Multiwitaminy - prewencja chorób przewlekłych?

Według niektórych ekspertów, multiwitaminy są narzędziem prewencji chorób chronicznych, czyli przewlekłych. Według innych, nie służą one do niczego tak naprawdę, może jedynie do barwienia moczu. Niektórzy z nich powiedzą nawet, że multiwitaminy przedstawiają sobą ryzyko przedawkowania i mogą być niebezpieczne. Co mówią badania na ten temat?

Badania kliniczne przeciwko placebo

Wielu oponentów używania multiwitamin opiera się na fakcie, że badania kliniczne są co najmniej sprzeczne w swoich rezultatach. Jednakże, badania kliniczne z użyciem placebo nie są być może najlepszą metodą oceniania skutków działania składników odżywczych, głównie dlatego, że koncept placebo nie może być w takim wypadku realnie zastosowany.

W badaniu klinicznym nad danym lekarstwem, dajemy grupie kontrolnej neutralną pigułkę (placebo). Uczestnicy z grupy kontrolnej nie mają więc żadnego śladu lekarstwa we krwi. Jeśli chodzi o składnik taki jak witamina, poziom zero we krwi jest niemożliwy do uzyskania, ponieważ składniki odżywcze są obecne w produktach spożywczych. Ewidentne jest więc, że grupa kontrolna jest niemożliwa do ustalenia, ponieważ nie ma człowieka na tej ziemi, który miałyby we krwi idealny poziom zero danej witaminy bądź minerału.

Badania obserwacyjne, badania interwencyjne i metaanalizy

Wiele megabadań obserwacyjnych, takich jak Nurses Health Study i Physician’s Health Study (które, w sumie, gromadzą ponad 150 000 osób obserwowanych przez 30 lat), pokazuje, że używanie multiwitamin jest związane z redukcją występowania chorób chronicznych, takich jak choroby sercowo-naczyniowe i niektóre nowotwory, tak samo jak i katarakty. Niektóre badania interwencyjne, takie jak Su.Vi. Max ujawniają również znaczną redukcję prewalencji chorób chronicznych u ludzi.

Co oczywiste, znajdujemy wiele badań, które stwierdzają wręcz przeciwnie, stąd też kontrowersje. Weźmy przykład słynnej metaanalizy z 2005 roku, przeprowadzonej na badaniach nad witaminą E. Stwierdzamy tutaj, że wysokie dawki witaminy E zwiększają ryzyko zgonu z jakiejkolwiek przyczyny. Badanie to było naprawdę bardzo źle zrobione, i zostało obalone wiele razy, ale w dalszym ciągu wielu ludzi wspiera się tymi rezultatami w swoich opiniach.

Zobacz również:

Multiwitaminy są niebezpieczne?

Kiedy drapiemy nieco powierzchnię badań i wielkich tytułów w mediach, zdajemy sobie szybko sprawę, że badania wykonane w sposób obiektywny i świadomy generalnie docierają do tego samego wniosku, czyli do wniosku, że multiwitaminy przynoszą korzyści naszemu zdrowiu. Oczywiście, nie mówimy tutaj o zaostrzonym i szybkim działaniu, jakie mają leki (jest to zresztą jeden z powodów, dla których tak mało lekarzy je zaleca). Ale, poza kwestią ich skuteczności, czy multiwitaminy są niebezpieczne, czy bezpieczne?

Otóż, ich nieszkodliwość jest wzorcowa. Nie ma zagrożeń, ani przeciwwskazań do zażywania multiwitamin, poza pewnymi grupami bardzo chorych osób, takich jak osoby cierpiące na niewydolność nerek i które przechodzą dializy. Co oczywiste, kiedy niektóre lekarstwa, które powinny być zażywane na czczo, zostaną wam przepisane, należy przewidzieć dwie godziny przerwy między zażyciem tych leków i wszystkimi innymi specyfikami (w tym także multiwitamin), poza szklanką wody.

Multiwitaminy nie są panaceum

Multiwitaminy nigdy nie zastąpią dobrego odżywiania. Nie przekształcą one nigdy hamburgera w zdrowy posiłek (nie bardziej niż Pepto-Bismol czy Zantac). Zdrowe odżywianie jest tym bardziej ważne, ponieważ dostarcza ono tysiące, jeśli nie miliony, różnych molekuł, które wszystkie mają pozytywną rolę do odegrania dla naszego zdrowia. Multiwitaminy zawierają ich jedynie kilkadziesiąt.

Dawki

Istnieje wiele typów multiwitamin. Niektóre są opracowane na podstawie minimalnych dawek nazywanych zalecanymi normami dietetycznymi (jeśli dane naukowe są wystarczające, aby stwierdzić, że jakaś dawka minimalna zapobiega konkretnej chorobie) albo odpowiednim spożyciem (jeśli wiedza jest niekompletna i możemy jedynie powiedzieć, że jakaś dawka, w danej populacji, nie jest związana z objawami niedoboru).

Z jednym wyjątkiem: badań przeprowadzonych przy użyciu multiwitamin z tej pierwszej kategorii. Inne multiwitaminy zawierają wyższe dawki. Te ostatnie są używane przez ludzi zestresowanych albo dla celów terapeutycznych. Natomiast, istnieje bardzo niewiele badań naukowych, które przebadałyby korzyści wypływające z dużych dawek.

Wiele badań próbowało określić dawkę, albo idealne spożycie, albo optymalne spożycie każdej witaminy. Na tę chwilę, nic nie jest bardzo rozstrzygające na poziomie dawki optymalnej. Zbyt wiele różnych czynników wpływa na zapotrzebowanie na witaminy: poziom stresu, zażywanie leków, zanieczyszczenia, indywidualne zmiany oraz inne czynniki wpływające na zaburzenia metabolizmu.