Jak starzeją się płuca seniora?

Starzejąc się, zmianie ulega nie tylko nasze samopoczucie, wygląd zewnętrzny, ale i wiele części naszego organizmu. Dosłownie mówiąc, zużywają się, nie działają tak samo prawidłowo jak kiedyś i wymagają od nas wiele więcej opieki i uwagi.

Przez całe życie nasze ciało i umysł zmierzają do wieku starczego. Tempo starzenia się jest u każdego inne, zróżnicowane. Wszystkie zmiany zarówno fizyczne jak i psychiczne dotyczą struktury tkanek i narządów, jak również wpływają na ich funkcjonowanie.

Wiedza na temat tych procesów pozwala nam na bardziej szczegółowe zrozumienie zachodzących w nas zmian, a odpowiednie postępowanie i zachowanie środków ostrożności może nawet zapobiec niektórym z nich. Dzięki temu będziemy cieszyć się lepszym zdrowiem w starszym wieku.

Rezerwa funkcjonalna

Musimy przede wszystkim pamiętać, że w ciele ludzkim każdy narząd i układ odgrywa odpowiednią rolę. Każdy z nas posiada tzw. rezerwę funkcjonalną. Jest to nadwyżka wydolności różnych narządów i układów, które w normalnych warunkach pracują nieco mniej intensywnie. W ten sposób tworzą sobie one pewną rezerwę funkcjonowania, która zostaje wykorzystana podczas sytuacji kryzysowych takich jak stres, choroby, przyjmowanie leków. Wówczas w wyniku utraty danej części funkcjonalności narządy i układy mogą wykazywać objawy niewydolności. Najbardziej jest to widoczne w przypadku serca, nerek i płuc.

Rola płuc

Płuca to organy, które odpowiadają za proces oddychania. Są wielkim magazynem tlenu, toteż ich zdrowy stan jest niezbędny do naszego funkcjonowania i życia. Położone w klatce piersiowej są chronione przez żebra. Ich zadaniem jest pobieranie tlenu niezbędnego do oddychania i usuwanie zbędnego dwutlenku węgla. Tlen jest także transportowany poprzez znajdującą się we krwi hemoglobinę do wszystkich komórek ciała.

Płuca dzielą się na oskrzela, te z kolei na oskrzeliki zakończone maleńkimi pęcherzykami płucnymi. Do obu płatów płucnych rozdziela się tętnica płucna. Tlen gromadzony w oskrzelach przenika do naczyń włoskowatych, dzięki czemu może być transportowany do całego organizmu.

Zobacz również:

Rytmiczne ruchy płuc powodują wdech i wydech- w czasie wdechu klatka piersiowa unosi się, przepona opada, a płuca zwiększają wówczas swoją objętość. W czasie wydechu, z organizmu do płuc przechodzi dwutlenek węgla, który w wydychanym powietrzu jest wydalany z organizmu. W czasie oddychania powietrze w drogach oddechowych nagrzewa się i oczyszcza.

Warto wiedzieć...

Podczas procesu oddychania człowiek nie wykorzystuje całej pojemności płuc, które są w stanie pomieścić około 3 litrów powietrza. Zazwyczaj korzystamy z około 0,5 litra, jednak przez cały czas w płucach znajduje się około 1,5 litra. W czasie wzmożonego wysiłku jesteśmy w stanie pobrać nawet do trzech razy więcej powietrza niż normalnie.

Starość- jak zmieniają się nasze płuca?

Życiodajny proces wymiany gazowej zachodzi nigdzie indziej, jak w pęcherzykach płucnych otoczonych włoskowatymi naczyniami krwionośnymi. To właśnie ich liczba w wiekiem maleje. Największą ilość organizm osiąga w wieku około 10 lat, a maksymalna wydolność płuc rozwija się zwykle w wieku 20 lat.

Największe zmiany zachodzące z wiekiem obejmują strukturę płuc. Po pierwsze w wyniku procesów zachodzących w układzie kostnym i mięśniowym, dochodzi także do zmian w miąższu płucnym, które prowadzą do tego, że nasze płuca stają się mniej elastyczne i sprężyste.

Zmieniają się wiązania krzyżowe kolagenu i włókna elastyny ulegają częściowemu zniszczeniu. Nie zmienia się całkowita zawartość kolagenu i elastyny, jednak inaczej wygląda jakość tych składników, czym tłumaczyć możemy utratę sprężystości tkanki. Nie dochodzi tutaj do zniszczenia ścian pęcherzyków. Wraz z wiekiem osłabieniu ulegają też mięśnie międzyżebrowe i przepona, przez co klatka piersiowa traci częściową zdolność rozszerzania się.

Mimo ograniczeniu funkcji układu oddechowego nie mamy trudności z oddychaniem, wyłączając oczywiście sytuacje dużego wysiłku. Gdy oddychamy płytko lub spędzamy dłuższy czas w pozycji leżącej, wówczas nasz oddech zapada się. Dlatego niezwykle ważne jest, aby osoby starsze wdawały sobie sprawę w konieczności głębokiego oddychania, kiedy np. w wyniku choroby lub potrzeby odpoczynku spędzają dużo czasu leżąc. Często następstwem takiego zaniedbania bywają różne choroby układu oddechowego, jak np. zapalenie płuc.

Zmiany następujące z wiekiem zachodzą w krtani- zmienia się ton i barwa głosu. Słabnie też zdolność do odkasływania co powoduje narażenie na różnego typu infekcje dróg oddechowych, przewlekłą chorobę płuc lub rozedmę pęcherzyków płucnych.

Jak dbać o płuca?

Wrogiem numer jeden dla kondycji naszych płuc jest palenie papierosów! Substancje smoliste, które wdychamy wraz z dymem osadzają się na ściankach płuc przez co zmienia się ich objętość. Inne toksyny jakie znajdują się w papierosach zatruwają i prowadzą do wielu chorób, w tym nowotworów. Wydolność układu oddechowego zwiększają dobra kondycja ogólna i ćwiczenia, jednak zdolność ich wykonywania może być ograniczona przez schorzenia serca, naczyń krwionośnych lub inne zmiany układu mięśniowego i szkieletowego.

Zaleca się zatem zdrowy tryb życia, bez używek, unikanie zanieczyszczeń, codzienne spacery i właściwe urozmaicone odżywianie. W razie niepokojących dolegliwości typu kaszel, duszności- należy szybko wyjaśnić ich przyczynę. Nie zapominajmy, że zarówno o płuca, jak i całe nasze zdrowie powinniśmy dbać nie tylko w sytuacjach zagrożenia, ale każdego dnia.

Agnieszka Augustowska