Objawy astmy

Astma to choroba, której nie powinno się lekceważyć. Została sklasyfikowana przez Światową organizację zdrowia jako choroba cywilizacyjna. Jak rozpoznać tę chorobę u siebie i swoich bliskich?

Astma to choroba płuc, polegająca na niezdolności usunięcia dwutlenku węgla z płuc, co skutkuje problemami z zaczerpnięciem powietrza. Szacuje się, że do 2025 roku będzie na nią chorowało aż 400 mln osób, co roku umiera z jej powodu 180 tysięcy pacjentów.

Różne oblicza astmy

Astma to choroba, która występuje pod dwiema postaciami:

Astma sercowa

Inaczej nazywana dychawicą sercową napadową. Jest ona jednym z symptomów przewlekłej niewydolności układu krążenia. Jej charakterystycznym objawem jest duszność występująca nocą. Spowodowana jest przepełnieniem łożyska naczyniowego w krążeniu małym, gdzie podczas snu (tj. w pozycji leżącej) zwiększona ilość krwi wywołuje wzrost ciśnienia w naczyniach włosowatych. To z kolei prowadzi do duszności wdechowo-wydechowej.

Astma oskrzelowa

Inaczej dychawica oskrzelowa lub po prostu astma. Jest chorobą zapalną w wyniku której ograniczony zostaje przepływ w drogach oddechowych wywołanym skurczem oskrzeli oraz gromadzeniem się w nich gęstego śluzu.

Astmę oskrzelową dzieli się ze względu na intensywność objawów oraz przebieg choroby. Diagnozuje się więc astmę:

sporadyczną (charakteryzującą się krótkotrwałymi zaostrzeniami i objawami pojawiającymi się rzadziej niż raz w tygodniu);
przewlekłą lekką (objawy rzadziej niż raz dziennie, zaostrzenia zaburzają sen i zakłócają dzienną aktywność);
przewlekłą umiarkowaną (codzienne objawy, zaburzenia snu i aktywności fizycznej),
przewlekłą ciężką (codzienne objawy, częste zaostrzenia, ograniczenie aktywności fizycznej).

Przyczyny

Istnieje wiele hipotez dotyczących tego, co wywołuje astmę. Najbardziej popularna mówi o tym, że wywołują ją różnego rodzaju alergeny. Najgroźniejszym z nich są roztocza kurzu. Przeciętnie na naszym łóżku znajduje się aż 10 000 roztoczy! Ale uczulać mogą także zwierzęta domowe, na przykład psy i koty. jak również pyłki traw, drzew i krzewów. Długo utrzymujące się uczulenie wywołuje stan zapalny, od którego często już jeden krok w kierunku astmy.

Kolejna z hipotez mówi, że bardzo ważną rolę w występowaniu astmy odgrywa czynnik genetyczny. Lekarze mówią o tak zwanej atopii. Jest to reakcja polegająca na nieprawidłowej odpowiedzi immunologicznej na małe dawki antygenów. Prowadzi to do nadmiernego wytwarzania przeciwciał, przez co organizm tych pacjentów reaguje w sposób chorobowy na liczne substancje, które nie wywołują takich problemów u ludzi zdrowych.

Zobacz również:

Coraz częściej mówi się także o tym, że do powstawania astmy przyczynia się zanieczyszczenie środowiska. Chodzi tutaj nie tylko o fatalny stan powietrza i wód gruntowych, ale także o modyfikowanie żywności. Jemy coraz więcej produktów naszpikowanych konserwantami, polepszaczami i pestycydami, co negatywnie odbija się na naszym zdrowiu i może zwiększać ryzyko wystąpienia astmy.

Objawy

Bardzo charakterystycznym symptomem tej choroby są duszności. Zwykle pojawiają się w nocy i nad ranem, zakłócając spokojny sen chorego. Podczas ataku duszności pacjent odczuwa ucisk w klatce piersiowej i nie może zaczerpnąć oddechu. Ma także problem z podjęciem wysiłku fizycznego.

W zależności od intensywności ataków, istnieją różne sposoby na radzenie sobie z nimi. Lekarz może przepisać choremu inhalator, który rozszerza oskrzela i przynosi ulgę w wypadku duszności. Aby ustrzec się przed kolejnymi atakami, warto prowadzić notatki na temat ich przebiegu. Notujemy godzinę ataku, objawy, pokarmy i napoje przyjmowane w ciągu ostatnich dwudziestu czterech godzin oraz ewentualne czynniki stresogenne. W ten sposób można łatwo wyeliminować czynniki, które powodują duszność.

Kolejnym objawem astmy jest kaszel. Zazwyczaj przybiera on postać suchego, męczącego kaszlu, może jednak pojawić się także kaszel wilgotny. Zwykle towarzyszy mu duszność. Często także występuje sytuacja, że kaszel rozpoczyna u chorego atak duszności. U niektórych chorych kaszel to jedyny objaw astmy. Jest to tak zwany wariant kaszlowy astmy.

Bardzo ważne jest odróżnienie kaszlu wywołanego astmą od zwykłej infekcji. Jeżeli kaszel utrzymuje się przewlekle poza okresem przeziębień, konieczne jest przeprowadzenie diagnostyki w gabinecie lekarskim.

Objawem astmy jest także towarzyszące choremu uczucie uścisku w klatce piersiowej, które najczęściej występuje razem z dusznościami. Pacjenci opisują to uczucie jako obręcz wokół klatki piersiowej, która nie pozwala im swobodnie oddychać. Jednak ból w klatce piersiowej występujący samoistnie to niekoniecznie astma! Może on być objawem chorób serca, dlatego warto w takim wypadku skontaktować się z lekarzem.

Kolejnym objawem towarzyszącym duszności jest świszczący oddech. Zwężenie oskrzeli, które jest przyczyną napadu astmy, w większym stopniu utrudnia wydech niż wdech. W czasie napadu wydech może być wyraźnie wydłużony – powietrze z płuc „przeciska” się przez zwężone oskrzela. Mogą temu towarzyszyć świszczące dźwięki. Lekarz ocenia ich obecność i nasilenie podczas osłuchiwania płuc stetoskopem, niekiedy są jednak tak głośne, że słyszy je sam chory lub nawet jego otoczenie.

Kiedy wezwać pomoc?

Napady astmy mają różne nasilenie – od prawie niedostrzegalnych do takich, które mogą prowadzić do zagrożenia życia. Trzeba nauczyć się rozpoznawać ciężkie napady astmy, aby właściwie zareagować. Większość chorych zna swoją chorobę na tyle, że wie, kiedy napad jest ciężki, kiedy nie ustępuje tak szybko, jak zwykle, i potrzebna będzie pomoc lekarza. Większość pacjentów nie ma bardzo ciężkich napadów choroby, dlatego warto zapamiętać kilka objawów, które powinny skłonić do pilnego wezwania pomocy. Są to między innymi:

niemożność wypowiedzenia całego zdania (z powodu duszności można wypowiadać jedynie pojedyncze słowa)
zawroty głowy i narastające zamroczenie
zmęczenie i narastająca senność
brak poprawy i dalsze nasilanie się duszności mimo stosowania szybko działającego leku rozkurczającego oskrzela.

Astma a sport

Atak astmy bardzo często wywołany jest wysiłkiem fizycznym. Duszności pojawiają się zwykle krótko po zakończeniu ćwiczeń. Chorzy często zniechęcają się lub myślą, że nie powinni uprawiać sportu. Nic bardziej mylnego – regularne uprawianie sportu i aktywny tryb życia są w wypadku astmy wskazane. Nie należy jednak zapominać o odpowiednio wczesnym zabezpieczeniu się na wypadek wystąpienia duszności.

Astmy nie wolno lekceważyć. Jest to stan chorobowy, który potencjalnie zagraża życiu. Może pojawić się bardzo szybko, powodując zwężenie dróg oddechowych, groźne zwłaszcza dla dzieci. Dlatego jeśli podejrzewasz u siebie lub u najbliższych tę chorobę, warto odwiedzić lekarza i wysłuchać profesjonalnej diagnozy. I pamiętaj – astma to nie wyrok!