Ile kosztuje Polskę tytoń i co zrobić żeby kosztował mniej?

Podniesienie podatku akcyzowego na wyroby tytoniowe na wzór krajów europejskich, może znacznie ograniczyć epidemię tytoniu, zapobiegając śmierci nawet 278 000 osób i zwiększyć wpływy do budżetu państwa aż o 7,1 mld złotych. Nawet 618 000 dorosłych Polaków może rzucić palenie, a aż 215 000 młodych osób nie rozpocznie nałogu.

Takie prognozy wynikają z najnowszego raportu „Ekonomiczne aspekty palenia tytoniu i opodatkowania wyrobów tytoniowych w Polsce.”1

(Za)tanie polskie papierosy

Cena papierosów w Polsce jest jedną z najniższych w Unii Europejskiej. Poprawa sytuacji gospodarczej powoduje, że papierosy stają się coraz bardziej przystępne, a ceny rzeczywiste nie nadążają za wzrostem dochodów i inflacją. Podatek akcyzowy stanowi w Polsce łącznie 66% średniej ważonej ceny. Warto mieć świadomość, że średnia cena jednej paczki papierosów wynosi w Polsce ok. 2,80 euro, podczas gdy w Niemczech ok. 4,95 euro, we Francji 5,30 euro, a w Wielkiej Brytanii 8,45 euro.2 To diametralna różnica. Podniesienie akcyzy o 4% (jak miało to miejsce w Polsce w tym roku) jest nieskuteczne. Należy pamiętać, że poziom inflacji wyniósł w Polsce w roku 2011 r. 4,3%(!). Spowoduje to najprawdopodobniej wzrost cen papierosów tylko o około 30 groszy na paczce.

„Raport rozwiewa obawy, że dalsze podnoszenie stawek akcyzy na wyroby tytoniowe oznaczałoby niższe wpływy do budżetu. Każdy z zaproponowanych przez ekspertów scenariuszy podnoszenia podatków prognozuje wzrost dochodów Skarbu Państwa. Wskazane jest, aby eksperci przygotowali rekomendacje dla polskiego rządu także odnośnie innych niż podatkowe, ekonomicznych aspektów konsumpcji tytoniu, takich jak koszty społeczno-ekonomiczne palenia czy dopłaty dla plantatorów tytoniu.” – komentuje Michał Stokłosa, ekonomista z American Cancer Society.

Prawda o kosztach palenia tytoniu w Polsce

W Polsce jest niemal 10 mln palaczy. Jedna trzecia dorosłych Polaków pali tytoń. Ponad połowa dzieci w Polsce jest narażona na bierne palenie w domu, a każdego roku palić zaczyna 500 dzieci.

Koszty używania tytoniu (zarówno ekonomiczne, jak i społeczne) w Polsce są ogromne, znacznie przewyższając kwotę wpływów z tytułu akcyzy na wyroby tytoniowe. Leczenie palaczy jest zazwyczaj znacznie droższe dla systemu, niż osób niepalących.

Palenie tytoniu to czołowa przyczyna przedwczesnej śmierci wśród dorosłych Polaków. Tytoń zabija w Polsce prawie 70 tys. osób aktywnie palących i prawie 9 tys. osób narażonych na bierne wdychanie dymu tytoniowego. To 16 razy więcej niż ginie w wypadkach drogowych.

Podniesienie podatku akcyzowego = ochrona życia

Warto zaznaczyć, że do 2018 r. Polska musi dostosować swoje progi podatkowe do wymogów UE. Według jednego ze scenariuszy prognozuje się, że jeśli Polska natychmiast podniesie podatek akcyzowy na wyroby tytoniowe tak, aby uzyskać 124 euro na 1000 papierosów (zbliżając się do średniej wysokości podatku akcyzowego w 15 krajach EU, r.2011), zapobiegnie 278 000 zgonom w obecnej populacji i uzyska wzrost rocznych przychodów podatkowych o 7,1 mld zł! 618 000 dorosłych Polaków rzuci palenie, a 215 000 młodych osób nie rozpocznie palenia. Te liczby napawają optymizmem.

„Raport jest kolejnym ważnym dowodem na to, że podnoszenie podatku na papierosy uchroni wiele osób w Polsce przed przedwczesną śmiercią spowodowaną paleniem tytoniu. W tym zakresie polski rząd powinien zacząć prowadzić aktywną politykę podatkową, a nie jedynie wypełniać unijne minima, jak dzieje się to obecnie. Podatek akcyzowy jest nie tylko źródłem dochodów Państwa, ale także ważnym narzędziem w kształtowaniu polityki zdrowotnej.” – podsumowuje ekonomista Michał Stokłosa, American Cancer Society.

Na koniec warto podkreślić, że podniesienie podatków jest udowodnionym najskuteczniejszym i najtańszym sposobem zmniejszenia używania tytoniu, wzrostu wpływów dochodu do budżetu państwa oraz zniechęcenia młodzieży do rozpoczęcia palenia papierosów. Państwo nie ponosi prawie żadnych kosztów związanych z wprowadzeniem regulacji. Zatem są to bardzo opłacalne środki. Eksperci są zgodni. Polska polityka podatkowa odnośnie tytoniu, powinna pójść znacznie dalej. Dzięki podniesieniu podatków na wyroby tytoniowe wszyscy są wygrani – to zwycięstwo dla gospodarki, ponieważ do budżetu trafiają większe środki, to także zwycięstwo dla zdrowia publicznego, ponieważ umiera mniej Polaków.