Objawy oponowe
Objawy oponowe obejmują grupę objawów neurologicznych, występujących w przypadku podrażnienia opon mózgowo-rdzeniowych. Najczęściej pojawiają się w zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych, zapaleniu mózgu, w krwotoku podpajęczynówkowym.
Mogą również towarzyszyć guzom wewnątrzczaszkowym oraz być następstwem urazów. Objawy oponowe są nie tylko bardzo przydatne w procesie rozpoznania chorób neurologicznych, ale także łatwe do zbadania. Niestety dla pacjentów najczęściej łączą się z bólem i cierpieniem.
Wyróżnia się kilkanaście najpopularniejszych objawów oponowych, do których zalicza się:
Sztywność karku
Występuje u około 30% dorosłych z zapaleniem opon mózgowo - rdzeniowych. Przy dodatnim (patologia) objawie oponowym bierne lub czynne przygięcie głowy do klatki piersiowej jest w różnym stopniu utrudnione, niekiedy całkowicie niemożliwe. Przyczyną sztywności karku może być wzrost ciśnienia śródczaszkowego czy zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Bolesność uciskowa gałek ocznych
Towarzyszy przede wszystkim podrażnieniu opon mózgowo - rdzeniowych. To jeden z najszybciej pojawiających się objawów oponowych polegający na widocznej reakcji bólowej wskutek lekkiego nacisku skierowanego od góry na gałki oczne przy zamkniętych powiekach. Fizjologicznie tego objawu nie powinno się obserwować.
Zobacz również:
Objaw Kerniga
Wiąże się z zajęciem opon mózgowych przez stan zapalny; obecny u 5% dorosłych z zapaleniem opon mózgowo rdzeniowych. Wyróżnia się dwa objawy Kerniga:
- górny: zginając tułów siedzącego pacjenta ku przodowi, badający stwierdza odruchowe zgięcie kończyn dolnych w stawach kolanowym i biodrowym,
- dolny: w czasie biernego zginania kończyny dolnej w stawie biodrowym występuje przymusowe zgięcie w stawie kolanowym.
Podobnie jak poprzedni, występuje u ok. 5% pacjentów z zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych. Ten typ objawów oponowych dzieli się na:
- karkowy – przy biernym przygięciu głowy do klatki piersiowej występuje zgięcie kończyn dolnych w stawach kolanowych i biodrowyc,
- policzkowy – ucisk na policzek poniżej kości jarzmowej powoduje uniesienie przedramion i ich zgięcie
- łonowy – zdecydowany ucisk na spojenie łonowe powoduje zgięcie kończyn dolnych w stawach kolanowych i biodrowych.
Wystepuje w zapaleniu opon i w postaci porażennej choroby Heinego-Medina Polega na tym, że chory przy próbie sadzania, podpiera się o wyprostowane kończyny górne, rozstawione na boki i ku tyłowi.
Objaw Hermana
Dodatni objaw występuje, gdy podczas biernego przyginania brody pacjenta do klatki piersiowej dochodzi do zgięcia grzbietowego palucha.
Objaw Flataua
To wspólna nazwa dwóch objawów oponowych. Objawy te mogą być dodatnie przy wzmożonym ciśnieniu śródczaszkowym oraz przy zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych:
- górny (karkowo-mydriatyczny) – przy biernym pochyleniu głowy do przodu następuje rozszerzenie źrenic
- dolny (erekcyjny) – u małych chłopców przy kilkakrotnym pochyleniu tułowia ku przodowi pojawia się erekcja prącia. Obserwowany częściej w gruźliczym zapaleniu opon mózgowo-rdzeniowych
Autor:
Paulina Łabędź
Komentarze do: Objawy oponowe