Mechanizm "osłony przeciwudarowej" mózgu wyjaśniony?

Pewna część mózgu jest w stanie chronić się przed destrukcyjnym wpływem wylewów. Mechanizm tego zjawiska został ostatnimi czasy wyjaśniony przez naukowców. Od ponad 85 lat wiadomo, że niektóre komórki nerwowe są w stanie wytrzymać pewien krótki okres czasu bez dostawy tlenu.

W Nature Medicine opublikowano interesujące wyniki badań opisujące sposób w jaki neurony przełączają się na "tryb przetrwania".

To osobliwe odkrycie niesie ze sobą nadzieję na to, że pewnego dnia w ośrodkach naukowych zostanie wynaleziony lek bazujący na podobnym mechanizmie.

Leczenie udarów jest sprawą bardzo trudną. W pewnym sensie przypomina wyścig z czasem. Powstałe w efekcie wylewów skrzepy krwi blokują naczynia krwionośne znajdujące się w ludzkim mózgu, uniemożliwiając dopływ życiodajnego tlenu.

Jak powszechnie wiadomo nieodżywione komórki bardzo szybko umierają. Jednakże w 1926r. zaobserwowano, że część komórek hipokampa, odpowiadających za pamięć nie podlega tej regule.

- Pozostają przy życiu na długo po czasie, w którym powinna nastąpić ich śmierć – twierdzi prof. Alastair Buchan z Oxfordu badający na co dzień tego typu zjawiska.

Jestem tą, która ocalała

Zobacz również:

Badania wykazują, że komórki, które przetrwały warunki beztlenowe zaczęły wytwarzać białko o nazwie "hamartin" – które sprawia, że neurony i komórki glejowe zaczynają oszczędzać wydatkowaną energię i przestają produkować nowe cząsteczki.

Kiedy głodzonym komórkom uniemożliwiono produkcję hamartinu, zaczęły one obumierać tak jak reszta. - Wykazaliśmy jako pierwsi, że mózg posiada mechanizmy obronne, utrzymujące niedotleniony mózg przy życiu – wyjaśnia prof. Buchan

Teraz głównym celem jego grupy badawczej jest wyprodukowanie leku opierającego się na podobnym efekcie, który mógłby być podawany pacjentom zanim dotrze do nich ambulans. Mózg mógłby być chroniony w czasie, po którym pacjentowi podane zostają specjalistyczne leki przeciwskrzepowe.

Zagadką pozostaje, dlaczego właśnie tego typu komórki są chronione przed śmiercią spowodowaną wylewem. Od pozostałych komórek hipokampa różnią się one jedynie funkcją. Komórki, które obumierają leżą w obszarze CA1 wg. Brodmanna wykazują dużą plastyczność i odpowiadają za wspomnienia, podczas gdy pozostające przy życiu komórki CA3 są mniej przystosowane.

Przemawiając dla Wiadomości BBC prof. Bucham stwierdził, ze celem jego badań było "poszukiwanie sposobów, dzięki którym komórki pozostaną przy życiu", co miało by zastosowanie nie tylko w przypadku wylewu, ale także takich chorób neurodegeneracyjnych jak Alzheimer, czy urazy rdzenia kręgowego.

Dr Clare Walton w następujący sposób wypowiedziała się na temat tych badań: - Badania z poprzednich lat wykazały, że część komórek lepiej broni się przed niedotlenieniem od innych, ale jak dotąd nikomu nie udało się zidentyfikować białka, które jest za ten proces odpowiedzialne. W przyszłości grupy badawcze z pewnością będą próbowały podawać to białko także innym komórkom nerwowym, aby utrzymać przy życiu mniej odporne komórki – co zmniejszy uszkodzenia mózgu spowodowane udarem. Wyniki badań są bardzo ekscytujące, jednakże droga do wynalezienia odpowiednich leków jest jeszcze długa.

Opracowała:

Jagoda Jęczmień