Kiedy leczyć ból?

Gdy odczuwamy ból najczęściej w pierwszym odruchu sięgamy po środki uśmierzające dostępne bez recepty. Z czasem jednak, gdy natężenie bólu narasta utrudniając nam codzienne funkcjonowanie, konieczna staje się konsultacja z lekarzem, a nawet podjęcie specjalistycznego leczenia. Jak zatem rozpoznać moment, gdy niezbędna jest pomoc eksperta od leczeniu bólu?

Zgodnie z definicją ból jest nieprzyjemnym doznaniem czuciowym i emocjonalnym, najczęstszym objawem choroby lub urazu, towarzyszącym nam od najmłodszych lat. Ból pełni rolę ostrzegawczo - obronną będąc sygnałem, że coś niedobrego dzieje się w organizmie. W sytuacji kiedy ból trwa tygodniami lub miesiącami, a jego natężenie się zwiększa uniemożliwiając codzienne funkcjonowanie, niezbędna jest pomoc lekarza specjalisty. Jak wynika z badań przeprowadzonych w ramach programu „Ulga w Bólu”, aż 75% Polaków odczuwa ból, który uniemożliwia im normalne funkcjonowanie i wykonywanie codziennych obowiązków, natomiast 23% doświadcza go często lub bardzo często, pomimo tego niewiele osób korzysta z pomocy specjalistów1.

„Jednym z problemów jest to, że pacjenci często szukają porady dopiero wtedy, gdy są na skraju zmęczenia, spowodowanego długotrwałą walką z bólem na własną rękę, która z biegiem czasu odnosi coraz słabsze efekty” - komentuje lek. med. Magdalena Kocot-Kępska z Zakładu Badania i Leczenia Bólu Katedry Anestezjologii i Intensywnej Terapii Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, ekspert programu „Ulga w bólu”.
„Związane jest to m.in. z niskim poziomem świadomości społecznej dotyczącej możliwości leczenia bólu. Z moich obserwacji wynika, że pacjenci nie wiedzą o istnieniu poradni leczenia bólu, gdzie mogliby skorzystać z wszechstronnej specjalistycznej pomocy. Co więcej boją się stosowania silniejszych leków przeciwbólowych dostępnych na receptę, ponieważ wokół nich narosło wiele stereotypów” - dodaje.

Polskie samoleczenie

Zdaniem 65% Polaków nasze społeczeństwo nadużywa leków przeciwbólowych, natomiast 66% z tej grupy uważa, że tyczy się to przede wszystkim leków dostępnych bez recepty. „Sięganie po środki uśmierzające ból dostępne bez recepty jest w naszym kraju równie powszechne, co nieznajomość ich skutków ubocznych. Tymczasem regularne i niekontrolowane stosowanie niektórych środków przeciwbólowych znacznie podnosi ryzyko zawału serca i udaru, oraz może prowadzić do uszkodzenia nerek czy wątroby. Korzystanie z nich jest rozwiązaniem, jeśli taka potrzeba zdarza się sporadycznie. Problem pojawia się, gdy pacjent bierze coraz większe dawki i robi to coraz częściej. To może być pierwszy sygnał, że problem powracającego bólu jest na tyle poważny, iż trzeba poszukać porady u specjalisty” - komentuje lek. med. Magdalena Kocot-Kępska, ekspert programu „Ulga w bólu”.

Zobacz również:

Kiedy pójść do specjalisty?

Odczuwanie bólu ma charakter bardzo indywidualny dla każdego człowieka, wpływ na to ma wiele czynników m.in. nasze wcześniejsze doświadczenia związane z doznaniami bólowymi, jak i uwarunkowania psychosomatyczne.
Z tego względu jedyną osobą, która może podjąć trafną decyzję odnośnie udania się do specjalisty jest sam chory. Wskazówką w tym wypadku polecaną przez ekspertów programu „Ulga w bólu” może być zestawienie wyróżniające różne typy bólu na podstawie czasu trwania dolegliwości:

Ból ostry, występuje po operacjach, urazach bądź procedurach medycznych powinien ustąpić do czasu całkowitego zagojenia się ran i wyleczenia uszkodzeń ciała.
Ból przewlekły, którego czas trwania przekroczył 3 miesiące przestaje spełniać rolę ostrzegawczo-obronną i jest uznawany za chorobę samą w sobie. Wymaga działań terapeutycznych i pomocy specjalisty.
Ból przetrwały, najczęściej związany jest z niewłaściwym sposobem leczenia bólu ostrego. Wówczas ból utrzymuje się mimo wyleczenia uszkodzeń ciała. W tym wypadku również zaleca się pomoc lekarza specjalisty w zakresie leczenia bólu.

Więcej informacji na temat bólu i sposobów radzenia sobie z nim znajduje się na stronie www.ulgawbolu.pl, skąd można bezpłatnie pobrać poradnik dla pacjenta dotyczący bólu.

Kontrolować ból

Zgodnie ze światowymi standardami leczenia bólu każda osoba odczuwająca ból ma prawo do jego skutecznej kontroli, co jest możliwe dzięki zastosowaniu odpowiednich strategii terapeutycznych. W 1986 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) opracowała standardy farmakologicznego leczenia bólu zwane drabiną analgetyczną. Jej trzy „stopnie” tworzą kompleksową strategię bezpiecznego, umiejętnego i efektywnego stosowania leków przeciwbólowych. Przeprowadzone badania kliniczne wykazały, że farmakoterapia zgodna z trójstopniową drabiną analgetyczną WHO pozwala na skuteczną kontrolę bólu u około 70-90% pacjentów.

„Ulga w bólu” - Ogólnopolski Program Skutecznej Kontroli Bólu ma na celu zwiększenie świadomości Polaków na temat standardów skutecznego leczenia przewlekłego bólu o umiarkowanym i dużym stopniu natężenia. Ideą kampanii jest popularyzowanie nowoczesnych i bezpiecznych strategii kontroli bólu z wykorzystaniem drabiny analgetycznej WHO. Do najważniejszych działań, które zostały podjęte w ramach programu należą badania opinii publicznej na temat postaw Polaków wobec bólu i możliwości jego kontroli, Dni Otwarte w Poradniach Leczenia Bólu, warsztaty edukacyjne dla mediów. Pacjentom i ich rodzinom udostępniane są materiały edukacyjne stworzone we współpracy z Radą Ekspertów kampanii. Jego partnerem jest firma farmaceutyczna Grünenthal. Patronat honorowy i merytoryczny nad projektem objęło Polskie Towarzystwo Badania Bólu (PTBB).

Więcej informacji o kampanii można znaleźć na stronie internetowej www.ulgawbolu.pl

Grünenthal to międzynarodowa firma farmaceutyczna - znany na świecie ekspert w leczeniu bólu oraz działaniach R&D. Firma specjalizuje się w produkcji leków przeciwbólowych. W Polsce jest obecna od 2002 roku. Grünenthal jest wiarygodnym i rzetelnym partnerem w leczeniu bólu, a podstawą jego obecności na rynku farmaceutycznym są inwestycje w sektorze badań i rozwoju oraz dbałość o wysoką jakość oferowanych leków. Obecnie firma prowadzi w Polsce badania kliniczne w oparciu o standardy Dobrej Praktyki Klinicznej (GCP). Grünenthal wspiera również liczne przedsięwzięcia edukacyjne związane z terapią bólu oraz uczestniczy w propagowaniu wiedzy medycznej. W 2004 roku, w uznaniu wybitnych zasług dla Polskiego Towarzystwa Badania Bólu, polski oddział firmy uhonorowany został Dyplomem i Medalem PTBB.