Jak szczepić nowocześnie w trudnych czasach?

Eksperci są zgodni - w Polsce konieczne jest zwiększenie dostępu do szczepień. Czy jednak jest to możliwe w sytuacji ograniczonego budżetu na wydatki związane ze zdrowiem publicznym, debatowano podczas konferencji WHC „Innowacje w systemie szczepień ochronnych - czy można poprawić dostępność szczepień w Polsce"?

– Choroby zakaźne to realne zagrożenie dla zdrowia publicznego, a szczepienia są najskuteczniejszą metodą profilaktyki. Główną barierą w dostępie do nich są koszty. W Polsce szczepienia finansowane są w dwojaki sposób:
-ze środków publicznych, w ramach Programu Szczepień Ochronnych -ze środków prywatnych.

Szczepienia w ramach Programu Szczepień Ochronnych dostępne są dla obywateli we wskazanych grupach wiekowych bezpłatnie. Szczepienia spoza Programu, mimo iż zalecane ze względu na sytuację epidemiologiczną w kraju, są dostępne wyłącznie przy pełnej odpłatności. Ze względu na ograniczony budżet państwa, zmiany w PSO zachodzą bardzo powoli. Na tle innych krajów Unii Europejskiej, polski Program Szczepień Ochronnych (PSO) wydaje się być bardzo ubogi. Dlatego właśnie tak istotne – zarówno z punktu widzenia pacjentów, jak i polskiego systemu ochrony zdrowia – wydaje się poszukiwanie nowych rozwiązań w finansowaniu szczepień.

O systemie szczepień ochronnych w Polsce oraz potrzebie jego modernizacji, rozmawiano podczas organizowanego przez Fundację Watch Health Care seminarium edukacyjnego „Innowacje w systemie szczepień ochronnych - czy można poprawić dostępność szczepień w Polsce?".

Do przykładowych nowoczesnych szczepionek, do jakich w Polsce jest ograniczony dostęp w porównaniu do innych krajów UE, zaliczyć można szczepionkę PCV (przeciw pneumokokom), która np. w Czechach, Słowacji i na Węgrzech stosowana jest u niemowląt i małych dzieci populacyjnie, a w Polsce tylko w grupach ryzyka. Podobnie jest w przypadku szczepionki przeciw HPV – wirusowi, który może przyczyniać się do rozwoju raka szyjki macicy. U naszych wymienionych wyżej sąsiadów szczepienia te są płatne tylko częściowo. W Polsce wciąż pozostają pełnopłatne. I kolejny przykład: szczepienia przeciw meningokokom C oferowane bezpłatnie m.in. dzieciom niemieckim, francuskim, włoskim, brytyjskim i estońskim. Polskim – niestety nie z wyjątkiem grup ryzyka, a i to w sytuacji zagrożenia epidemiologicznego.

Co robić w tej sytuacji?

Prof. Maria Katarzyna Kornacka, kierownik Kliniki Neonatologii w Szpitalu Klinicznym im. ks. Anny Mazowieckiej, wojewódzki konsultant ds. neonatologii, nie ma wątpliwości, że rozwiązaniem może być tylko rozszerzenie kalendarza szczepień. Z roku na rok PSO ulega bardzo powolnym, chociaż korzystnym zmianom. Nadal jednak mamy jeden z najgorszych kalendarzy szczepień w Europie. Oczekujemy, tak rodzice, jak i lekarze, bezpłatnych szczepień wszystkich niemowląt przeciwko pneumokokom i/lub powszechnego wprowadzenia szczepionek bezkomórkowych przeciwko krztuścowi. Nie mamy obowiązkowych szczepień przeciwko grypie – powiedziała prof. Maria Katarzyna Kornacka.

Czy w dobie spowolnienia gospodarczego problem ten jest w Polsce w ogóle rozwiązywalny? Okazuje się, że tak. Dyskusje nad koniecznością zwiększenia budżetu na szczepienia ochronne trwają już od kilku lat. Niestety mechanizmy finansowania działań profilaktycznych są w ogóle ograniczone, a w ramach budżetu Ministerstwa Zdrowia w szczególności. Naturalnym i najprostszym sposobem zwiększenia dostępności szczepień bezpłatnych byłoby zasilenie z innych źródeł budżetu MZ, jak również stworzenie mechanizmów refundacji szczepień. Docelowo, konieczne jest opracowanie kompleksowej nowej strategii realizacji szczepień ochronnych, nie tylko wśród dzieci, ale także wśród szybko rosnącej populacji 50+, dla której szczepienia przeciw pneumokokom, meningokokom, grypie czy HBV powinny być powszechnie dostępne – powiedział dr med. Paweł Grzesiowski, kierownik Fundacji Instytutu Profilaktyki Zakażeń w Warszawie.

W sytuacji, w której pacjent nie może pozwolić sobie na sfinansowanie nowoczesnego i nierzadko zalecanego w PSO szczepienia, wykorzystanie alternatywnych rozwiązań w postaci częściowej refundacji lub dodatkowych ubezpieczeń, mogłoby przyczynić się w znacznej mierze do zwiększenia dostępu do nowoczesnej profilaktyki, a tym samym do poprawy sytuacji zdrowotnej społeczeństwa.

***
Fundacja Watch Health Care (WHC) została założona w roku 2010. Inspiracją dla jej powstania była narastająca dysproporcja pomiędzy zawartością koszyka świadczeń i wielkością środków finansowych ze składki na ubezpieczenie podstawowe, przeznaczanych na świadczenia zdrowotne w Polsce, czego skutkiem jest szczególnie bolesne pozbawienie lub ograniczenie chorym dostępu do podstawowych świadczeń zdrowotnych. Strona internetowa Fundacji WHC gromadzi i prezentuje dane dotyczące świadczeń zdrowotnych i procedur medycznych, do których dostęp jest utrudniony.

Więcej informacji o działalności Fundacji, jej celach i misji znajduje się na stronie http://www.korektorzdrowia.pl/