Operacja usunięcia ciała migdałowatego z mózgu kobiety doprowadziła do "superempatii"

Kobiecie leczonej na epilepsję wycięto fragment mózgu, który nazwany jest ciałem migdałowatym. Wywołało to u niej rozwinięcie się nad wyraz silnej empatii. Empatii, która jest umiejętnością współodczuwania emocji innych. Przypadek ten jest dość niezwykły, gdyż ciało migdałowate (łac. amygdala) jest częścią mózgu biorącą czynny udział w rozpoznawaniu emocji, a według naukowców zaangażowanych w tę operacje, usunięcie jej powinno raczej utrudnić dostrzeganie i nazywanie emocji innej osoby.

W trakcie operacji, lekarze usunęli część płata skroniowego pacjentki, w tym ciało migdałowate z jednej strony jej mózgu. Taka operacja jest często stosowaną metodą leczenia ciężkich przypadków padaczki płata skroniowego (TLE), które nie reagują na leczenie farmakologiczne.

Po operacji ataki padaczki przestały nękać pacjentkę. Oznajmiła natomiast, że spotkało ją do tej pory zupełnie jej nieznane nadzwyczajne pobudzenie emocjonalne, które utrzymuje się już 13 lat.

Podkreślić należy jednak, że wśród pacjentów chorych na padaczkę, a leczonych operacyjnie, dobrze znane są przypadki pooperacyjnych zmian w psychice, takich jak depresja czy zaburzenia lękowe.

- Pacjentka jest zaskakującym i fascynującym przykładem, ponieważ jej objawy są niespotykane: superempatia - mówi Dr Aurélie Richard-Mornas, neurolog z University Hospital of Saint-Étienne we Francji.

Jej silna empatia oznacza również doznania cielesne. Kobieta relacjonuje różne fizyczne odczucia, takie jak ''kłucie w sercu'' czy ''niemiłe odczucia w przełyku”, podczas gdy współodczuwa czyjąś złość bądź smutek.

Badacze dodają, że pacjentka doświadcza takiej empatii, kiedy spotyka się twarzą w twarz z drugą osobą, widzi kogoś w telewizji czy nawet czyta o postaci w książce.

Ma też wzmożoną łatwość w dekodowaniu czyjegoś stanu mentalnego, a w tym emocji. Jej nabyta umiejętność tak silnego współodczuwania jest potwierdzana przez jej rodzinę, a w psychologicznych testach badających empatię wypadła również ponadprzeciętnie dobrze.

Ten przypadek został opisany i opublikowany 14 sierpnia w czasopiśmie Neurocase i jest pierwszym tego rodzaju następstwem operacji usunięcia części płata skroniowego, opisanym w literaturze naukowej.

TYPY EMPATII

Psychologowie rozróżniają dwa podstawowe formy empatii: emocjonalną i poznawczą.

Empatia emocjonalna dotyczy odczuwania emocji drugiej osoby, podczas gdy empatia poznawcza (kognitywistyczna) jest umiejętnością zaadaptowania się się do czyjegoś punktu widzenia albo postawienia się na miejscu drugiej osoby, co nie musi być równoznaczne z odczuwaniem jakichkolwiek emocji.

Nie jest jasnym, w jaki dokładnie sposób ludzki umysł potrafi zrozumieć i odtworzyć stan mentalny i emocjonalny innego człowieka, ale wygląda na to, że nie każdy jest w tym dobry.

Na przykład ludzie cierpiący na autyzm mają trudność z odczytywaniem intencji innych, a psychopaci wykazują niemal całkowity brak empatii. Zwykle największą trudność sprawia nam odczuć emocje, jakie czuje osoba zaniepokojona, zadręczona.

Badając przypadek kobiety, u której wystąpiła superempatia, lekarze posłużyli się serią standardowych testów, stosowanych przy ocenie psychiki. Testy wykazały, że z jej zdrowiem psychicznym wszystko wydaję się w normie.

Poddano ją również testom skupionym stricte na pomiarze empatii. Sprawdzają one, z jaką łatwością przychodzi nam przewidzieć jak ktoś się poczuje albo jak silne współczucie okazujemy, widząc cierpienie innych pokazywane w wiadomościach.

Poddała się również testowi, w którym miała ocenić, jakie emocje kryją się za spojrzeniami pokazanymi na 36 fotografiach. Uzyskane przez nią wyniki porównane zostały z wynikami 10 innych kobiet, które przeszły taką samą serie testów.

Jej empatia wypadła wysoko ponad przeciętną, a wynik testu z fotografiami również był wyraźnie wyższy.

BRAK CIAŁA MIGDAŁOWATEGO

Ciało migdałowate jest niewielką strukturą o kształcie migdała, znajdującą się głęboko w płacie skroniowym. Jest ona związana z emocjonalną stroną naszego myślenia.

Ciało migdałowate jest kluczowe przy szybkim ocenianiu i reagowaniu na emocjonalne bodźce zewnętrzne. Wskazany przez nas przypadek kobiety operacyjnie leczonej na padaczkę stanowi wyraźny kontrast do obserwacji ludzi, którzy doświadczyli naruszenia czy zniszczenia ciała migdałowatego, co kończyło się deficytem, zaburzeniem emocjonalnym.

W 2001 roku przeprowadzono badanie w którym uczestniczyło 22 osoby, które miały usuniętą cześć płata skroniowego. Naukowcy odkryli, że ludzie z rozleglejszymi urazami ciała migdałowatego spisywali się gorzej w nauce wyrażania swoich emocji językiem ciała, swoją mimiką.

Jednakże brak ciała migdałowatego sprawia, że inne części mózgu i nowo powstałe połączenia między nimi mogą stać się motorem napędowym dla wytworzenia się znacznie silniejszej empatii.

Naukowcy zgadzają się, że nasza emocjonalność nie jest jedna i typowa, ani zależna od jednej części naszego mózgu. Jest to złożone wzajemne oddziaływanie na siebie różnych obszarów naszego mózgu, a ciało migdałowate jest jednym z nich.

Przypadek zoperowanej kobiety sugeruje, że możliwym jest niespodziewane przeorganizowanie się układu nerwowego, co stanowi dobrą lekcję pomagającą lepsze zrozumienie ludzkiego mózgu.

Dzisiejsza nauka o ludzkim mózgu bazuje głównie na obserwacjach indywidualnych przypadków, takich jak ten tu opisany. Pomagają one rozjaśnić niesłychaną złożoność działania tego organu.