Szukaj

Jaki lek wybrać w razie bólu?

Kategoria: Zdrowie
Podziel się
Komentarze2

Leki przeciwbólowe są jedną z najczęściej stosowanych grup środków leczniczych. Sięgamy po nie w przypadku bólu głowy, zęba, stawów czy bólów menstruacyjnych. Czy jednak decydując się na konkretny preparat mamy świadomość jego właściwości, wskazań, przeciwwskazań i interakcji? Wybór w aptekach dostępnych bez recepty leków przeciwbólowych jest spory. Czym zatem się kierować?

Jaki lek wybrać w razie bólu?


Nieopioidowe leki przeciwbólowe można podzielić na dwie grupy – związki wykazujące działanie przeciwzapalne (ibuprofen, kwas acetylosalicylowy, diklofenak, naproksen, meloksikam) i związki, które takich właściwości nie posiadają (paracetamol i metamizol).

Leki należące do pierwszej grupy określane są mianem niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Związki te należą do pochodnych kwasowych. Mechanizm ich działania polega na hamowaniu syntezy prostaglandyn poprzez wpływ na aktywność cyklooksygenaz, czyli enzymów będących prekursorami prostaglandyn. Leki te hamują zarówno COX-1 (enzym konstytutywny), jak i COX-2 (enzym indukowany w przebiegu zapalenia, w wyniku reakcji bólowej czy uszkodzenia tkanek). Hamowanie cyklooksygenazy-2 warunkuje działanie przeciwbólowe, przeciwzapalne i przeciwgorączkowe, natomiast hamowanie cyklooksygenazy-1 jest przyczyną większości działań niepożądanych NLPZ.

Zmniejszona synteza prostaglandyn działających ochronnie na żołądek może prowadzić do wystąpienia zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego – niestrawności, nadżerek, owrzodzeń czy krwawień. Jest to jedna z cech, która powinna mieć wpływ na wybór preparatu przeciwbólowego. Innymi działaniami niepożądanymi, jakie mogą wystąpić podczas stosowania leków z tej grupy są: reakcje skórne, zaburzenia czynności nerek prowadzące do wzrostu ciśnienia tętniczego krwi i obrzęków (zmniejszenie przepływu krwi przez nerki, zatrzymanie wody i sodu), zmniejszenie agregacji płytek krwi, zawroty i bóle głowy, zaburzenia psychiczne, zmniejszenie aktywności motorycznej miednicy oraz powikłania sercowo-naczyniowe.

Mając na uwadze wymienione działania niepożądane ze stosowania NLPZ powinny zrezygnować przede wszystkim osoby z chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy, skazą krwotoczną oraz kobiety w ostatnich tygodniach ciąży (ryzyko przedwczesnego zamknięcia przewodu tętniczego Botalla). Leki te są również przeciwwskazane dla astmatyków, gdyż mogą przyczynić się do wystąpienia tzw. astmy aspirynopochodnej. Ze względu na ryzyko interakcji z przyjmowanymi lekami po inne środki przeciwbólowe powinny także sięgnąć osoby z nadciśnieniem. Niesteroidowe leki przeciwzapalne zmniejszają bowiem działanie diuretyków (np. furosemidu) i inhibitorów konwertazy angiotensyny, np. enalaprilu, ramiprilu, perindoprilu, kaptoprilu. Związki należące do kwasowych leków przeciwbólowych wpływają także na działanie doustnych leków przeciwbólowych, kumaryn, związków litu i metotreksatu. Dlatego osoby stosujące wymienione leki przyjmowanie preparatów NLPZ powinny konsultować z lekarzem. Istotną interakcją jest także zwiększenie ryzyka powikłań żołądkowo-jelitowych przy jednoczesnym stosowaniu glikokortykosteroidów.

Jeśli nie należymy do grupy osób, które powinny zrezygnować ze stosowania niesterodiowych leków przeciwzapalnych możemy liczyć iż leki tej grupy będą nam pomocne w różnych rodzajach bólu, np. bólach związanych ze stanem zapalnym (np. chorobą reumatyczną), chorobą zwyrodnieniową stawów, migreną, bólach głowy i zębów oraz bólach menstruacyjnych (zmniejszają napięcie mięśnia macicy). W tym momencie rodzi się pytanie który z NLPZ wybrać? Czy poszczególne związki tak naprawdę różnią się istotnie między sobą?

Zobacz również:



Faktycznie podstawowe właściwości i działanie kwasowych leków przeciwbólowych są podobne. Główne różnice dotyczą siły działania i ryzyka wystąpienia działań niepożądanych.

Najstarszy lek z grupy – kwas acetylosalicylowy (np. Aspirin, Hascopiryn, Salpirin) stosunkowo często powoduje działania niepożądane, zwłaszcza ze strony przewodu pokarmowego (zgaga, dolegliwości żołądkowe i mikrokrwawienia śluzówki żołądka), ototoksyczność i nefrotoksyczność. Z tego względu warto skorzystać z nowszych leków należących do NLPZ, zwłaszcza przy konieczności długotrwałego stosowania większych dawek (np. w chorobach reumatycznych), a stosowanie kwasu acetylosalicylowego ograniczyć do doraźnego znoszenia bólu.

Należy także zwrócić uwagę iż kwas acetylosalicylowy bezwzględnie nie powinien być podawany dzieciom poniżej 12 roku życia, z uwagi na ryzyko cechującego się wysoką śmiertelnością uszkodzenia wątroby z encefalopatią (zespół Reye`a). Nie można jednak zapomnieć o wykorzystaniu leku w zapobieganiu zawałom serca. Kwas acetylosalicylowy w małych dawkach (np. Polocard, Acard) pozbawiony jest szkodliwego działania na śluzówkę żołądka, natomiast nadal skutecznie hamuje agregację płytek krwi.

Innym, bardzo często stosowanym lekiem z grupy NLPZ jest ibuprofen (np. Ibum, Ibuprom, Ibupar, Ibalgin). Związek ten cechuje się najkorzystniejszym stosunkiem stężeń hamujących aktywność COX-2/COX-1, przez co przyjmowanie preparatów ibuprofenu wiąże się z najmniejszym ryzykiem żołądkowo-jelitowych działań niepożądanych. Siła działania przeciwzapalnego, przeciwbólowego i przeciwgorączkowego tego leku jest jednak stosunkowo słaba. Lek wykorzystywany jest m.in. w chorobach reumatycznych, takich jak rwa kulszowa, bóle lędźwiowe czy zespół bolesnego barku.


Lekiem wykazującym silniejsze od ibuprofenu działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe jest diklofenak. Ze względu na stosunkowo słabą biodostępność po podaniu doustnym (ok. 50%) lek występuje także formie doodbytniczej. Jednak czopki zawierające diklofenak są dostępne wyłącznie na receptę. Jako preparat OTC zarejestrowany jest jedynie Voltaren. Diklofenak wchodzi natomiast w skład licznych środków do stosowania miejscowego (żeli, plastrów), takich jak: Diclac lipogel, Olfen, Dicloratio czy Dikloziaja. Lek częściej niż inne NLPZ zwiększa stężenie enzymów wątrobowych. Wskazany jest w zwalczaniu silnych bólów towarzyszących dnie czy menstruacji.

Równie silnym działaniem przeciwbólowym, przeciwzapalnym i przeciwgorączkowym charakteruzyje się naproksen (Naxii, Aleve). Lek częściej od ibuprofenu uszkadza przewód pokarmowy (porównywalnie do diklofenaku). Stosowany jest głównie w rzs i artrozach.

Nowością na polskim rynku preparatów farmaceutycznych dostępnych bez recepty (OTC) jest Opokan zawierający związek o nazwie meloksikam (do tej pory zarejestrowany wyłącznie jako lek na receptę). Lek ten cechuje się długotrwałym (wystarczy jedna dawka na dobę) i silnym działaniem. Zalecany jest przede wszystkim dla osób chorujących na reumatoidalne zapalenie stawów oraz w przypadku ostrej artrozy.

Osobom, które nie mogą stosować NLPZ pomocnymi w sytuacji bólu będą preparaty niebędących kwasami nieopioidowych leków przeciwbólowych. Substancje te cechują się obojętnym lub zasadowym pH. Ponadto znacznie słabiej od NLPZ wiążą się z białkami osocza. Ich mechanizm działania nie został do końca poznany. Wiadomo jednak, że leki należące do tej grupy hamują syntezę prostaglandyn, ale jedynie na poziomie rdzenia kręgowego i nadrzędnych ośrodków nerwowych. Ze względu na brak wpływu na syntezę prostaglandyn na obwodzie nie wykazują działania przeciwzapalnego oraz jednocześnie nie wywołują charakterystycznych dla NLPZ działań niepożądanych.

Zdecydowanie najczęściej stosowanym nieopioidowym lekiem przeciwbólowym niebędącym kwasem jest paracetamol (np. Apap, Panadol, Codipar). Związek cechuje się stosunkowo silnym działaniem przeciwgorączkowym i dość słabym działaniem przeciwbólowym. Należy do leków dobrze tolerowanych jednak jego działanie hepatotoksyczne jest silnie zaznaczone. Z tego względu paracetamolu bezwględnie muszą unikać osoby ze schorzeniami wątroby, np. niewydolnością. Ponadto w trakcie stosowania jego preparatów nie wolno spożywać alkoholu, który potęguje uszkadzające działanie paracetamolu na wątrobę. Paracetamol jest lekiem z wyboru w przypadku konieczności zwalczenia bólu u kobiet w ciąży lub karmiących. Może być także bezpiecznie stosowany u małych dzieci. Szczególnie polecany jest dla osób z nadciśnieniem, astmą czy chorobą wrzodową żołądka. Paracetamol nie wchodzi także w interakcję z lekami przeciwzakrzepowymi.

Spośród nieopioidowych leków przeciwbólowych bez recepty można nabyć  także preparaty metamizolu sodu (Pyralgina, PyraHexal). Poza stosunkowo silnym działaniem przeciwbólowym i przeciwgorączkowym, lek wykazuje właściwości spazmolityczne i uspokajające. Najcięższym działaniem niepożądanym jakie może wystąpić w trakcie przyjmowania preparatu metamizolu sodu jest agranulocytoza. Ryzyko jej wystąpienia szacowana jest na ok. 0,01%. Z tego względu metamizol powinien być stosowany jedynie w doraźnym zwalczaniu dolegliwości bólowych – nie dłużej niż 5-6 dni.


Marta Grochowska

Źródła:
Mutschler E.: Farmakologia i toksykologia – podręcznik. Wyd. II pod red. W. Buczko, MedPharm-Polska 2010,
Janiec W. (red.): Farmakodynamika. Podręcznik dla studentów farmacji. PZWL, Warszawa 2008,
Kostowski W., Herman Z. S. (red.): Farmakologia. Podstawy farmakoterapii. PZWL, Warszawa 2010.

Polecamy:

Komentarze do: Jaki lek wybrać w razie bólu? (2)

Dodaj komentarzPokaż wszystkie komentarze
swinskatarczyca
swinskatarczyca 28-06-2020 12:45

Sprzedam leki pasozyty Prazykwantel Iwermektyna Zentel Yomesan Vermox

2

Sprzedam leki pasozyty prazykwantel iwermektyna zentel vermox yomesan metronidazol tinidazol Oferuje leki przeciw pasozytom: Iwermektyna 6mg 20zł, ważna 03.2022, odliczana z opakowania szpitalnego 100 tabletek do t... pokaż całość

OdpowiedzPokaż cały wątek (2)
Pokaż cały wątek (2)
Dodaj komentarzPokaż wszystkie komentarze