Niedobór witaminy B12 - przyczyny, objawy, leczenie, zapobieganie

Witamina B12, zwana też kobalaminą należy do witamin rozpuszczalnych w wodzie. Odkryto ją w XIX wieku, gdy zwiększyła się ilość zachorowań na anemię złośliwą. Dorośli potrzebują ok. 3 miligramy dziennie tego składnika, kobiety w ciąży - 4. Nadmiary tej witaminy magazynowane są w wątrobie.

Witaminę B12 znajdziemy w algach oraz produktach pochodzenia odzwierzęcego takich jak: wątroba, chude mięso, ryby, sery, jaja i skorupiaki. Jej niewystarczająca ilość często powoduje uczucie zmęczenia czy drażliwość,. Na szczęście nawet niewielkie ilości pozwalają na szybkie uzupełnienie niedoborów.

Przyczyny niedoboru witaminy B12

Ze względu na źródła witaminy B12 na niedobór tego składnika chronicznie cierpią weganie, czyli wegetarianie niespożywający nie tylko mięsa, ale i produktów odzwierzęcych: masła, mleka, jajek, serów itp. Śladowe ilości B12 spożywają oni w zanieczyszczonych produktach spożywczych oraz dzięki bakteriom występującym naturalnie w ludzkich jelitach. Objawy niedoboru u wegetarian nie są zwykle zbyt ostre.

Na braki kobalaminy wpływać może też zwiększone wydalanie jej z moczem, nieprawidłowości we florze bakteryjnej jelit, stany zapalne błony śluzowej żołądka. Niewielkie przyswajanie witaminy B12 jest charakterystyczne dla chorób pasożytniczych, zwłaszcza tasiemczyc. Często zdarza się też przy chorobach układu pokarmowego uniemożliwiających prawidłowe przyswajanie składników pokarmowych, np. celiakii.

Zdarza się, że przyczyną jest tzw. anemia złośliwa, która uniemożliwia wchłanianie witaminy B12. Przez wiele lat przebiega w ukryciu, w związku z zapasami jakie gromadzi organizm.

Z wiekiem zdolność do wchłaniania witaminy B12 zmniejsza się, dlatego osoby po 50. roku życia mogą borykać się z efektami niedostatecznej ilości tego składnika.

Objawy niedostatecznego spożycia kobalaminy

Pierwsze objawy niedoboru nie są zwykle prawidłowo rozpoznawane. Początkowo ciężko je zauważyć i składa się je na karb stresu czy przemęczenia. Z czasem objawy zaostrzają się i zwykle lekarze po wywiadzie nie mają problemu z identyfikacją braków w diecie. Znaki ostrzegawcze to:

• ciągłe uczucie zmęczenia,
• zmienność nastrojów, drażliwość,
• drętwienie rąk i nóg,
• trudności w chodzeniu,
• jąkanie się (u dzieci),
• stany zapalne jamy ustnej,
• niemiły, charakterystyczny zapach ciała,
• rozregulowany cykl miesiączkowy.

Leczenie w niedoborze witaminy B12

Oczywistym krokiem potrzebnym do usunięcia efektów niedoboru kabalaminy jest dostarczenie jej do organizmu. Najłatwiej jest wziąć suplement diety zawierający witaminę B12, jednak najlepiej wchłania się ona z produktów, w których występuje naturalnie.

Dawki witaminy u osób starszych są zwykle podawane w postaci zastrzyków. Rozwiązaniem dla wegan okazują się potrawy kiszone z roślin z upraw naturalnych.

Zapobieganie

Niedoborom witaminy B12 można łatwo zapobiec pamiętając o włączeniu do diety pokarmów bogatych w ten składnik. Warto spożywać ryby, chude mięsa, wątrobę, nerki, jaja, sery i owoce morza. Należy również ograniczyć ilość przyjmowanych cukrów, które potrafią zaburzyć prace jelit i wchłanianie witaminy z pożywienia. W późniejszym wieku można szczególnie zwrócić uwagę na obecność witaminy B12 na talerzu.

Witamina B12 jest ważnym elementem dla każdego człowieka.  Dieta bogata w odpowiednie produkty pozwoli uniknąć zmęczenia, huśtawek nastrojów i innych nieprzyjemnych następstw niedoborów kabalaminy. Niedostatek tej witaminy jest łatwy do uzupełnienia, a sam składnik dostępny w wielu pokarmach.

Agnieszka Muciek - Szewczyk