Kwas foliowy – rola i właściwości

Kwas foliowy potrzebny jest każdej komórce naszego organizmu, od poczęcia aż do późnej starości. Pomaga w kształtowaniu układu nerwowego płodu, dorosłym dodaje sił, uspokaja. Zapobiega powstawaniu wad cewy nerwowej u płodu.

Kwas foliowy należy do grupy witamin B12, rozpuszczalnych w wodzie. Jest jasnożółtą substancją ulegającą zniszczeniu pod wpływem promieni słonecznych, wysokiej temperatury lub nieodpowiedniego pH, a także podczas przyrządzania potraw (gotowania ich i pieczenia). Jest zwany również witaminą B9, kwasem pteroiloglutaminowym, folianem lub folacyną. To niezbędny składnik naszej diety.

Rola i właściwości kwasu foliowego

Folacyna bierze czynny udział w prawidłowym przebiegu rozwoju i funkcjonowaniu organizmu człowieka. Reguluje produkcję materiału genetycznego – uczestniczy w syntezie kwasów nukleinowych, co czyni go niezbędnym w procesie wzrostu i rozmnażania – oraz komórek krwi odpowiedzialnych za transportowanie tlenu (sprzyja tworzeniu erytrocytów). Wpływa na mózg i system nerwowy, bierze udział w produkcji serotoniny, czyli hormonu szczęścia, ma działanie uspokajające i kojące nerwy, pomaga radzić sobie ze stresem.

Ma pozytywny wpływ na pracę jelit, żołądka i wątroby oraz tworzy sok żołądkowy, pomaga zapobiegać rakowi tych organów. Jest również istotny w okresie ciąży. Dba o prawidłowy rozwój układu nerwowego płodu i przekazywanie cech dziedzicznych, może też zapobiec uszkodzeniom tzw. cewy mózgowej (np. bezmózgowiu, rozszczepowi kręgosłupa, przepuklinie oponowo-rdzeniowej – wady te mogą powstać podczas pierwszych czterech tygodni życia płodu) u nienarodzonych dzieci. Ma też działanie przeciwanemiczne – u ciężarnych zapotrzebowanie na tę witaminę wzrasta niemal czterokrotnie. Zalecane jest przyjmowanie kwasu foliowego jeszcze przed zajściem w ciążę, profilaktycznie dawkę 0, 4 mg dziennie, z preparatami multiwitaminowymi, które można kupić w aptece bez recepty, lub w płatkach zbożowych.

Kwas foliowy chroni także organizm przed nowotworami (szczególnie rakiem szyjki macicy). Przyczynia się też do powstania kolejnego po serotoninie neuroprzekaźnika: noradrenaliny. Pobudzi ona do działania i da energetycznego ‘kopa’. Również dla panów folian ma duże znaczenie – dba o jakość nasienia.

Gdzie szukać kwasu foliowego?

Na niedobór kwasu foliowego szczególnie narażone są osoby spożywające alkohol, w podeszłym wieku, zażywające leki przeciwpadaczkowe, o ubogiej diecie, cierpiące na niedobór żelaza i witaminy C oraz przewlekłe choroby układu pokarmowego, a także kobiety w ciąży, niemowlęta, kobiety stosujące antykoncepcję hormonalną lub często korzystające z solarium, dziewczęta w okresie dojrzewania i palacze.

Ze względu na szybką rozpuszczalność kwasu foliowego w wodzie oraz rozpadanie się pod wpływem światła słonecznego i wysokiej temperatury nasz organizm nie jest w stanie zbyt długo go magazynować. Należy zatem codziennie dostarczać folian do organizmu. Najcenniejszym jego źródłem są owoce i warzywa – brokuły, szpinak, pomarańcze, brukselka, nasiona roślin strączkowych, a także sałata, szpinak, kapusta, brokuły, szparagi, kalafior, brukselka, pomidory, groch, fasola, soczewica, soja, buraki. Kwas foliowy można znaleźć również w drożdżach, wątróbce, pszenicy, słoneczniku, orzechach, jajkach oraz w soku pomarańczowym i owocach awokado.

Autor: Kinga Siedlik