Jak zmienia się układ nerwowy podczas starzenia się organizmu?

Starzenie się nie dotyczy jedynie wyglądu, gdyż starzeje się także mózg, a szczególnym zmianom ulega układ nerwowy. Wiele osób starszych ma problemy ze słuchem, wzrokiem oraz koncentracją. Pojawiają się liczne choroby.

Gdy się starzejemy, dochodzi do utraty masy komórek nerwowych. Prowadzi to do atrofii mózgu i rdzenia kręgowego. Maleje także liczba neuronów. Każdy z nich traci dendryty oraz osłonkę w procesie demielinizacji. Zmiany te powodują zmniejszenie prędkości przewodzenia impulsów przez komórki nerwowe.

Często nie zastanawiamy się, jak proces starzenia się wpływa na nasz organizm. Czy wszystkie zmiany, które zachodzą u osób starszych są winą podeszłego wieku, czy może mamy na nie jakiś wpływ? Jesteśmy skazani na wszystkie dolegliwości związane ze starzeniem się, jedakże czy niektórych z nich możemy uniknąć?

Proces starzenia a występowanie chorób i zaburzeń neurologicznych

Zmiany, które zachodzą w mózgu nie tłumaczą wszystkich zjawisk związanych ze starzeniem się, takich jak: utrata pamięci, skłonność do pomyłek, czy zaburzenia poznawcze. Demencja starcza lub procesy degeneracji, w postaci choroby Alzheimera i Parkinsona, nie są częścią normalnego procesu starzenia. Co to oznacza? Oznacza to, że nie wszyscy jesteśmy na nie skazani.

Niektóre dobrze znane choroby wieku starczego również nie wynikają ze schorzeń układu nerwowego. Są one uwarunkowane wystąpieniem zaburzeń, takich jak cukrzyca, miażdżyca czy nadciśnienie.

Mózg osób starszych jest szczególnie wrażliwy: na działanie substancji toksycznych i niektórych leków, na choroby ogólnoustrojowe, zaburzenia metaboliczne, wodno - elektrolitowe i termoregulacji, które mogą prowadzić do problemów ze świadomością. Wynikiem tych zmian często jest majaczenie.

Zobacz również:

Zmiany zachodzące w układzie nerwowym prowadzą do zwolnienia czasu reakcji, pogorszenia jakości wykonywanych zadań, które wymagają jednocześnie szybkości działania i rozumienia. Osoby starsze mają zmniejszoną zdolność do zapamiętywania nowego materiału. Pojawiają się u nich problemy z pamięcią krótkotrwałą. Osoby takie doskonale pamiętają wydarzenia z młodości, nie mogąc jednocześnie przypomnieć sobie, co dokładnie działo się dzień wcześniej.

Zmiany w układzie nerwowym powodują też, że ludzie w podeszłym wieku częściej popadają w depresję i stany lękowe. Niekorzystne doświadczenia i sytuacje życiowe mogą dużo łatwiej, niż u osób młodych, spowodować zaburzenia adaptacyjne.

Jak starzejący się układ nerwowy wpływa na zmysły?

Wśród objawów starości, które od razu przychodzą na myśl znajdują się zaburzenia zmysłów. Zmiany w narządach wzroku i słuchu są najbardziej widoczne, jednak wiek ma wpływ na wszystkie zmysły. W tym przypadku również należy rozróżnić zmiany, wynikające z wieku i te, będące powikłaniami innych chorób i schorzeń.

Podeszły wiek nie musi wiązać się ze ślepotą i głuchotą. Wiele z tych zmian, o ile zostaną wcześnie wykryte, można skutecznie leczyć, zachowując przy tym maksymalną sprawność funkcjonowania poszczególnych narządów.

Często nie zdajemy sobie sprawy, że wiek ma również wpływ na zdolność odczuwania zapachów i smaków. Liczba kubków smakowych spada z wiekiem - u kobiet proces ten rozpoczyna się między 40 a 50 rokiem życia, u mężczyzn między 50 a 60. Jednak starzenie się nie musi mieć wpływu na zdolność odczuwania smaków. Jeżeli już się tak dzieje, to najpierw tracimy możliwość rozróżniania potraw słodkich słonych, a potem kwaśnych i gorzkich. Osłabieniu ulega także zmysł zapachu, zwłaszcza po 70 roku życia. Związane może to być ze stopniowym zanikiem zakończeń nerwowych w nosie.

Z wiekiem zmniejsza się także ilość wytwarzanej śliny, co powoduje uczucie suchości w ustach i trudności z przełykaniem. Skutkuje to także większą podatnością zębów na próchnicę. Może dochodzić także do osłabienia lub zaburzeń percepcji bólu, wibracji, zimna i gorąca, nacisku i dotyku.

Krzyżówka i gazeta lekiem na starość?

Nie wszystkie objawy, choroby i schorzenia kojarzące nam się z podeszłym wiekiem są nieodwracalnym wynikiem zmian w układzie nerwowym. Dzięki kilku prostym ćwiczeniom możemy skutecznie zmniejszyć ich wpływ na organizm i w pełni zachować zdolności poznawcze.

Regularne ćwiczenia fizyczne i umysłowe pozwalają nam zachować wysoki poziom myślenia, zapamiętywania, wyciągania wniosków. Jak możemy wspomóc swój organizm? Wystarczy wykonywać kilka prostych czynności, takich jak czytanie, rozwiązywanie krzyżówek i zadań matematycznych, prowadzenie rozmów. Działania te zapewnią rozrywkę i pomogą zachować sprawny i jasny umysł, w końcu starość to też radość.

Autor:

Ewa Żak