O krok przed samobójstwem – czy można zapobiec dążeniom w kierunku śmierci?

Od dekady liczba samobójstw nieustannie wzrasta, będąc jednym z głównych przedwczesnych przyczyn śmierci, obok takich chorób jak nowotwór czy zawał serca. Myśli suicydalne (samobójcze) zazwyczaj wywoływane są przez depresję, która jest prawdziwą zmorą wśród rozwijających się państw.

Depresja w liczbach

Bardzo obrazowe są wszelkie wskaźniki dotyczące prób odebrania sobie życia. Każdego roku na świecie około 500 tysięcy osób popełnia samobójstwo. W samej Europie odnotowano aż 168 tysięcy zamachów na swoje życie, w tym niemal 6 tysięcy w Polsce. Badania jednoznacznie potwierdzają, że ponad połowa z nich to chorzy z rozpoznaniem różnych zaburzeń psychicznych, przede wszystkim cierpiący właśnie na depresję.

Pojęcie depresji

Zanim przejdziemy do meritum, zagłębiając się w problem samobójstw we współczesnym świecie warto zapoznać się, czym dokładnie jest depresja. To przede wszystkim zespół zaburzeń psychicznych dotykających nastroju.

Charakteryzuje się kilkoma grupami objawów, m. in. obniżeniem samopoczucia, tempa działania i myślenia, lękiem, mogą pojawić się także objawy somatyczne, czyli dotyczące odczuć i funkcjonowania ciała. W skrajnym przypadku depresja może prowadzić do prób odebrania sobie życia.

Odbiór choroby

Depresja w początkowej fazie odbierana jest przez chorego, jak i jego najbliższe otoczenie jako lekkie przemęczenie, chandrę, chwilowe obniżenie nastroju. Ten lekceważący stosunek do problemu często powoduje opóźnioną diagnozę, odwlekanie wizyty u lekarza. Przez ten stracony czas nasilają się jej objawy: smutek, poczucie bezradności i ogólnej beznadziei.

Zobacz również:

Znaki i sygnały ostrzegawcze

W społeczeństwie nadal panuje pogląd, że ludzie planujący odebranie sobie życie nikomu o tym nie mówią, nie zwierzają się ze swoich nadchodzących planów. Jednak ze statystyk wynika, że aż 80% przyszłych samobójców mówi w jakiś sposób o swych zamiarach osobom bliskim, a także lekarzom.

Oznaki takich planów mogą być różnorakie: od pozornie abstrakcyjnych rozważań o bezsensowności istnienia po refleksje na temat sposobów pozbawienia siebie życia. Rozmyślania dotyczące problematyki śmierci pojawiają się znienacka jako zupełnie nowy rodzaj zainteresowań. Zamiary są wyrażane dwojako: jedni pacjenci mówią bezpośrednio o swojej niechęci do życia i planach samobójczych, inni w sposób pośredni, nie wprost, np. zbierając leki lub gromadząc potrzebne do tego czynu przedmioty.

Dlatego warto, aby osoby z bliskiego otoczenia były szczególnie wyczulone na nagłe zmiany zachowania czy pojawienie się nietypowych zainteresowań czy refleksji. Do najczęstszych przejawów tego typu należą: nieoczekiwanie wizyty u lekarza, niezrozumiałe próby pożegnań, aluzje dotyczące samobójstwa.

Bywa jednak grupa chorych, która przeżywa swój niepokój i lęk całkowicie inaczej. Nagłe uspokojenie, pogodzenie się z życiem, popadnięcie w melancholię mogą świadczyć o podjętej już decyzji o odebraniu sobie życia. Takie wyjście wydaje się być wtedy dla przyszłego samobójcy jedynym rozwiązaniem jego beznadziejnej sytuacji.

Walka z depresją

Wyjście z depresji to proces żmudny, ale odpowiednie leczenie może zakończyć się pełnym sukcesem. Najbardziej skutecznym rodzajem jest terapia poznawczo – behawioralna. Najistotniejszą rolę odgrywa wówczas wsparcie oraz nauka służąca zrozumieniu całego aparatu choroby.

Leczenie zmierza do przewartościowania spojrzenia chorego zarówno na siebie, jak i na otaczającą go rzeczywistość. Samotność nie jest dobrym towarzyszem w walce z depresją, dlatego pomoc rodziny to nieodłączny element skutecznej terapii.

Tylko w taki sposób wyolbrzymione przez chorobę poczucie winy i beznadziei może ulec rozproszeniu. Zastąpione zostanie przez pozytywne emocje przekazane przez przyjaciół i bliskich, ludzi wobec pacjenta pełnych empatii, zrozumienia, współczucia oraz miłości.

Autor:

Dawid Kącki