Jakie są skutki starzenia się skóry?

Starzenie się skóry jest naturalnym procesem, który polega na spowolnieniu procesów regeneracyjnych i zmniejszeniu aktywności biologicznej komórek organizmu.

To nie wiek decyduje o stanie naszej skóry, ale w głównej mierze czynniki genetyczne i współdziałające z nimi czynniki zewnętrzne, takie jak: skażenie środowiska, promieniowanie UV, palenie papierosów, niewłaściwa pielęgnacja i higiena. Na starzenie się naszej skóry wpływają również czynniki związane z zaburzeniami regulacji hormonalnej, niedoborami witaminowymi i nieprawidłowym odżywianiem, czyli czynniki wewnętrzne.

Proces starzenia się skóry pociąga za sobą zmiany biologiczne na poziomie wszystkich trzech jej warstw - naskórka, skóry właściwej i tkanki podskórnej.

Naskórek, na skutek zmian i dezorganizacji warstwy podstawnej (najgłębiej położonej warstwy naskórka), staje się łuszczący, przesuszony i zdecydowanie cieńszy. Za suchość odpowiada również zanikająca zdolność skóry do wiązania wody i zatrzymywania jej w naskórku.

Warstwa rogowa (odpowiedzialna za ochronę przed czynnikami chorobotwórczymi) nadmiernie się łuszczy, film wodno-tłuszczowy, czyli warstwa ochronna na powierzchni skóry, zanika. Pojawia się ograniczona odporność na niewielkie obrażenia.

Aktywność komórkowa staje się spowolniona ze względu na niedobór węglowodanów, niezbędnych do syntezy lipidów. W wyniku tego zachodzi zaburzenie odnowy komórkowej i funkcji ochronnej naskórka, a skóra wolniej się regeneruje. Zmienia się reakcja na stany zapalne, rany goją się wolniej, a blizny mogą mieć postać patologiczną.

Zobacz również:

Wydzielanie melaniny następuje w sposób niejednolity i dochodzi do nierównomiernego jej rozkładu, co jest przyczyną powstawania przebarwień. Pojawiają się liczne, brązowe plamy w odkrytych miejscach - plamy pigmentacyjne. Utrata pigmentu wiąże się również z siwieniem włosów i ich szorstkością. Liczba cebulek włosowych na cm3 na głowie zmniejsza się.

Zmniejsza się ilość komórek Langerhansa (biorą one udział w naskórkowych procesach immunologicznych), a więc zmniejsza się ochrona skóry. Nawet niewielkie zranienia w większym stopniu powodują uszkodzenia naczyń krwionośnych. Częściej pojawiają się przewlekłe infekcje.

W miejscu zetknięcia skóry właściwej z naskórkiem komórki ulegają spłaszczeniu. Spowalnia to wymianę substancji odżywczych i zmniejsza przyleganie skóry właściwej i naskórka. Powierzchnia skóry przez to zwiększa się i pojawiają się bruzdy i zmarszczki.

Zjawisko starzenia się komórek (senescencji) obejmuje w końcu również skórę właściwą, która również zaczyna się zmieniać. Włókna warstwy na styku naskórka i skóry właściwej zostają zniszczone, co prowadzi do spłaszczenia tej warstwy. Spada produkcja fibroblastów, które produkują kolagen, zaczyna natomiast powstawać elastaza i kolagenaza - enzymy niszczące włókna elastyny i kolagenu. Wymiana międzykomórkowa ulega spowolnieniu. Skóra traci elastyczność i jędrność, jest głęboko odwodniona - zmarszczki stają się coraz bardziej widoczne, a rysy twarzy wiotczeją. W skórze właściwej znajdują się naczyna krwionośne, które z wiekiem stają się bardziej widoczne. Zakończenia nerwowe, które odpowiadają m.in. za uczucie dotyku, zimna, ucisku, bólu oraz ciepła, wraz z upływem czasu ulegają upośledzeniom. Wynikiem tego jest na przykład nasilone uczucie zimna. Spada też skuteczność regulacji ciepła, co prowadzi na ogół do obniżenia temperatury ciała lub do udarów przy gwałtownej zmianie temperatury.

W tkance podskórnej, zanik tkanki łącznej powoduje ogólne osłabienie skóry i usztywnienia włókien kolagenu.

Choć nie można zatrzymać genetycznego procesu starzenia, można hamować bądź spowolnić ten proces. Da się to uzyskać między innymi dzięki odpowiedniej diecie, ćwiczeniom, radzeniu sobie ze stresem dnia codziennego oraz prawidłowemu programowi dbania o skórę.

Autor:

Kamila Bigos