Leczenie uzależnień

Leczenie uzależnień to nie kwestia lekarstw, obietnic, zmiany otoczenia, ani nawet silnej woli, choć ta ostatnia jest bardzo potrzebna. Leczenie uzależnień odbywa się bowiem w procesie terapii. Nie jest ona niczym innym jak nauką, podczas której osoba walcząca z nałogiem uczy się rozpoznawania mechanizmów uzależnienia.

Leczenie uzależnień to pojęcie ogólne. Należy je bowiem dostosować zarówno do osoby, jak i do tego, co stanowi przedmiot nałogu. Uzależnienia mogą być różnego rodzaju: alkoholizm, nikotynizm, zakupoholizm czy nadmierna troska o wygląd fizyczny. Odpowiednio przeprowadzone leczenie nie tylko pozwoli zerwać z nałogiem, ale także podniesie poziom satysfakcji z życia.

Podstawy leczenia uzależnień

Czym jest uzależnienie?

Pojęciem „uzależnienie” posługujemy się bardzo często, chociażby dlatego, że chyba każdy z nas zna osobę, która zmaga się z jakimś nałogiem. Termin ten definiuje się jako nabytą silną potrzebę związaną z koniecznością zażycia danej substancji lub określonym zachowaniem się. Każde uzależnienie jest chorobą duszy, ciała i umysłu - uzależnienie od określonej substancji niszczy przecież nie tylko organizm, ale też relacje międzyludzkie, zaś nałogi takie jak pracoholizm nie mogą nie odbić się negatywnie na naszym zdrowiu.

Uzależnienie a ośrodek przyjemności

Powstawanie uzależnień wiąże się z zaburzonym funkcjonowaniem ośrodka przyjemności znajdującego się w mózgu. U osób uzależnionych działa on w sposób nienaturalny - nigdy nie jest mu dosyć przyjemnych bodźców. Nieprawidłowe funkcjonowanie ośrodka przyjemności rozwija się stopniowo, aż do momentu, kiedy ta część mózgu będzie bezustannie domagała się stymulowania przyjemnymi bodźcami. Ośrodka przyjemności nie można naprawić - jedyne wyjście to przyzwyczajenie go do abstynencji i dostarczanie mu innych przyjemnych, ale bezpiecznych i nietoksycznych bodźców.

Leczenie uzależnień fizycznych

Leczenie uzależnień fizycznych - detoks i abstynencja

Leczenie uzależnień fizycznych (związanych z określonymi substancjami) musi być kompleksowe i składać się z leczenia odwykowego, leczenia uzależnienia i terapii uzależnienia. Pierwszym etapem jest detoks - odtrucie i oczyszczenie organizmu z alkoholu, leków, narkotyków. Warunkiem niezbędnym do dalszego leczenia jest abstynencja. Jeśli pacjent zadeklaruje chęć do walki z nałogiem, rozpoczyna się kilkutygodniowy intensywny program terapeutyczny. Najlepsze efekty daje ten realizowany w warunkach stacjonarnych ze względu na stałą opiekę nad pacjentem.

Terapia uzależnień fizycznych

Kolejny etap leczenia uzależnień to terapia podtrzymująca lub uzupełniająca, prowadzona w warunkach ambulatoryjnych. Bardzo ważnym jej elementem jest uczestnictwo w spotkaniach grup wsparcia. Z kolei dzięki terapii uzależnień pacjent jest w stanie dokonać szeregu zmian w swoim życiu. Powinny dotyczyć one zachowań, postaw i relacji międzyludzkich. Wtedy też osoba uzależniona zdobywa wiedzę o mechanizmach nałogu.

Leczenie uzależnień fizycznych środkami farmakologicznymi

W przypadku uzależnień fizycznych niezbędne jest stosowanie środków farmakologicznych. Pomagają one bowiem nie tylko oczyścić organizm, ale także złagodzić objawy abstynencyjne. Prócz tego niekiedy stosuje się leczenie substytucyjne, polegające na zastąpieniu substancji nadużywanej lekiem. Niegdyś stosowano także metodę awersyjną, której celem było wywołanie wstrętu do narkotyków czy alkoholu. Zrezygnowano z niej ze względu na szkodliwość wykorzystywanych środków (pacjentom podawano strychninę czy siarkę).

Leczenie uzależnień psychicznych

Przyczyny uzależnień psychicznych

Uzależnić można się nie tylko od substancji psychoaktywnych, ale też od seksu, hazardu, Internetu a nawet - opalania (tanoreksja) czy ćwiczenia na siłowni. Nie można jednoznacznie określić przyczyn powstawania tego typu nałogów. Pojawienie się uzależnień psychicznych zależy od indywidualnych predyspozycji biologicznych i psychicznych, a także od czynników społecznych oraz środowiskowych.

Terapia uzależnień psychicznych

Leczenie uzależnień psychicznych odbywa się według podobnego schematu co terapia uzależnień fizycznych. Polega ono głównie na kilkutygodniowych terapiach stacjonarnych, po których następuje leczenie ambulatoryjne prowadzone przez specjalistów zajmujących się danym uzależnieniem. Niekiedy leczenie uzależnień psychicznych wymaga wspomagania w postaci środków farmakologicznych.

Autor: Justyna Błasiak