Nieoczekiwana rola komórek dendrytycznych dla naczyń HEV

Zespół badawczy właśnie wyjaśnił podstawową rolę komórek dendrytycznych w tworzeniu naczyń krwionośnych HEV. Jest to postęp, który z całą pewnością pozwoli na ulepszenie terapii przeciwko nowotworom oraz przewlekłym chorobom zapalnym, takim jak reumatoidalne zapalenie stawów, astma, albo jeszcze choroba Leśniowskiego-Crohna. Komórki dendrytyczne to strażnicy układu odpornościowego, odkryci w 1973 roku przez badacza Ralpha Steinmana, który za swoje odkrycie dostał Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny 2011.

Komórki dendrytyczne odgrywają podstawową rolę w mechanizmie wytwarzania naczyń krwionośnych HEV, które są prawdziwymi drzwiami wejściowymi dla limfocytów w węzłach limfatycznych, tkankach dotkniętych zapaleniem oraz guzach nowotworowych. Tak właśnie wykazała pani Christine Moussion przy pomocy kolegi Jean-Philippe Girard. Obydwoje są naukowcami na instytucie farmakologii i biologii strukturalnej (Institut de pharmacologie et de biologie structurale, CNRS/Université Toulouse III - Paul Sabatier).

Prace te zostały opublikowane online przez przegląd naukowy Nature.

Lepsze poznanie tych mechanizmów może skutkować opracowaniem skuteczniejszych leków przeciwko chronicznym zapaleniom i rakowi. Aby zwalczać infekcje wirusowe i bakteryjne, limfocyty, czyli białe krwinki krążące we krwi, zmierzają w kierunku węzłów chłonnych. Przenikają do węzłów dzięki bardzo szczególnemu typowi naczyń krwinośnych, nazywanych HAV. Te naczynia krwionośne HEV są bardzo skutecznymi drzwiamy wejściowymi, albowiem, jak oceniają naukowcy, z każdą sekundą do węzłów chłonnych przenika co najmniej 5 milionów limfocytów, właśnie przez te naczynia.

Komórki dendrytyczne, klucz do powstawania naczyń HEV

Od wielu lat, zespół badawczy, którym kieruje pani Christine Moussion oraz Jean-Philippe Girard, stara się lepiej zrozumieć, w jaki sposób normalne naczynia krwionośne przekształcają się w naczynia HEV i na odwrót. Badając komórki obecne w sąsiedztwie naczyń HEV, badacze francuscy udowodnili fundamentalną rolę komórek dendrytycznych w powstawaniu naczyń krwionośnych HEV.

Dzięki długim przedłużeniom, komórki te, które mają postać gwiazdy, wchodzą w kontakt z naczyniami krwionośnymi, aby przesłać im sygnał niezbędny im do przekształcenia się w naczynia HEV. Pod wpływem działania komórek dendrytycznych, naczynia krwionośne, które stanowiły nieprzekraczalą barierę dla limfocytów do tej pory, stają się nagle zdolne do ich masywnego przepuszczania do węzłów chłonnych.

Ten proces jest niezbędnym elementem dla odporności organizmu. W rzeczywistości, komórki dendrytyczne, znane jako straż układu odpornościowego, mają za zadanie zebrać i przedstawiać limfocytom T obce antygeny, pochodzące z wirusów, bakterii i komórek nowotworowych.

Kontrolując również dostęp limfocytów do węzłów poprzez naczynia HEV, komórki dendrytyczne pozwolą na spotkanie między limfocytami i obcymi antygenami, przeciwko którym są skierowane. Komórki denrytyczne odgrywają w ten sposób nową podstawową rolę w układzie immunitarnym. Roli tej aż do tej pory badacze nawet nie podejrzewali.

Nadzieja dla chorych

Badacze francuscy przestudiowali również mechanizmy, które zachodzą w interakcjach między komórkami dendrytycznymi oraz naczyniami HEV. Lepsze poznanie tych mechanizmów może skutować opracowaniem terapii przeciwko chorobom zapalnym i nowotworom.

W rzeczywistości, naczynia HEV pojawiają się w większości chorób zapalnych przewlekłych, takich jak te wymienione już powyżej, jak również atopowe zapalenie skóry oraz łuszczyca, i przyczyniają się do zapalenia tkanki. Co oznacza, że zablokowanie tych naczyń może pozwolić na zmniejszenie zapalenia.

Natomiast, w przypadku raka, naczynia HEV mają korzystne działanie, ponieważ ułatwiają one przenikanie do guzów limfocytów T. Oznacza to, że zrozumienie mechanizmów tworzenia naczyń HEV może pozwolić zwiększyć ich ilość w nowotworach, a tym samym ulepszyć skuteczność eliminacji komórek nowotworowych przez komórki obronne organizmu.