Jak powinien się odżywiać senior cierpiący na cukrzycę?
Cukrzyca jest przewlekłą choroba metaboliczną spowodowaną niewłaściwym działaniem insuliny lub całkowitym brakiem tego hormonu. Wytwarzana w trzustce insulina uczestniczy w regulowaniu procesów przemiany materii, jej nieodpowiednia ilość związana z chorobą prowadzi do hiperglikemii (zwiększonego poziomu glukozy we krwi).
Prowadzi to do uszkodzenia nerek, nerwów, naczyń krwionośnych gałki ocznej i wielu innych powikłań. Jak wynika z danych Światowej Organizacji Zdrowia, w 2030 roku liczba diabetyków wyniesie aż 380 milionów, tj. ponad 120 mln więcej niż obecnie. W Polsce na cukrzycę może chorować nawet 2,5 mln osób po 30 roku życia (wielu ludzi jest nieświadomych, że cierpi na cukrzycę).
Przyczyny cukrzycy
Dwa główne rodzaje choroby to cukrzyca typu 1 i 2. Przyczyny ich rozwoju są odmienne w zależności od typu choroby.
Cukrzyca typu 1
Jest nazywana także insulinozależną, bądź typu dziecięcego. Diagnozuje się ją, gdy organizm nie produkuje insuliny. Zwykle rozwija się przed czterdziestym rokiem życia, często w okresie wczesnej dorosłości lub lat młodzieńczych. Cukrzyca typu 1 nie jest tak powszechna, jak cukrzyca typu 2. Stanowi około 10 proc. wszystkich przypadków opisywanej choroby. Pacjenci cierpiący na tę odmianę schorzenia muszą otrzymywać zastrzyki z insuliną do końca życia. Konieczna jest także stała kontrola stężenia glukozy we krwi poprzez regularne badania krwi i stosowanie specjalnej diety. Przyczyna powstawania choroby nie jest do końca wyjaśniona. Ustalono jedynie, że na jej rozwój mogą wypływać czynniki genetyczne. Bezpośrednim powodem rozwoju choroby jest uszkodzenie komórek beta wysepek trzustkowych, które następuje z powodu działania autoprzeciwciał (przeciwciał produkowanych przez organizm).
Cukrzyca typu 2
Nazywana jest insulinoniezależną. Stanowi najbardziej rozpowszechnioną postać choroby. Jej główna przyczyna to zwykle zaburzenie wydzielania insuliny przez komórki beta wysepek trzustkowych lub nieprawidłowości wykorzystania insuliny przez tkanki. Cukrzyca typu 2 często rozwija się u osób z zaburzeniami metabolizmu. Pierwsza faza choroby cechuje się zwiększoną ilością wydzielania insuliny, która jednak nie wystarcza do pokrycia zwiększonego zapotrzebowania na nią organizmu. Z czasem różnica między wydolnością organizmu w produkcji insuliny a jego zapotrzebowaniem zwiększa się i konieczne jest dostarczanie hormonu z zewnątrz.
Czynniki ryzyka rozwoju cukrzycy
Uczeni nie mają pewności, dlaczego cukrzyca rozwija się u jednych pacjentów, a inni są od niej wolni. Bez wątpienia jednak jednym z czynników sprzyjających zachorowaniu jest podłoże genetyczne. Prawdopodobieństwo wystąpienia choroby jest znacznie wyższe u osób spokrewnionych z diabetykami.
Zobacz również:
- Probiotyki a problem niepłodności
- Szczepienie dziecka przeciwko gruźlicy
- Jak kobieta w ciąży powinna przygotować się do pobytu w szpitalu?
- 10 wskazówek jak przygotować się do ciąży
- Jak zadbać o odporność dziecka?
- Amniopunkcja - wskazania i możliwe powikłania
- Kontuzje w sportach zimowych - pierwsza pomoc i zapobieganie
- Cukrzyca: zdrowa stopa, zdrowe oko
Wśród pozostałych czynników ryzyka wymienia się:
- nadwagę; im wyższa ilość tkanki tłuszczowej, tym wyższe prawdopodobieństwo oporności na insulinę;
- wiek; ryzyko zachorowania wzrasta wraz z upływem lat, dlatego poleca się, by osoby po 45 roku życia corocznie badały poziom cukru we krwi;
- brak aktywności fizycznej; regularny trening pomaga kontrolować masę ciała, wykorzystuje glukozę jako źródło energii i sprawia, że komórki są bardziej wrażliwe na działanie insuliny.
Choroba początkowo może rozwijać się bez widocznych oznak. W kolejnych fazach progresu choroby najczęściej pojawiają się następujące symptomy:
- zwiększone pragnienie,
- niewyjaśniony spadek masy ciała,
- bardzo silny głód,
- częste oddawanie moczu,
- nieuzasadnione, częstsze odczuwanie senności,
- problemy ze wzrokiem - zaburzenia widzenia,
- spowolniony proces gojenia się ran,
- nadciśnienie.
W przypadku cukrzycy typu 1 bezzwłocznie trzeba zacząć leczenie rozpocząć leczenie przy pomocy insuliny. Intensywna insulinoterapia polega na dobraniu dawki insuliny umożliwiającej uzyskanie odpowiedniego poziomu cukru we krwi, tj. takiego, który cechuje ludzi zdrowych.
U pacjentów z cukrzycą typu 2 ważnymi elementami terapii są:
- monitorowanie poziomu cukru we krwi,
- zdrowe odżywianie się,
- regularne ćwiczenia.
Najważniejszym elementem leczenia cukrzycy typu II, zwanej też cukrzycą insulinoniezależną, NIDDM (ang. Non Insulin Dependent Diabetes Mellitus), jest dbałość o odpowiednie żywienie i styl życia.
Jadłospis dla seniora z cukrzycą
Gdy zachorujesz na cukrzycę typu II, twoje życie na pewno ulegnie zmianie – o czym poinformuje cię lekarz. By zapobiec zwiększaniu się stężenia glukozy we krwi, zaprzyjaźnisz się zapewne z takimi pojęciami, jak indeks czy ładunek glikemiczny, nauczysz się obliczać tzw. wymienniki węglowodanowe (WW) i białkowo-tłuszczowe (WBT), zmienisz swoje dotychczasowe nawyki. A ponieważ dieta stanie się kluczowa dla zachowania twojego zdrowia, pokazujemy, jak może wyglądać prawidłowo zbilansowany jadłospis dla seniora z cukrzycą.
Przykładowy jadłospis:
Śniadanie
- Kanapki z szynką, jajkiem i warzywami
- Chleb żytni pełnoziarnisty – 3 kromki
- Jajo kurze – 1 szt.
- Szynka drobiowa – 4 plasterki
- Rzodkiewki – ok. 4 szt.
- Pomidor – mały
- Szczypiorek
- Grahamka z wędliną i ogórkiem kiszonym, jabłko
- Bułka grahamka – średnia
- Szynki drobiowej – 2 plastry
- Ogórek kwaszony – średni
- Jabłko
- Spaghetti z warzywami
- Makaron pełnoziarnisty – 70 g
- Oliwa z oliwek – łyżka
- Mięso z ud kurczaka bez skóry – 100 g
- Pieczarki – 100 g
- Cebula – pół średniej
- Pomidory z puszki – pół opakowania
- Brokuły – 150 g
- Zioła prowansalskie, czosnek, lubczyk, pieprz, sól
- Ugotować makaron – al dente. Mięso podsmażyć na oliwie. Następnie dołożyć pokrojoną cebulę, pieczarki, a po chwili pomidory i różyczki brokuł. Poddusić wcześniej, doprawiając do smaku przyprawami. Podawać z makaronem.
- Truskawkowy deser
- Truskawki mrożone – 150 g
- Otręby granulowane – 2 łyżki
- Jogurt naturalny – mały
- Tortille mięsno-warzywne, grejpfrut
- Tortille pełnoziarniste (gotowe) – 2 szt.
- Papryki – 1/3 szt.
- Pomidor – mały
- Jogurtu naturalnego – 3 łyżki
- Mięsa z piersi kurczaka bez skóry – 50 g
- Kapusta pekińska, czosnek, papryka w proszku, pieprz, sól
- Grejpfrut
Autor:
Julia Skonieczna
Komentarze do: Jak powinien się odżywiać senior cierpiący na cukrzycę?