Objawy nietolerancji glutenu

Gluten, czyli pożywne białko zawarte m.in. w pszenicy, jęczmieniu i życie, jest składnikiem żywności, który nie jest tolerowany przez co najmniej 6 % naszej populacji. Choć zazwyczaj nie powoduje żadnych przykrych konsekwencji, zdarzają się osoby z uczuleniem. Gluten należy do jednych z najczęściej uczulających składników pożywienia.

Nietolerancja glutenu może doprowadzić nie tylko do wyniszczenia organizmu, ale również spowodować choroby. Reakcja alergiczna na gluten objawia się wówczas, gdy układ odpornościowy zaczyna wytwarzać przeciwciała  przeciwko substancji (z reguły nieszkodliwej) znajdującej się w pożywieniu albo otoczeniu. Oznacza to, że postrzega ją jako czynnik chorobotwórczy. W przypadku nietolerancji glutenu organizm wytwarza przeciwciała gliadyny – jednego z jego składników.

Nietolerancja glutenu – objawy

Nadwrażliwość organizmu na gluten może występować zarówno u dorosłych, jak i u dzieci (przy czym uważa się, iż dzieci, których matki są nadwrażliwe na tę substancję, mają o 50% więcej ‘szans’ ryzyka zachorowania na schizofrenię oraz autyzm w dorosłym życiu). W przypadku dzieci można ją zdiagnozować dopiero wówczas, gdy w diecie dziecka pojawiają się pierwsze produkty zawierające gluten. Istnieje takie ryzyko, ponieważ mleko matki i mleko modyfikowane nie ma w swoim składzie glutenu.

Nietolerancja glutenu przyjmuje dwie formy – alergię pokarmową (uleczalną) oraz celiakii (choroby będącej skutkiem trwałej nietolerancji glutenu). Objawy nietolerancji glutenu pojawiają się po kilku godzinach lub nawet kilku dniach od momentu spożycia. Są to: ból i zawroty głowy, drętwienie nóg i rąk, anemia, ciągłe zmęczenie, osłabienie, omdlenia, ból brzucha i dolegliwości trawienne (wzdęcia, biegunka, zaparcia, kolki), wysypka, uczucie pieczenia w przełyku, nudności i wymioty, zaburzenia wzrostu, niedokrwistość i zaburzenia metabolizmu kości (u dzieci), niedożywienie, utrata masy ciała, zmiany skórne oraz problemy układu oddechowego takie jak duszności, kaszel czy katar.

Ponieważ nie tolerowany gluten działa na organizm jak silna toksyna, może doprowadzić do niebezpiecznych powikłań, takich jak osteoporoza, cukrzyca, astma, nowotwory, zapalenie naczyń czy reumatoidalne zapalenie stawów. Z kolei wskutek wytwarzania przeciwciał skierowanych przeciwko glutenowi może dojść do uszkodzenia kosmków jelitowych.

Do mitów związanych z nietolerancją glutenu z pewnością należy zaliczyć kilka rzeczy. Pierwszy z nich głosi, iż z nietolerancji glutenu się wyrasta; jest to błędne rozumowanie, gdyż co prawda niektóre reakcje alergiczne mogą minąć, jednak celiakia może ujawnić się w każdym wieku i trwać przez całe życie; drugim mitem jest informacja, iż celiakia i alergia na gluten to to samo (alergia może minąć). Ostatnie fałszywe stwierdzenie – gluten jest zawarty tylko w zbożach i produktach mącznych, takich jak makarony czy pieczywo. Jest to oczywisty fałsz, gdyż gluten może występować prawie wszędzie: jest składnikiem rozmaitych środków zagęszczających, słodzących, aromatów, może pojawić się np. w wędlinach, kawie czy gumie do żucia.

Sposoby na nietolerancję glutenu

Jedyną skuteczną metodą na walkę z nietolerancją glutenu jest całkowite wyeliminowanie go z diety. Ze względu na możliwość występowania glutenu w większości produktów jest to niestety trudne, lecz mimo to możliwe do wykonania. Dobrym sposobem na określenie, czy nasz organizm nie toleruje glutenu, jest wprowadzenie diety eliminacyjnej i rezygnacja z glutenu na dwa do trzech tygodni. Należy wówczas unikać takich produktów żywnościowych jak: pieczywo (chyba, że jest oznaczone jako bezglutenowe), produkty zbożowe z owsa, pszenicy, jęczmienia i żyta, ciasta, ciastka i drożdżówki upieczone z niedozwolonej mąki, niskiej jakości produkty mięsne, musztardy i majonezy, zupy i sosy w proszku, panierowana żywność, wyroby garmażeryjne oraz wyroby zawierające słód i ekstrakt słodowy. Na szczęscie są produkty, które naturalnie nie zawierają glutenu. Są to: ryż biały i brązowy, kukurydza, gryka, świeże mleko, kefir, jogurt naturalny, twaróg, ser żółty, nieprzetworzone mięso, ryby, jaja, fasola, groch, strączki. Oznacza się je międzynarodowym znakiem przekreślonego kłosa.

Warto przetestować dietę bezglutenową choćby dla świętego spokoju. W końcu zdrowie jest najważniejsze i należy o nie dbać.

Autor: Kinga Siedlik