Nasza droga cukrzyca

Leczenie pacjenta z cukrzycą kosztuje od 2 do 5 razy więcej niż leczenie pacjenta tej samej płci i w tym samym wieku z powodu innych schorzeń. Mimo 2-2,6 mld PLN przeznaczanych rocznie na bezpośrednie koszty leczenia cukrzycy, choroba ta oraz jej liczne powikłania skracają średni czas życia o 10-15 lat.

Szacuje się, że na cukrzycę typu 2 choruje w Polsce obecnie ponad 2 mln osób. Według prognoz WHO cukrzyca i jej liczne powikłania w 2030 r. będą 7. przyczyną śmierci na świecie, a liczba zgonów z powodu cukrzycy oraz jej powikłań wzrośnie o ponad 50% w ciągu kolejnych 10 lat. Pomimo zatrważających prognoz polscy pacjenci z cukrzycą typu 2 od 5 lat czekają na refundację nowoczesnych leków inkretynowych, pozwalających na odroczenie insulinoterapii oraz zmniejszenie ryzyka wystąpienia groźnych dla zdrowia i życia powikłań.

W Polsce, według danych z 2007 r, leczenie cukrzycy i powikłań cukrzycowych stanowi blisko 10%  publicznych wydatków na opiekę zdrowotną. Biorąc pod uwagę stale rosnący odsetek chorych w populacji Polski (10,6% w 2012 r.) na przestrzeni 15 lat należy spodziewać się dalszego wzrostu zachorowań (12,2% w 2030 r.) oraz konieczności zwiększenia wydatków na leczenie pacjentów z cukrzycą. 

Cukrzyca może powodować uszkodzenia praktycznie każdego narządu, ale do najczęstszych i najpoważniejszych powikłań cukrzycowych należą: cukrzycowa choroba oczu prowadząca do utraty wzroku, niewydolność nerek, choroba niedokrwienna serca, zawał serca, udar mózgu, amputacja kończyn dolnych w następstwie zespołu stopy cukrzycowej czy powikłania w okresie ciąży u kobiet chorych na cukrzycę. Z uwagi na  skalę powikłań cukrzyca typu 2 powinna być traktowana jako schorzenie o charakterze wielonarządowym. Leczenie powikłań to znaczące obciążenie budżetu państwa. Koszty ich leczenia stanowią aż 25% bezpośrednich kosztów leczenia cukrzycy, sięgając  0,5 mld PLN rocznie.

Leczenie cukrzycy typu 2 to nie tylko koszty bezpośrednio związane z leczeniem. Choroba ta generuje również ponoszone przez społeczeństwo koszty pośrednie, związane z niesprawnością chorych i inwalidztwem (koszty absencji chorobowej, rent, przedwczesnych emerytur). Po uwzględnieniu kosztów pośrednich w wysokości ok. 2 mld PLN, które niemal dorównują kosztom bezpośrednim, łączne koszty cukrzycy w Polsce osiągnęły w 2011 r. wartość 4,5 mld PLN. W tym samym roku z przywileju przejścia na wcześniejszą emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy skorzystało aż 60 tys. chorych na cukrzycę.

Konsekwencje cukrzycy typu 2, zarówno medyczne w postaci powikłań, jak i społeczno-ekonomiczne (niezdolność do pracy lub dyskryminacja zawodowa), można ograniczyć stosując nowoczesne terapie doustne w grupie pacjentów, u których stosowanie insuliny jeszcze nie jest konieczne.

Nowoczesne doustne leki przeciwcukrzycowe – inhibitory DPP-4 – zapewniają poprawę skuteczności leczenia w skojarzeniu z dotychczas stosowanymi lekami przeciwcukrzycowymi; coraz więcej wskazuje również, że ich stosowanie zmniejsza ryzyko rozwoju powikłań i może wpłynąć na obniżenie kosztów opieki medycznej nad pacjentami z cukrzycą typu 2. Zastosowanie inhibitorów DPP-4 zapewnia m.in. wysoką skuteczność wyrównania metabolicznego cukrzycy1, znaczące obniżenie ryzyka hipoglikemii, brak wtórnego przyrostu masy ciała oraz możliwość odroczenia rozpoczęcia kosztownej i często trudnej do zaakceptowania przez pacjenta insulinoterapii.
Terapia z zastosowaniem inhibitorów DPP-4 to przynoszący istotne korzyści terapeutyczne pomost terapeutyczny pomiędzy monoterapią lekami doustnymi w początkowym okresie rozwoju cukrzycy typu 2 a insulinoterapią, stanowiącą ostateczny etap leczenia tego schorzenia. Z punktu widzenia państwa, refundacja inhibitorów DPP-4 pozwoliłaby obniżyć wydatki ponoszone przez NFZ na leczenie powikłań cukrzycy typu 2 oraz zmniejszyć koszty pośrednie w postaci zwolnień, rent i wcześniejszych emerytur wynikających z niezdolności do pracy pacjentów z cukrzycą typu 2.

Obecnie doustne inhibitory DPP-4 dostępne są co prawda w polskich aptekach, ale za miesięczną, nierefundowaną, terapię pacjenci muszą zapłacić ponad 200 PLN, co najczęściej przekracza możliwości finansowe chorych na cukrzycę typu 2, którzy muszą przyjmować również szereg innych leków. Refundacja tej grupy leków w Polsce, tak jak w niemal wszystkich  państwach europejskich, pozwoliłaby pacjentom na podjęcie skutecznej terapii przedłużającej okres leczenia lekami doustnymi oraz ograniczającej ryzyko wystąpienia powikłań cukrzycy typu 2.

Analiza danych europejskich wskazuje, że docelowa grupa chorych na cukrzycę typu 2 dla objęcia  refundacją inhibitorów DPP-4 stanowi 1,5-5% wszystkich pacjentów z cukrzycą typu 2. Według szacunków przeprowadzonych na podstawie danych z krajów, w których leki te są refundowane, nakłady NFZ na  refundację inhibitorów DPP-4 w Polsce  w pierwszym roku wyniosą 68,6 – 88,5 mln PLN. Refundacja tej najbardziej innowacyjnej od czasów syntezy insuliny terapii stanowiłaby wykorzystanie jedynie 4% oszczędności uzyskanych w wyniku wprowadzenia Ustawy Refundacyjnej (ok. 2 mld PLN), poczynionych w dużej mierze kosztem diabetyków.