Łuszczyca - prastara choroba!

Jest jedną z najczęściej występujących chorób skóry - szacuje się, że nawet 5% ludzi na świecie może być nią dotkniętych! Istnieje wiele sposobów leczenia tej choroby, lecz wciąż poszukujemy nowych, skuteczniejszych metod terapii - mówi dermatolog-kosmetolog Małgorzata Setkowicz z Centrum Medycyny Estetycznej Scanmed Multimedis w Krakowie.

Łuszczyca jest chorobą skóry oraz w części przypadków także stawów - zwłaszcza stawów między-paliczkowych dłoni oraz krzyżowo-biodrowych. To choroba o bardzo zróżnicowanym obrazie klinicznym - od form łagodnych, ograniczonych do  miejsc typowych, jak łokcie, kolana, owłosiona skóra głowy, do odmian z rozległymi zmianami skórnymi obejmującymi nawet całe ciało! Po raz pierwszy jako jednostkę chorobową opisał ją brytyjski dermatolog Robert Willan w 1809 roku, ale wzmianki o niej pojawiały się już od 2000 lat. 

dr Małgorzata Setkowicz: Łuszczyca to  przewlekła choroba zapalno-proliferacyjna o podłożu autoimmunologicznym. Tym co najbardziej charakteryzuje ją w obrazie histopatologicznym jest parapsoriasis, czyli obecność jąder komórkowych w warstwie rogowej naskórka jako następstwo nadmiernego przyspieszonego rogowacenia naskórka. Wykwitem pierwotnym charakterystycznym dla tego schorzenia jest czerwona grudka pokryta srebrzysto-białą łuską. Zwłaszcza często łuszczyca występuje w naszej strefie klimatycznej – schorzenie dotyczy bowiem przede wszystkim osób rasy białej. Łuszczycę zalicza się również do schorzeń psychosomatycznych, co oznacza, że mogą ją wyzwalać stany napięciowe związane ze stresami życia codziennego oraz wstrząsy psychiczne.  

dr Małgorzata Setkowicz: Bardzo ważne jest obciążenie genetyczne, choć mogą występować też tzw. spontaniczne mutacje. Faktem jest, że dziedziczymy predyspozycje do schorzenia - i tak jeśli obydwoje rodzice cierpią na łuszczycę to prawdopodobieństwo zachorowania przez dziecko wynosi 40%, jeśli jedno z rodziców to prawdopodobieństwo wynosi 25%. Muszą także zaistnieć czynniki dodatkowe, aby doszło do ujawnienia się choroby. Do grupy czynników wyzwalających łuszczycę zaliczamy: infekcje bakteryjne (zwłaszcza paciorkowcowe – angina lub tzw. ukryte ogniska zapalne, jak nieleczone zęby, zapalenie narządów w zakresie miednicy małej u kobiet, itp.), lub wirusowe. Mają one bezpośredni związek z powstawaniem przeciwciał krzyżowo reagujących z antygenami naszego naskórka i tzw. zjawiskiem mimikry antygenowej. 

W jakim wieku możemy zachorować na łuszczycę?

dr Małgorzata Setkowicz: Łuszczyca może pojawić się w każdym wieku! Od dzieciństwa do później starości. Im później się pojawi tym z reguły lepiej rokuje i ma łagodniejszy przebieg.

dr Małgorzata Setkowicz: Tak, chorobę te można podzielić na: typ I - pojawiający się do 40-tego roku życia oraz typ II, w którym schorzenie dotyka osób powyżej 40-tego roku życia. Do 40-stki częściej chorują osoby obciążone genetycznie. Zwykle w ich rodzinach jedna lub więcej osób chorowało na łuszczycę. Są to osoby z tzw. obciążonym wywiadem rodzinnym. Choroba dotyka wówczas osób młodych. Zdarza się i tak, że już w dzieciństwie pojawiają się pierwsze objawy choroby, która ma w tym przypadku zwykle bardziej uporczywy przebieg. Drugi typ ma zdecydowanie łagodniejszy przebieg, rzadziej występuje tu obciążenie genetyczne. 

dr Małgorzata Setkowicz: Pierwszy wysiew łuszczycy ma zwykle charakter drobnych, licznych, rozsianych zmian. Wykwity pierwotne - czerwone grudki pokryte srebrzysto-białą łuską - mogą łączyć się w większe powierzchnie i w zależności od tego choroba przyjmuje postać łuszczycy punkcikowatej, kropelkowej, pieniążkowej, plackowatej lub geograficznej. Wymienione objawy dotyczą łuszczycy pospolitej, na którą cierpi zdecydowana większość ludzi. Obszary zmienione chorobowo mają zróżnicowaną wielkość i z reguły stosunkowo dobrze odznaczające się brzegi. Na powierzchni skóry obserwuje się "łuski" w szarym lub srebrnym kolorze. 

dr Małgorzata Setkowicz: Bardzo częstą lokalizacją – typową dla tej choroby są łokcie, kolana, owłosiona skóra głowy. W przypadku tzw. łuszczycy zastarzałej schorzenie dotyka okolicy krzyżowej oraz przednich powierzchni podudzi. W celu prawidłowej oceny zaawansowania choroby oceniamy rozległość zmian skórnych, grubość nacieku oraz łuski. Na tej podstawie określamy stopień nasilenia zmian skórnych, a może on być: słaby, średni lub silny. Zdarza się, że łuszczyca atakuje także paznokcie. Typowe są tzw. ,,paznokcie naparstkowate” oraz ,,łuszczycowa plama oleju”. U około 8% chorych obserwuje się wcześniej wspomniane zmiany stawowe, które występują niezależnie od wykwitów skórnych lub im towarzyszą. Są one źródłem uporczywych dolegliwości bólowych i mogą prowadzić do trwałego inwalidztwa. 

dr Małgorzata Setkowicz: Sposób odżywiania może znacznie polepszyć stan skóry, a co za tym idzie przebieg choroby, choć nie przeceniała bym jej znaczenia. Chorobę mogą niewątpliwie zaostrzyć: alkohol oraz tłuste pokarmy.

dr Małgorzata Setkowicz: Zdecydowanie tak, lecz pamiętajmy, że łuszczyca jest chorobą przewlekłą i walka z nią wymaga od pacjenta ogromnego zdyscyplinowania, konsekwencji i tzw. higienicznego trybu życia – np. unikania przeziębień, przemęczenia, częstej kontroli stomatologicznej uzębienia. A wybór metody leczenia zależy przede wszystkim od nasilenia zmian skórnych i odmiany subklinicznej łuszczycy, wieku pacjenta oraz schorzeń dodatkowych. Słabe i średnie przypadki leczymy miejscowo. Na takie leczenie składa się stosowanie preparatów o działaniu złuszczającym,, przeciwzapalnym, antyproliferacyjnym i immunosupresyjnym. Podczas tego typu terapii efektem pożądanym jest spłaszczenie i stopniowy zanik zmian skórnych. Około 70% chorych korzystnie odpowiada na światłolecznictwo, UVA, UVB, UVB311, PUVA – działanie przeciwzapalne, antyproliferacyjne i immunosupresyjne. W leczeniu choroby pomagają kąpiele solankowe, siarczanowe – czyli balneoterapia. W przypadku ciężkich zmian skórnych lekarze sięgają po leki o działaniu ogólnym. Są to głównie pochodne witaminy A – retinoidy, cyklosporyna oraz coraz częściej tzw. leki biologiczne.