Jaka jest różnica między cukrzycą typu I a II?

Zdarza się, że niektórym osobom właściwie „z dnia na dzień” pogarsza się wzrok lub czują się zmęczeni, choć nie wiedzą dlaczego, bądź nagle dopadają ich nocne skurcze łydek. Przyczyną takich objawów może być cukrzyca.

Na cukrzycę chorujemy, gdy w organizmie powstaje za mało insuliny lub komórki nie są na nią wrażliwe. Insulina to hormon umożliwiający komórkom wykorzystywanie glukozy, która jest źródłem energii, czerpanej przez nas głównie z węglowodanów.

Wyróżnia się dwa typy cukrzycy: typ I i typ II, które posiadają kilka kluczowych różnic. To co je różni to m.in. przyczyny, objawy i sposób zapobiegania.

Charakterystyka cukrzycy typu I. i II.

Cukrzyca typu II, inaczej cukrzyca insulinoniezależna lub cukrzyca dorosłych, zwykle rozwija się stopniowo i pojawia się z reguły po 40. roku życia. Ten typ cukrzycy jest najczęstszą jej postacią i stanowi ok. 90% wszystkich przypadków.

Niektóre osoby chorujące na ten rodzaj cukrzycy nie wytwarzają dostatecznych ilości insuliny, u większości jednak występuję oporność na jej działanie. Polega ona na niewrażliwości komórek na wytwarzaną w ustroju insulinę.

Inaczej rzecz się ma z cukrzycą typu I., nazywaną także cukrzycą pierwotną, młodzieńczą lub insulinozależną. Ta postać cukrzycy pojawia się zwykle przed 35. rokiem życia, najczęściej między 10. a 16. rokiem życia. Pojawia się gwałtownie i może skończyć się śmiercią, jeśli będzie za późno zdiagnozowana i chory nie będzie regularnie otrzymywał insuliny. Charakteryzuje się tym, że organizm produkuje niewystarczającą ilość insuliny w trzustce.

Różnice w przyczynach

Cukrzyca typu I. jest skutkiem zniszczenia komórek beta trzustki wytwarzających insulinę przez komórki własnego organizmu (układ odpornościowy błędnie rozpoznaje te komórki). Trzustka nie wytwarza insuliny, przez co cukier obecny we krwi nie może być wprowadzony do komórek. Autoimmunologiczna destrukcja komórek beta może nastąpić w wyniku infekcji wirusowej, np. świnki czy różyczki. Cukrzyca typu I. może mieć podłoże genetyczne, ale tylko wtedy, gdy chory odziedziczy czynniki ryzyka od obojga rodziców.

Należy wiedzieć, że wpływ na rozwój tej choroby ma również klimat. Częściej rozwija się zimą niż latem lub na obszarach gdzie nie występują ciągłe upały.

Bardzo duży wpływ na rozwój cukrzycy I. typu ma sposób odżywiania, szczególnie we wczesnym etapie życia. Badania pokazują, że ten rodzaj cukrzycy rzadziej występuje u dzieci, które były karmione piersią i po raz pierwszy jadły stałe pokarmy w wieku późniejszym.

Dodatkowo naukowcy z Imperial College London w Wielkiej Brytanii dowiedli, że dzieci urodzone przez cesarskie cięcie mają większą skłonność do tycia i tym samym częściej borykają się z nadwagą lub otyłością w wieku dorosłym niż dzieci urodzone metodą naturalną.

Tym samym występuje u nich większe ryzyko zachorowania w dzieciństwie na cukrzycę I. typu.

Przyczyna cukrzycy typu II. jest niewrażliwość komórek na wytwarzaną przez trzustkę insulinę. Oporność na insulinę sprawia, że mniej cukru zostaje usunięta z krwi. Taki stan może być związany z nadciśnieniem tętniczym, procesem starzenia się, nieaktywnym trybem życia i otyłością, zwłaszcza jeśli nadmiar tkanki tłuszczowej okłada się wokół talii. Wpływ na rozwój tego typu cukrzycy mają geny. Jeśli osoba odziedziczyła skłonność do tycia, występuje u niej większe ryzyko zachorowania na cukrzycę. Przyczyną są również złe nawyki żywieniowe, które prowadzą do otyłości i brak ruchu.

Przyczyną cukrzycy typu II. u mężczyzn może być niedobór genetyczny, który może powodować również raka wątroby.

Objawy i powikłania

Objawy przy cukrzycy typu I. i II. są bardzo zbliżone. W oby dwóch wypadkach występuje zwiększone pragnienie i częste oddawanie moczu, szybka utrata masy ciała, uczucie ciągłego głodu, skrajne osłabienie i zmęczenie, nudności, wymioty oraz drażliwość.

Dodatkowo cukrzyca typu II. może się objawiać zaburzeniami widzenia, infekcjami skóry, nadmierną suchością i swędzeniem skóry, mrowieniem lud drętwieniem w nogach.

Powikłania, do których może dojść, również są zbliżone. W każdym z przypadków może dojść do śpiączki cukrzycowej, kwasicy ketonowej (wysoki poziom cukru we krwi), hipoglikemii (niski poziom cukru we krwi). Powikłania do jakich może dojść to również zawał serca, udar mózgu, niedokrwienie kończyn, a co za tym idzie amputacja oraz niewydolność nerek, jaskra czy ślepota.

Badania i rozpoznanie

Badania krwi stosowane są w celu potwierdzenia rozpoznania oby dwóch typów cukrzycy, jak również stanu przedcukrzycowego, gdyż cukrzyca typu II. na początku może nie objawiać się w żaden widoczny sposób. Badanie to pozwala znaleźć i leczyć cukrzycę przed wystąpieniem powikłań.

Badania krwi, jakie stosuje się przy cukrzycy typu I. i II. to:

• badanie wartości hemoglobiny (HbA1C);
• badanie stężenia glukozy na czczo.

Przy cukrzycy typu I. można przeprowadzić dodatkowo badanie genetyczne, jeśli w rodzinie chorego były przypadki cukrzycy. Przy cukrzycy II. typu, choć rzadko, przeprowadza się doustny test tolerancji glukozy.

Cukrzycę stwierdza się, jeśli wyniki badań są następujące:

• badanie HbA1C – 6,5 % lub wyższy
• badanie stężenia glukozy na czczo – 126 Mg/dl lub więcej
• doustny test tolerancji glukozy – 200 Mg/dl lub więcej.

Leczenie i zapobieganie

Leczenie cukrzycy jest długotrwałe. Polega na utrzymaniu prawidłowego stężenia glukozy we krwi. Przy cukrzycy I. typu konieczne są codzienne zastrzyki z insuliny. W cukrzycy typu II. nie ma na ogół potrzeby podawania tego hormonu, zażywa się zwykłe leki na cukrzycę. Niezależnie od postaci choroby należy stosować dietę, zrzucić nadwagę i regularnie ćwiczyć. Wspomóc leczenie cukrzycy może spożywanie soku z buraków. Dzięki zawartemu w nim kwasowi alfa-liponowemu obniża poziom glukozy i zwiększa wrażliwość na insulinę. Dodatkowo kwas ten powoduje spadek obwodowej neuropatii i neuropatii autonomicznej u chorych na cukrzycę.

Niestety cukrzycy typu I. nie da się zapobiec. Ryzyko wystąpienia cukrzycy II. typu zmniejsza się po pozbyciu się nadwagi. Szczególnie ważne jest zachowanie prawidłowej masy ciała, jeśli ktoś z bliskiej rodziny choruje na cukrzycę.

Należy pamiętać, że z cukrzycą da się żyć. Można ją kontrolować, jeśli zażywa się przepisywane leki, przestrzega diety, unika nadwagi i uprawia ćwiczenia fizyczne. Dbając o siebie i przestrzegając zaleceń lekarza można uniknąć wielu powikłań wynikających z tej choroby.

Autor: Anna Zeler