instytutu im. Pasteur z Lille prześledziła historię ewolucyjną bakterii M. tuberculosis.

Ich badania, opublikowane w Nature Genetics, pozwoliły na potwierdzenie poprzedniej hipotezy, która sugerowała, że szczepy tej bakterii, zakonserwowane genetycznie, pochodzą z tej samej gałęzi ewolucyjnej co M. canettii.

Ta ostatnia, także powodująca gruźlicę, prezentuje szerokie zróżnicowanie genetyczne. Niektóre elementy jej genomów wskazują, że może mieć dużo starsze pochodzenie.

Naukowcy dostarczają także wskazówki na temat faktorów, które doprowadziły do sukcesu ewolucyjnego M. tuberculosis. Ta bakteria rzeczywiście uczyniła z gruźlicy światową pandemię, podczas gdy szczepy M. canettii ograniczyły się w większości przypadków do regionów Afryki Wschodniej.

Grupa naukowców sugeruje, że szczepy M. tuberculosis nabyły swoją wytrzymałość poprzez kombinację licznych mechanizmów genetycznych, m.in. utraty funkcji niektórych genów, oraz nabycie nowych poprzez transfer horyzontalny.

Identyfikacja genów potencjalnie występujących w M. tuberculosis otwiera nową perspektywę walki z gruźlicą.