Miażdżyca zarostowa tętnic obwodowych

Jedną z powszechniejszych chorób układu naczyniowego jest miażdżyca tętnic, która może rozwijać się przez długi czas, często bezobjawowo. Zajęte mogą zostać aorta brzuszna, jak również tętnice kończyn dolnych. U niektórych chorych naczynia tętnicze zostają zwężone przez blaszki miażdżycowe tylko w niewielkim stopniu, nie dając tym samym jakichkolwiek objawów.

Natomiast inni pacjenci doświadczają niedokrwienia, czego przyczyną jest całkowita niedrożność naczyń spowodowana zwężeniami miażdżycowymi. Ogranicza to dopływ krwi do kończyn dolnych. W takich przypadkach w pracujących mięśniach zostaje podwyższone zapotrzebowanie na tlen. Kiedy chory chodzi niemożliwy jest transport krwi przez kurczące się mięśnie, co jest powodem niedotlenienia i w konsekwencji bólu. Ból w obydwu lub jednej kończyny narzuca zatrzymanie się, aby mógł on ustąpić. Takie zdarzanie ma miejsce każdorazowo, kiedy następuje niedotlenienie mięśni.

Przyczyny niedrożności tętnic kończyn dolnych

Statystyki mówią, że miażdżyca jest powodem niedrożności tętnic dolnych kończyn, a także aorty brzusznej w około 70 procent przypadków. U pozostałej ilości pacjentów niedrożność może być spowodowana np. uciskiem zewnątrznaczyniowy lub zapaleniem tętnic.

Prowadzanie niehigienicznego i niezdrowego trybu życia przyczynia się do rozwoju miażdżycy zarostowej tętnic kończyn dolnych. Oprócz tego inne czynniki ryzyka takie jak zaburzenia lipidowe, palenie papierosów, cukrzyca, otyłość, brak ruchu, nadciśnienie tętnicze również sprzyjają postępowi choroby miażdżycowej.

Istota choroby miażdżycowej

Istota choroby polega na tym, że ściany naczyń tętniczych twardnieją, a śródbłonek pogrubia się. Taka sytuacja spowodowana jest przede wszystkim zaleganiem ciał tłuszczowych w tętnicach. Przyczynia się to do tego, że zaburzona zostaje wewnętrzna powierzchnia naczyń w miejscu, gdzie występują zmiany miażdżycowe. Tak więc upośledzona jest ich ciągłość,co jest powodem zwężania się światła naczyń, a co za tym idzie tworzenia się zakrzepów przyściennych.

Naczynia mózgu, nerek, serca, kończyn dolnych są najbardziej narażone na powstawanie w nich zmian miażdżycowych. Nie należy zapominać, że objawy i dolegliwości pojawiają się znacznie później, niż początki choroby, gdyż ukazują się dopiero wtedy, kiedy ukrwienie poszczególnych narządów zostaje zaburzone.

Objawy miażdżycy

Lekarze, jak również chorzy, zauważają, że lokalizacja pierwotnych zmian miażdżycowych ma wpływ na objawy chorobowe odczuwane przez pacjenta. Jeżeli występują one np. w łuku tętnicy głównej (aorty), to stanowią przeszkodę w prawidłowym dopływie krwi do górnych kończyn, wywołując chorobę Takayashu tzw. chorobę bez tętna.

Natomiast jeśli zmiany miażdżycowe znajdują się w aorcie piersiowej i brzusznej zazwyczaj również tętnice nerkowe krezkowe oraz rozwidlenie aorty są zmienione przez chorobę. W ten sposób powstaje niedokrwienie przewodu pokarmowego lub kończyn dolnych (zespół Leriche'a), a także nadciśnienie wtórne pochodzenia nerkowego. Jeśli zmiany miażdżycowe dotyczą tętnic mózgu lub tętnicy szyjnej wewnętrznej, występują nieprawidłowości w krążeniu krwi w mózgu, co może doprowadzić do małych, ale licznych ognisk rozmiękania mózgu z wypadnięciem lub zaburzeniami czynności ośrodkowego układu nerwowego.

Zaawansowane zmiany w tętnicach mózgu objawiają się m. in. pogorszeniem się spostrzegawczości bystrości, spowolnieniem myślenia, zmianami osobowości, bólami i zawrotami głowy, lukami w pamięci, zaburzeniami mowy. A także apatią, niepokojami, ogólnym spowolnieniem, a nawet niedowładem stóp, utratą przytomności, porażeniem połowicznym. Natomiast zamiany miażdżycowe w tętnicach kończyn dolnych często przejawiają się poprzez bladość pacjenta, kurczowym bólem łydek, ud obydwu lub jednej kończyny. Również uczucie obwodowego oziębienia jest jednym z objawów.

Leczenie miażdżycy

Celem leczenia jest eliminacja niedokrwienia kończyn, zahamowanie postępu miażdżycy, oraz leczenie chorób współistniejących. Podczas leczenia miażdżycy stosuje się różne formy leczenia, poczynając na leczeniu farmakologicznym, czyli podawaniu leków antyagregacyjnych, hipolipemizujących oraz poprawiających ukrwienie, poprzez leczenie niefarmakologiczne czyli odpowiednie treningi, rehabilitacje oraz przede wszystkim zmiana trybu życia (zmiana diety, zaprzestanie palenia papierosów), leczenie interwencyjne, a także leczenie chirurgiczne.

Należy wspomnieć, że każde pomyślnie zakończone leczenie operacyjne nie powoduje wyleczenia z choroby, jaką jest miażdżyca zarostowa. Należy pamiętać, iż choroba może postępować dalej. Dlatego każdy chory, w trosce o własne zdrowie powinien zmienić swój styl życia na zalecany przez lekarza, przestrzegać zasad zdrowego funkcjonowania, bezwzględnie stosować się do wszystkich zaleceń lekarskich i zgłaszać się na okresowe badania kontrolne.

Autor: Agata Rutkowska