Odleżyny

Skóra jest nie tylko narządem zmysłu - bierze również udział w procesie oddychania. Pełni funkcję bariery biologicznej chroniąc organizm przed uszkodzeniem mechanicznym, bakteriami i wirusami, a także przed utratą płynów i elektrolitów. Dzięki włóknom kolagenu i elastyny skóra zachowuje elastyczność i sprężystość.

Jednak już po 30. roku życia dochodzi do stopniowego zmniejszania ilości włókien kolagenowych w skórze, następuje utrata warstwy tkanki tłuszczowej i mięśni, maleje zawartość lipidów. Zmniejsza się odporność na otarcia i urazy. U osób starszych, niepełnosprawnych oraz obłożnie chorych, często ze względu na brak ruchu, dochodzi do podrażnień, uszkodzeń i odleżyn. Dlatego ważne jest zapewnienie odpowiedniego poziomu pielęgnacji skóry i właściwej higieny. Pamiętajmy, że odpowiednia ochrona skóry sprzyja szybszemu powrotowi do zdrowia.

Leżenie – najwolniejszy powrót do zdrowia?

Rekonwalescencja to okres powrotu do zdrowia. Czy w domu, czy też w szpitalu, często odbywa się przy unieruchomieniu chorego w łóżku. Podczas rekonwalescencji narażeni jesteśmy na rożne przykre dolegliwości, zwłaszcza jeśli towarzyszą jej: nietrzymanie moczu i kału, bóle po złamaniach i skręceniach, niewydolność mięśni. Długotrwałe unieruchomienie powoduje pogorszenie krążenia w miejscu, na które położony jest największy ucisk ciała, a w wówczas postępuje zamknięcie światła naczyń krwionośnych. Krew w takich miejscach krąży wolniej, co w konsekwencji prowadzi do całkowitego załamania miejscowej przemiany komórkowej. W skrajnych przypadkach dochodzi do obumarcia tkanki. Warto wiedzieć, że słaby, ale powtarzalny przez dłuższy czas ucisk wywołuje często znacznie większe zniszczenie tkanek niż ucisk krótkotrwały i silny. Osoby te narażone są na powstawanie ran, które trudno się goją, co dodatkowo sprzyja zakażeniom, zwłaszcza przy nieodpowiednim poziomie zapewnianej higieny.

Z odleżynami nie ma żartów

Największe prawdopodobieństwo powstania odleżyn występuje u osób ze stwierdzonymi obrzękami i niedokrwistością, u osób z małą masą mięśniową, sporą niedowagą, podrażnioną i suchą skórą, ale i często u chorych z nadwagą. Szybciej rozwijają się u osób uzależnionych od alkoholu, a także u osłabionych długofalowym leczeniem pacjentów z nowotworami złośliwymi. Pośredni wpływ ma także farmakoterapia, szczególnie u osób w wieku podeszłym.Duży odsetek hospitalizacji po 80. roku życia stanowią przypadki jatropatogennego działania leków, zwłaszcza benzodiazepin, neuroleptyków oraz NLPZ. Ponadto, upadki w tej grupie wiekowej są częstą przyczyną złamania kości (głównie udowej). Najczęściej na powstanie odleżyn narażone są okolice kości krzyżowej i stawów krzyżowo-biodrowych, guzów kulszowych, krętarzy większych kości udowych, wyrostków kolczystych kręgosłupa, kości piętowych i stawów łokciowych.

Zobacz również:

Pierwszym objawem odleżyn jest zaczerwienienie, któremu towarzyszy ból lub wrażliwość skóry na dotyk. Skóra sprawia wrażenie ciepłej w miejscu rumienia, może wytworzyć się obrzęk lub stwardnienie tkanki. To jeszcze stan odwracalny. Przy dłuższym czasie ucisku na tkankę, pojawia się otarcie lub płytka nadżerka. Nieodwracalnym stadium jest dopiero stan martwicy tkanek, mięśni, stawów i całych kości.

Jak zapobiegać odleżynom?

Oprócz układania podopiecznego w różnych pozycjach oraz zapewnienia mu masaży i ćwiczeń usprawniających krążenie, warto przemywać jego skórę czystą wodą z łagodnym mydłem. Po myciu należy skórę delikatnie osuszyć. Bardzo istotne jest jej odpowiednie nawilżenie specjalnym preparatem na podrażnienia i zaczerwienienia, mającym właściwości regenerujące i chroniące skórę przed dalszym uszkodzeniem. Bardziej zaawansowane zmiany odleżynowe wymagają już leczenia płynami antyseptycznymi oraz solą fizjologiczną lub stężoną, które mogą jednak drażnić zdrowy brzeg rany. Zdaniem dr Aleksandry Szcześniak, specjalistki medycyny rodzinnej, w profilaktyce jak i w leczeniu odleżyn szczególnie warto polecić Pentacrem. Krem zawiera odpowiednio wysoką dawkę tlenku cynku, by zregenerować naskórek i jednocześnie chroni go przed otarciami. Dodatkowo Pentacrem wzbogacono wyciągiem z nagietka – rośliny od wieków stosowanej jako środek tonizujący i regenerujący skórę. Obecność wazeliny pozwala natomiast stworzyć lipidową warstwę ochronną dla suchej i cienkiej skóry. Lanolina i prowitamina B5 umożliwiają jej optymalne nawilżenie i uelastycznienie. Pentacrem to zatem sprawdzony sojusznik w pielęgnacji miejsc narażonych na odleżyny, a także części ciała już nimi dotkniętych. Jest to bezpieczny preparat nie powodujący alergii - został przebadany dermatologicznie i nie zawiera sztucznych barwników.

Dodatkowo skuteczną metodą zapobiegającą odleżynom powinno być układanie chorego na materacu przeciwodleżynowym. Podkładki ze skóry baraniej umieszczone pod kończynami dolnymi mogą zmniejszać tarcie o prześcieradło pięt. Pokrowce na materace i podkłady z przepuszczającego powietrze, naturalnego dodatkowo chronią skórę przed odparzeniem i powstaniem odleżyny. Pościel powinna być wykonana z flaneli. Nie zaleca się stosowania produktów z kory, jak również krochmalenia.

Najskuteczniejsza profilaktyka – codzienna pielęgnacja

Odleżyny są problemem osób przewlekle chorych. Pacjenci zagrożeni rozwojem tych przykrych dolegliwości powinni stosować dietę o dużej zawartości błonnika, bogatą w witaminę C, A i E oraz związki cynku i krzemu, które wpływają korzystnie na regenerację skóry. Dieta powinna być lekkostrawna i zawierać białko w ilości 1,5-2 g/kg m.c. Co osiem godzin opiekun powinien masować unieruchomione kończyny, a także aplikować ćwiczenia na poprawę sprawności mięśni. Jednak najskuteczniejszą metodą zmniejszającą ryzyko odleżyn jest dbanie o czystość, odpowiednie nawilżenie i odżywienie skóry. Ochronę przed pojawieniem się problemów ze skórą zapewniają specjalnie do tego celu przystosowane preparaty – takie jak Pentacrem. To krem bezpieczny, chroniący przed podrażnieniami, polecany do pielęgnacji już od wieku niemowlęcego. Pamiętajmy o właściwej profilaktyce, a nasi podopieczni szybciej odzyskają siły i sprawność, a co za tym idzie, lepsze samopoczucie.

W zestawieniu 3. edycji rankingu przygotowanego przez firmę Dun & Bradstreet Poland ASA Sp. z o.o. znalazła się w elitarnym gronie lauretów “NAJLEPSZYCH FIRM 2007” - odnoszących sukcesy w oparciu o kreatywne rozwiązania i dynamiczne działanie.