Nowotwory pęcherza moczowego - czym się objawiają?
Choroby nowotworowe wraz z chorobami serca są zdecydowanie bolączką XXI wieku. Niestety trzeba mieć świadomość, iż z postępem cywilizacji statystyki będą przesuwały się na nasza niekorzyść. Jednym z przykładów takich chorób jest nowotwór pęcherza moczowego. Jest to zmiana złośliwa rozwijająca się z nabłonka przejściowego dróg moczowych.
Czym wywoływany jest nowotwór pęcherza moczowego?
Niestety mimo postępu medycyny do tej pory nie udało się w pełni rozwiązać tego problemu. Obecnie przyjmuje się pogląd, iż duży wpływ na częstość występowania ma z pewnością palenie tytoniu. Za istotny czynnik ryzyka rozwoju raka uważa się ponadto narażenie na substancje karcynogenne w przemyśle barwnikowym, kauczuk, a także kontakt z substancjami, takimi jak akroleina, chlorowane węglowodany alifatyczne, naftylamina czy benzydyna.
Ponadto uważa się również, iż obojętne nie pozostaje nadmierne spożywanie kawy, słodzików, leki (m.in. cyklofosfamid, fenacetyna), zarażenia niektórymi patogenami, a także napromieniowanie miednicy w przeszłości. Niekiedy nowotwory rozwijają się nawet po 25 latach od ekspozycji na szkodliwe substancje czy promieniowanie. Również długotrwałe podrażnianie przez cewnik czy zmiany zapalne w obrębie pęcherza mogą predysponować do rozwoju raka kolczystokomórkowego. Uważa się ponadto, iż wpływ mają również geny, m.in. mutacje w obrębie genu p53.
Jak często występują nowotwory pęcherza moczowego?
Nowotwory pęcherza moczowego stanowią drugie miejsce pod względem częstości występowania nowotworów w obrębie układu moczowo-płciowego u mężczyzn, zaraz po raku gruczołu krokowego. Jest to typowo choroba ludzi w starszym wieku, około 80% przypadków dotyczy chorych powyżej 60 roku życia. Uważa się, iż wśród mężczyzn choroba występuje nawet 4 razy częściej niż u kobiet. Na podstawie badań przeprowadzonych w Polsce w 2007 roku wynika, iż średnio 15,6 mężczyzn i 3,1 kobiet na 100 tysięcy mieszkańców w ciągu roku zachoruje na nowotwór pęcherza moczowego.
Jak objawia się nowotwór pęcherza moczowego?
Główny, a zarazem alarmującym objawem jest zwykle masywny krwiomocz, w wielu przypadkach z towarzyszącymi mu skrzepami. Jest to o tyle istotny objaw, iż w pierwszej kolejności prowadzi się diagnostykę pod kątem nowotworu pęcherza moczowego, a dopiero po jego wykluczeniu przystępuje się do poszukiwania innych przyczyn tego stanu. Krwiomocz nierzadko ma charakter przerywany. W wyniku wydostających się z pęcherza moczowego skrzeplin może dochodzi do blokowania odpływu moczu, co wywołuje niekiedy silny ból w okolicy spojenia łonowego oraz części lędźwiowej.
Zobacz również:
Ponadto dochodzi zwykle do częstomoczu, a także bolesnego parcia na mocz. W późnym okresie choroby, szczególnie jeżeli pacjent nie zgłosił się wcześniej do lekarza z niepokojącymi objawami nowotworu może osiągać znaczne rozmiary, objawiając się wyczuwalnym guzem w okolicy nadłonowej. Jeżeli nowotwór z czasem zaczyna naciekać na moczowód, istnieje ryzyko rozwoju wodonercza. Z czasem dochodzi również do obrzęków w obrębie kończyn dolnych, co może mieć związek z obecnością przerzutów do węzłów chłonnych.
Jakie badanie wykonuje się w celu potwierdzenia rozpoznania?
Pierwszym etapem diagnostyki, po przeprowadzonym wywiadzie i zbadaniu przedmiotowym jest badanie ultrasonograficzne dróg moczowych. Dzięki niemu możliwe jest zobrazowanie niemal wszystkich guzów pęcherza moczowego o wielkości minimum 5 mm. Nie należy w takich sytuacjach podawać przed rozpoznaniem antybiotyków, lub leków na kamicę moczową.
Kolejnym badaniem po ultrasonografii jest cystoskopia z jednoczesnym pobraniem materiału do badania histopatologicznego, będącego jednocześnie kluczem do rozpoznania zmiany nowotworowej. Innym badaniem jest badanie cytologiczne moczu. Wykorzystuje się owe badanie, szczególnie w przypadku, jeżeli nie udało się uwidocznić zmian makroskopowych w obrębie błony śluzowej pęcherza moczowego. Badania typu tomografia komputerowa są bardziej przydatne w przypadku zmian w obrębie górnych dróg moczowych, a także wraz z rezonansem magnetycznych oraz ultrasonografią do badania powiększonych węzłów chłonnych, odległych przerzutów czy zmian naciekowych.
Jakie jest rokowanie co do wyleczenia?
Zgodnie z obecnym postępem wiedzy i umiejętnościami medycznymi średnio okres 5 lat przeżywa niecałe 50% chorych. Nawet jeżeli zmiany są powierzchowne to rak nawraca nawet u 80% chorych, z czasem progresją z raka powierzchownego do inwazyjnego spotykanego w około 10-25% przypadków.
Jakie znamy nowotwory pęcherza moczowego?
Do nowotworów pęcherza moczowego zaliczamy rak przejściowokomórkowy, gruczolakorak, rak kolczystokomórkowy, a także szerg innych, takich jak mięsaki, chłoniaki, nowotwory przerzutowe, włókniaki, naczyniak itp. Pierwszy przedstawiciel, rak przejściowokomórkowy dzieli się ponadto na typ śródbłonkowych, nowotwory powierzchowne czy nowotwory naciekające. Stanowi on najczęściej występujący nowotowór pęcherza moczowego stwierdzany blisko u 90% chorych. Rak kolczystokomórkowy powstaje zwykle w wyniku drażnienia pęcherza moczowego o charakterze przewlekłych, a także przedłużającym się zapaleniem stawów czy zakażeniem motylicą wątrobową. Gruczolaki rozwijają się zwykle w wyniku metaplazji nabłonka przejściowego, bądź z fragmentów przetrwałego moczownika w obrębie szczytu pęcherza moczowego.
Jak leczy się nowotwory pęcherza moczowego?
Podstawową i co najważniejsze najbardziej skuteczną metodą leczenia nowotworów pęcherza moczowego pozostaje leczenie chirurgiczne. Kwalifikację do leczenia przeprowadza się przede wszystkim na podstawie klasyfikacji stopnia zaawansowania choroby nowotworowej TNM, w którym każda literka oznacza cechę, im wyższa cyfra towarzyszy każdej literce tym rokowanie jest gorsze. Literka T oznacza zmianę pierwotną, literka N zajęcie węzłów chłonnych, natomiast literka M mówi nam o obecności lub o braku przerzutów.
W zmianach najmniej zaawansowanych wykonuje się przezcewkową radykalną elektroresekcję guza, określaną w skrócie również TURT. W grupie osób zwiększonego ryzyka nawrotów choroby preferuje się dodatkowo leczenie adiuwantowe w postaci przyjmowania dopęcherzowo szczepionki przeciw BCG oraz cytostatyków. Jeżeli zmiany są bardziej zaawansowane w obrębie zmiany pierwotnej stan ten powinien być leczony radykalną cystektomią. W przypadku zmian rozsianych najlepszym rozwiązaniem wydaje się być radioterapią połączona z chemioterapią. Należy jednak dodać, iż nie jest to leczenie dające szansę wyleczenia.
Niestety wraz z leczenie operacyjnym należy liczyć się z kalectwem jakim jest problem odprowadzenia moczu. Dawniej wszczepiano moczowody w skórę, a później do jelita grubego. Obecnie wytwarzane są zastępcze pęcherze jelitowe, pęcherze odbytnicze, a także szczelne zbiorniki moczowe.
Źródła:
Andrzej Szczeklik, Choroby wewnętrzne, stan wiedzy na rok 2011, wyd. Medycyna praktyczna 2011
Borkowski Andrzej, Urologia, Podręcznik dla studentów medycyny, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2008
Autor: Piotr Kuc
Komentarze do: Nowotwory pęcherza moczowego - czym się objawiają?