Leczenie zakażeń bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych oczu
Mechanizmy ochronne zdrowego oka sprawiają, że jego powierzchnia rzadko jest kolonizowana przez drobnoustroje. Zdarzają się jednak sytuacje, kiedy w oku pojawiają się nieproszeni goście - bakterie, wirusy lub grzyby. Wówczas z pomocną przychodzą nam leki przeciwinfekcyjne. Zanim jednak leczenie zostanie rozpoczęte konieczna jest identyfikacja czynnika, który przyczynił się do rozwoju infekcji.
Na szczęście w większości przypadków cechy kliniczne zapalenia są na tyle charakterystyczne, że pozwalają szybko rozpoznać infekcję oraz rodzaj czynnika infekcyjnego. Zwykle wykonanie badania mikrobiologicznego nie jest konieczne. Jednak w przypadku ciężkich i zagrażających utratą wzroku zakażeń przed podjęciem terapii pobiera się materiał do badań. Pozyskiwany jest on z wymazu z worka spojówkowego, z zeskrobin lub biopsji rogówki, z powierzchownej terapeutycznej keratektomii, punkcji cieczy wodnistej albo ciała szklistego.
Leczenie przeciwinfekcyjne należy rozpocząć tak szybko, jak to tylko możliwe. Dlaczego? Krótko po zakażeniu patogeny zasiedlające powierzchnię oka namnażają się bardzo intensywnie i wtedy też są najbardziej wrażliwe na działanie leków.
Najczęściej stosowanymi lekami przeciwinfekcyjnymi w okulistyce są antybiotyki. Ich celem jest przede wszystkim przyspieszenie leczenia i zapobieganie nawrotom, bowiem często zapalenie ustępuje samoistnie w ciągu kilku dni. Oczywiście nie jest to jednak reguła. W wielu przypadkach stosowanie preparatów antybiotykowych jest niezbędna dla wyzdrowienia.
Lekami pierwszego rzutu są antybiotyki o szerokim spektrum działania, czyli aminoglikozydy lub fluorochinolony. Taka taktyka pozwala na szybkie rozpoczęcie leczenia i daje czas na wykonanie (jeśli to konieczne) antybiogramu. Następnie przebieg leczenia może być modyfikowany w oparciu o wyniki badania mikrobiologicznego.
W przypadku ostrych zakażeń antybiotyk podawany jest początkowo w dawce uderzeniowej, czyli kilkakrotnie przez 5-10 minut, a następnie co 1-2 godziny w pierwszym dniu leczenia. Z czasem, częstotliwość aplikacji leku jest stopniowo zmniejszana. Jednak antybiotyki nie są podawane rzadziej, niż co 4 godziny. W ten sposób zapobiega się bowiem powstawaniu szczepów opornych. W czasie nocnego wypoczynku preparaty w formie kropli są zwykle zamieniane na maści z tym samym antybiotykiem, gdyż ta postać leku zapewnia wolniejsze uwalnianie substancji czynnej.
Antybiotykoterapia trwa nie mniej niż 5-7 dni, zwykle do 2-3 dni od momentu ustąpienia objawów. W trakcie jej trwania nie jest wskazane łączenie kilku antybiotyków. Miejscowo stosowane są antybiotyki z grupy penicylin, cefalosporyn, sulfonamidów, aminoglikozydów i tetracyklin, a także fluorochinolony, wankomycyna, polimyksyna B, i bacytracyna. W wyjątkowo ciężkich przypadkach przebiegających z odczynem w przedniej komorze poza antybiotykami stosuje się też kortykosteroidy. Jednak zdecydowanie częściej kortykoterapia jest wykorzystywana w leczeniu zakażeń wirusowych narządu wzroku.
Zobacz również:
Infekcje wirusowe oczu najczęściej wywołują adenowirusy, wirus Herpes simplex (HSV), enterowirusy, wirusy Coxackie, wirus odry, wirus ospy wietrznej i półpaśca (Varicella zoster virus, VZV) oraz wirus ospy krowianki. W przeciwieństwie do zakażeń bakteryjnych w przypadku infekcji wirusowych diagnostyka opiera się nie na badaniach mikrobiologicznych, a serologicznych. Pozwalają one wykryć we krwi obecność swoistych przeciwciał klasy IgG i IgM.
W celu rozpoznania zakażenia wirusowego wykorzystuje się także m.in. analizę kwasów nukleinowych, badania wirusologiczne, cytologiczne i histopatologniczne. Główną grupą leków stosowaną w infekcjach wywołanych przez wirusy są leki przeciwwirusowe. Najczęściej wykorzystywane są antymetabolity nukleotydów pirymidynowych i purynowych (acyklowir, gancyklowir, idoksurydyna, widarabina, ogólnie także cidofowir i foskarnet). Mechanizm ich działania polega na hamowaniu polimerazy DNA wirusów i zapobieganiu w ten sposób replikacji. Leki te nie wykazują jednak skuteczności w infekcjach wywołanych przez adenowirusy.
W przypadku ciężkich adenowirusowych zapaleń spojówek i rogówki zastosowanie znalazły wspomniane już kortykosteroidy. Miejscowe preparaty steroidowe stosowane są także w leczeniu miąższowego, tarczowatego zapalenia rogówki związanego z wirusem opryszczki oraz zapalenia rogówki związanego z półpaścem. Kortykosteroidy podawane są jednak nie tylko miejscowo, ale także ogólnie, okołogałkowo i wewnątrzgałkowo.
W okulistyce wykorzystuje się preparaty betametazonu, deksametazonu, prednizolonu, hydrokortyzonu, fludrokortyzonu, fluorometolonu i loteprednolu. Ich działanie polega na hamowaniu procesu zapalnego. Związki steroidowe hamują m.in. syntezę prostaglandyn. Zmniejszają też przepuszczalność naczyń krwionośnych i błon lizosomów. Ponadto wykazują właściwości przeciwalergiczne. U osób z osłabionym układem odpornościowym (np. leczonych immunosupresantami, po przeszczepie narządów, wcześniaków z wrodzoną cytomegalią) w infekcjach wirusowych oczu bywa podawana swoista immunoglobulina.
Zapalenie narządu wzroku mogą wywoływać nie tylko czynniki wirusowe i bakteryjne, ale także grzybicze. Patogenami będącymi najczęstszą przyczyną zakażeń grzybiczych są grzyby nitkowate (Aspergillus i Fusarium sp.) oraz grzyby drożdżakowe (Candida albicans). W celu ustalenia przyczyny infekcji materiał tkankowy pobrany np. z biopsji rogówki czy ciała szklistego poddaje się badaniom laboratoryjnym. Leczenie zakażeń grzybiczych jest zwykle bardzo intensywne i długotrwałe.
W terapii wykorzystuje się dwie grupy leków – przede wszystkim leki przeciwgrzybicze (natamycyna, amfoterycyna B, nystatyna, ketokonazol, flukonazol, flucytozyna) oraz w wyjątkowo ciężkich zapaleniach grzybiczych kortykosteroidy. Krople przeciwgrzybicze podawane są początkowo co godzinę w ciągu dnia i co dwie godziny w nocy. Taki schemat utrzymywany jest przez 6 tygodni. W głębokich, miąższowych zakażeniach rogówki stosuje się dodatkowo doustne preparaty przeciwgrzybicze, które podawane są przez ok. 3 miesiące.
Wykorzystanie preparatów steroidowych w zakażeniach grzybiczych ogranicza się do bardzo ciężkich zapaleń, które prowadzą do znacznej destrukcji rogówki. Zawsze jednak są kojarzone z lekami przeciwgrzybiczymi. Ponadto leczenie kortykosteroidami wprowadzane jest nie szybciej niż po 2 tygodniach od rozpoczęcia leczenia przeciwgrzybiczego. Mimo tak intensywnej terapii aż 30% zakażeń grzybiczych rogówki nie odpowiada na stosowane leki. W takiej sytuacji, gdy istnieje zagrożenie perforacją rogówki konieczne jest wykonanie przeszczepu rogówki. Po zabiegu leczenie przeciwgrzybicze jest kontynuowane. W grzybiczych infekcjach rogówki zalecane jest też codzienne mechaniczne usuwanie nacieków zapalnych i resztek komórkowych. Takie postępowanie ma na celu ułatwienie penetracji substancji leczniczej i ograniczenie rozwoju zakażenia.
Niezależnie od rodzaju czynnika, który wywołał infekcję bardzo ważną rolę w procesie leczenia ma umiejętność odpowiedniej aplikacji leków ocznych. Większość preparatów okulistycznych stosowana jest bezpośrednio do worka spojówkowego. Leki takie należy aplikować w ilości jednej kropli do dolnego sklepienia worka spojówkowego w jego skroniowej części, odchylając dolną powiekę. Następnie oko należy zamknąć na 2 minuty, unikając mrugania. W ten sposób zapewnione zostaje wystarczająco długie terapeutyczne stężenie leku na powierzchni oka. Dopiero po tym czasie można zakropić drugie oko.
Autor:
Marta Grochowska
Źródła:
Waszczykowska A.: Leki stosowane w leczeniu zakażeń bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych oczu. [e-umed.pl],
Niżankowska M.H.: Okulistyka. Podstawy Kliniczne. PZWL, Warszawa 2007.
Komentarze do: Leczenie zakażeń bakteryjnych, wirusowych i grzybiczych oczu (17)
Gryzeofulwina grzybica skóry włosów paznokci antybiotyk sprzedam
8Gryzeofulwina grzybica skóry włosów paznokci antybiotyk sprzedam Gryzeofulwina pod nazwą Newfulvin 500mg. Ważny 12.2020. Producent New Life Pharma CO, Bangkok. Mam opakowanie 250 tabletek, będę je dzielić do strunow... pokaż całość
Leki przeciwpasożytnicze, przeciwgrzybicze, antybiotyki terapie antynowotworowe w leczeniu raka alternatywne eksperymentalne leki rak nowotwór prostaty, wątroby, skóry, płuc, jelita grubego, piersi, jajnika, kości, mózgu... pokaż całość
Ospen penicylina V leki sprzedam antybiotyk angina zakazenie zapalenie Tabletki pod nazwa Pen V-Oral Four po 50 gr tabletka. Zawierają 250 000 jednostek fenoksymetylopenicyliny. Ważny 10.2025. Producent Utopian Lt... pokaż całość
Leki przeciwpasożytnicze, przeciwgrzybicze, antybiotyki terapie antynowotworowe w leczeniu raka alternatywne eksperymentalne leki rak nowotwór tarczycy, prostaty, wątroby, skóry, płuc, jelita grubego, piersi, jajnika, ko... pokaż całość
Disulfiram Alcobuse tabletki pasozyty Giardia Liamblia sprzedam leki
3Disulfiram Alcobuse tabletki pasozyty Giardia Liamblia 100mg sprzedam Disulfiram w tabletkach pod nazwą Alcobuse, w listkach po 4 tabletki po 100mg. Cena 2zl tabletka. Ważny 11.2020. Producent T.O. Pharma Co, Ltd.... pokaż całość
Disulfiram Anticol Esperal Antabuse Naltrekson sprzedam leki Disulfiram w tabletkach pod nazwą Chronol, w listkach po 4 tabletki po 500mg. Cena 2zl tabletka. Ważny 03.2023. Producent Pond Chemical Company Ltd, Taj... pokaż całość
Sprzedam leki pasozyty prazykwantel iwermektyna zentel vermox yomesan metronidazol tynidazol Oferuje leki przeciw pasozytom: Iwermektyna 6mg 30zł. Listki po 2 tabletki, pudelko, ulotka. - glisty (ogólnie robaki ob... pokaż całość
Disulfiram Anticol Esperal Antabuse Naltrekson sprzedam leki
1Disulfiram Anticol Esperal Antabuse Naltrekson sprzedam leki Disulfiram w tabletkach pod nazwą Chronol, w listkach po 4 tabletki po 500mg. Cena 2zl tabletka. Ważny 03.2023. Producent Pond Chemical Company Ltd, Taj... pokaż całość
Metronidazol pierwotniaki pasożyty bakterie beztlenowe giardia rzęsistek odleżyny owrzodzenia ameboza giardiaza lamblioza leki s
1Metronidazol pierwotniaki pasożyty bakterie beztlenowe giardia rzęsistek odleżyny owrzodzenia ameboza giardiaza lamblioza 400mg. Data ważnosci 01.2020. Producent The Medicpharma, Bangkok. Liczę 1.5zł/tabletka plus... pokaż całość
Itrakonazol Orungal grzybica drożdżyca kandydoza łupież
1Itrakonazol Orungal grzybica drożdżyca kandydoza łupież Odstąpię Itrakonazol 100mg pod nazwa Icozole, 10 tabletek w listku. Liczę 3.5zł/tabletka plus wysyłka pobraniowa z Polski lub lotnicza rejestrowana z Tajlandii 20... pokaż całość
Ketokonazol dermatofity drozdzaki grzybice drozdzyce Zespol Cushinga sprzedam leki
1Ketokonazol dermatofity drozdzaki grzybice drozdzyce Zespol Cushinga Ketokonazol pod nazwą Keto, 200 mg. Cena 2zl tabletka. Listki po 10 tabletek. Producent President Inter Pharma Co, Tajlandia. Ważny do 04.2023.... pokaż całość
Nystatyna na grzybice kandydozę tabletki sprzedam leki
1Nystatyna na grzybice kandydozę tabletki sprzedam Nystatyna 500 000 jednostek, w listkach po 8 tabletek. Cena 2zł tabletka. Ważna 11.2018. Wysyłka pobraniowa 20zł. Nystatyna jest stosowana w leczeniu zakażeń g... pokaż całość
Amfoterycyna B grzybica kandida histoplazmoza kryptokokoza
1Amfoterycyna B grzybica kandida histoplazmoza kryptokokoza Butelka 40ml zawierająca 10 g amfoterycyny. Cena 80zł. Ważna 9.2019. Producent Haupt Pharma Wolfratshousen GMBH, Niemcy. Przesyłka pobraniowa 20zl. Wsk... pokaż całość