Najnowsze wyniki europejskiego badania świadomości cukrzycy

W listopadzie b.r. opublikowano wyniki europejskiego badania świadomości cukrzycy (Diabetes Awareness Survey). Badanie zostało przeprowadzone przez Novo Nordisk w 8 krajach Unii Europejskieji, w tym także w Polsce. Wyniki badania pokazują, że większość społeczeństwa europejskiego nie ma wystarczającej wiedzy na temat cukrzycy, a Polska wypada najgorzej pod względem stopnia świadomości odnośnie powikłań cukrzycy, a także dostępność do leczenia.

Spośród biorących udział w badaniu polskich respondentów znaczna część nie wykonała nigdy badania poziomu cukru we krwi, a aż jedna na dziesięć osób uważa, że cukrzyca jest zakaźna lub nie wie, czy jest zakaźna. Większość badanych uważa, że zasoby edukacyjne i wsparcie społeczne dla osób z cukrzycą są niewystarczające.

Najważniejsze wyniki badania dotyczące Polski:
W badaniu stwierdzono, że ryzyko zachorowania na cukrzycę jest bardzo wysokie w przypadku co najmniej 19%ii respondentów, lecz większość osób w tej grupie (65%) nie została nigdy o tym ryzyku poinformowana.

Ponadto:

10% respondentów nigdy nie miało wykonanego oznaczenia poziomu cukru we krwi, a tym samym istnieje ryzyko, że żyją z niezdiagnozowaną cukrzycą.
Większość osób, których ryzyko zachorowania na cukrzycę określa się jako wysokie mieszka w woj. mazowieckim (29%) i śląskim (16%).
60% osób, których ryzyko zachorowania na cukrzycę jest wysokie nie wie lub nie sądzi, że może zachorować na cukrzycę.
Wśród osób, których ryzyko zachorowania jest wysokie i które mają świadomość tego ryzyka, tylko 23% nie usłyszało zachęty do zmiany stylu życia i diety ze strony lekarza, co mogłoby opóźnić i zapobiec rozwojowi cukrzycy typu 2.
Większość osób, których ryzyko zachorowania na cukrzycę jest wysokie to mężczyźni (73%) w wieku powyżej 45 lat (77%) o długim okresie edukacji (11-20 lat; 85%)
Mimo, że zdecydowana większość respondentów (75%), których ryzyko zachorowania jest wysokie odpowiedziała, że brak aktywności fizycznej zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy, respondenci ci stwierdzali jednocześnie, że sami ćwiczą rzadziej niż przeciętnie.
Z kolei osoby z cukrzycą ćwiczą najwięcej - około 8 godzin tygodniowo.

Istnieje pilna potrzeba edukacji na temat powikłań cukrzycowych ponieważ jak wykazują wyniki badania respondenci mają niedostateczną wiedzę na temat powikłań cukrzycowych:

Prawdopodobieństwo udaru jest dwukrotnie wyższe u osób z cukrzycą i nadciśnieniem niż u osób z samym tylko nadciśnieniemiii, jednak zaledwie jedna na trzy osoby (30%) uważa, że cukrzyca może powodować udar.
Choroby układu sercowo-naczyniowego są główną przyczyną zgonu osób z cukrzycą5, jednak dwóch na pięciu respondentów (38%) uważa, że cukrzyca nie może powodować chorób lub problemów z sercem lub o tym nie wie.
Zaledwie 5% respondentów bierze pod uwagę, że cukrzyca może prowadzić do choroby nowotworowej, mimo że występowanie cukrzycy, przede wszystkim typu 2, jest skojarzone z podwyższonym ryzykiem wystąpienia niektórych rodzajów raka (wątroby, trzustki, śluzówki macicy, piersi, okrężnicy i odbytu)iv.
Dwóch na pięciu respondentów (42%) uważa, że cukrzyca nie może prowadzić do ślepoty, mimo że cukrzyca jest jedną z najczęstszych przyczyn ślepotyv. W przypadku osób z cukrzycą i narażonych na rozwój cukrzycy, odsetek ten wynosi odpowiednio 79% i 67%.
43% respondentów uważa, że cukrzyca nie może być przyczyną amputacji stopy lub o tym nie wie, mimo że cukrzyca jest główną przyczyną amputacji kończyn dolnych5.
47% respondentów uważa, że cukrzyca nie może powodować choroby nerek, lub o tym nie wie, mimo że cukrzyca jest najczęstszą przyczyną niewydolności nerek5.

Niewykorzystane możliwości w okresie ciąży. Zaledwie 27% rodziców w sytuacji, gdy co najmniej jeden z nich ma cukrzycę lub jest na nią w wysokim stopniu narażony, otrzymało poradę na temat zdrowszego stylu życia w okresie ciąży i po urodzeniu dziecka.

Zobacz również:

Potrzeba większych wysiłków na rzecz budowania świadomości i wysokiej jakości edukacji zarówno dla ogółu populacji jak i lekarzy oraz pielęgniarek. Większość osób uważa że poziom edukacji na temat cukrzycy jest niewystarczający.

39% respondentów błędnie uważa, że insulinę należy przyjmować, gdy poziom cukru we krwi jest niski. W grupie osób o wysokim narażeniu na rozwój cukrzycy odsetek ten wynosi 30%, a w grupie osób z cukrzycą 15%. Oznacza to, że prawie dwie na pięć osób ma niedostateczną wiedzę o chorobie, a sytuacja jest niewiele lepsza wśród osób już chorujących na cukrzycę.
Większość respondentów jest zdania, że zasoby edukacyjne (55%) i wsparcie społeczne (55%) dla osób z cukrzycą są niewystarczające.
Jedna na dziesięć osób (10%) uważa, że cukrzyca jest zakaźna lub nie wie, czy jest zakaźna. Zakres takich odpowiedzi wynosi od 17% w lubelskim (13% twierdzi, że jest zakaźna, 4% nie wie) i opolskim (17% nie wie) do 4% w dolnośląskim (2% twierdzi, że jest zakaźna, a 2% nie wie).
Tylko 9% respondentów zgadza się ze stwierdzeniem, że cukrzyca jest ciężką, lub bardzo ciężką chorobą. Większość uważa, że cukrzyca może być ciężką chorobą, lecz nie zawsze nią jest (72%).
Większość zgadza się, że cukrzyca jest chorobą równie ciężką, co choroba serca (65%) i otyłość (85%), które to stanowią odpowiednio powikłanie i czynnik ryzyka cukrzycy. Jednak większość respondentów (63%) uważa, że cukrzyca nie jest tak ciężka jak udar mózgu, który jest jednym z powikłań cukrzycowy.
Zaledwie 62% osób z cukrzycą dowiedziało się przed zdiagnozowaniem, że byli bardzo narażeni na rozwój choroby.
Gdyby osoby te objęto kompleksowym programem zmiany stylu życia, 58% mogłoby potencjalnie opóźnić lub uniknąć rozwoju cukrzycyvi.

Optymistyczne wyniki:

Zdecydowana większość respondentów (79%) jest zdania, że nadwaga zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycy. Otyłość jest dobrze znanym czynnikiem ryzyka cukrzycy typu 2, a ostatnio stwierdzono, że długotrwała nadwaga zwiększa ryzyko rozwoju cukrzycyvii.
65% respondentów prawidłowo rozpoznawała nasilone pragnienie i spożycie płynów jako objawy cukrzycy, jednak tylko 29% identyfikowało częste oddawanie moczu jako objaw choroby. Wskaźnik ten był wyższy wśród respondentów, u których ryzyko rozwoju cukrzycy było wysokie (35%).
Ogólna populacja zna czynniki ryzyka rozwoju cukrzycy. Zaledwie 11% ogólnej populacji nie wiedziało jakie czynniki zwiększają ryzyko rozwoju cukrzycy.
Wśród osób z cukrzycą poziom świadomości różnych rodzajów cukrzycy jest dość dobry
Większość osób z cukrzycą uzyskała informacje edukacyjne dla pacjentów, w tym: porady dotyczące stylu życia (52%), porady dotyczące odżywiania (73%). Jednak zaledwie 30% otrzymało informacje na temat lepszego kontrolowania choroby.

Polska na tle innych krajów Unii Europejskiej

Nieco mniej niż połowa respondentów z krajów biorących udział w badaniu uważa jakości opieki zdrowotnej dla osób z cukrzycą i dostęp do leczenia cukrzycy za odpowiednią (47% i 49%). W Polsce jednak ta opinia znacznie się różni: tylko 18% i 20% uważa poziom opieki zdrowotnej dla osób z cukrzycą oraz dostęp do leczenia cukrzycy za wystarczające.
Świadomość na temat najpoważniejszych powikłań związanych z cukrzycą jest szczególnie niska w Hiszpanii, Francji i Polsce.