Na czym polega żywienie dojelitowe?

Żywienie drogą przewodu pokarmowego jest to jedna z form leczenia żywieniowego, polegająca na podawaniu substancji odżywczych, wody, białka, elektrolitów, pierwiastków śladowych do przewodu pokarmowego drogą inną niż doustna, za pomocą sond dożołądkowych/dojelitowych lub przetok odżywczych.

Podstawowym ograniczeniem tego typu leczenia jest konieczność prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego.

Podstawowymi przeciwwskazaniami do tego typu leczenia są:

Niedrożność przewodu pokarmowego,

Brak prawidłowej czynności jelit,

Nieustępliwe biegunki

Zaburzenia wchłaniania jelitowego

Zgłębniki

Grube

W przypadku wskazań do czasowego wdrożenia żywienia dojelitowego konieczne jest założenie zgłębnika dożołądkowego. Grube cewniki PCV stosuje sie do podawania zwykłej zmiksowanej diety kuchennej.
Grube zgłębniki, szczególnie utrzymywane zbyt długo, mogą być jednak przyczyną wielu groźnych powikłań: martwicy przegrody nosa, martwicy tkanek przełyku i perforacji, zapalenia zatok obocznych nosa i zapalenia ucha środkowego. Zwiększają także ryzyko refluksu żołądkowo-przełykowego i zachłystowego zapalenia płuc. Nie powinny być utrzymywane dłużej niż 10 dni.

Cienkie

W sytuacjach, gdy karmienie przez zgłębnik konieczne jest przez dłuższy czas, stosowane są cienkie poliuretanowe lub silikonowe zgłębniki. Ich stosowanie obniża ryzyko powikłań. Przez taki zgłębnik może być podawana jedynie dieta przemysłowa o płynnej konsystencji nawet do 6 tygodni.

Przetoki

Zobacz również:

W przypadku konieczności długoterminowego prowadzenia żywienia (często przez całe życie chorego) konieczne jest założenie sztucznego dostępu do przewodu pokarmowego (tzw. przetoki odżywczej) – dożołądkowej lub dojelitowej. Najczęściej stosowaną przetoką odżywczą obecnie jest PEG.

Przezskórna endoskopowa gastrostomia polega na założeniu cewnika wprowadzanego przez ścianę jamy brzusznej do żołądka przy pomocy gastroskopu. Zabieg przeprowadza się w warunkach sali operacyjnej, najczęściej w znieczuleniu ogólnym. Nie wymaga on jednak otwarcia jamy brzusznej i zabiegu operacyjnego.

PEG jest zrobiony z silikonu, a więc z materiału nie dającego odczynów zapalnych, nie powodującego powstawania odleżyn przy długotrwałym kontakcie ze skórą, czy ze ścianą żołądka. Może służyć on tak długo jak jest to konieczne (miesiące, czy nawet lata). W razie konieczności, przy uszkodzeniu PEG-u przez długotrwałe używanie, może być on łatwo wymieniany na nowy. Warunkiem bezwzględnie koniecznym do zastosowania opisanej metody jest drożność przełyku.

Diety

Żywienie dojelitowe łączy się ze stosowaniem specjalnych diet.

Diety kuchenne

Mieszaniny przygotowywane ze składników ogólnie dostępnych nawet w warunkach domowych, a następnie mielone i miksowane w celu umożliwienia podania przez sondę założoną do przewodu pokarmowego. Ten sposób odżywiania może być wykorzystany tylko w przypadku, gdy zgłębnik umieszczony jest w przełyku lub żołądku, gdyż takie substancje pokarmowe muszą zostać strawione przez soki żołądkowe zanim trafią do dalszych odcinków przewodu pokarmowego. Jest to bardzo dogodny sposób odżywiania chorych ze zwężeniami przełyku, np. pooparzeniowymi lub nowotworowymi, u których założono sondę pokonując przeszkodę mechaniczną.

Diety kuchenne wymagają bardzo dokładnego przygotowania i ścisłego monitorowania podczas dokarmiania chorego, gdyż muszą one dostarczyć właściwą ilość energii i białka w ciągu doby, co jest trudne do uzyskania i w praktyce diety takie często prowadzą do pogłębienia niedożywienia.

Diety przemysłowe

Produkowane są w wyspecjalizowanych laboratoriach i dostarczane do szpitali i aptek w dokładnie oznaczonych i przygotowanych opakowaniach (szklanych, papierowych i z tworzyw sztucznych), najczęściej 500 mililitrowych. Największą zaletą tych diet jest zawartość wszystkich potrzebnych organizmowi składników: białko, węglowodany, tłuszcze, witaminy, mikroelementy, elektrolity i pierwiastki śladowe w ilościach pokrywających zapotrzebowanie dobowe.

Diety przemysłowe są przygotowane, aby łatwo można było policzyć ilość kalorii, które chory otrzymuje (najczęściej1 mililitr mieszanki to 1 kilokaloria, stąd podanie choremu 3 - 4 opakowań w ciągu doby zaspokaja zapotrzebowanie).