Palenie tytoniu jako czynnik ryzyka nowotworu pęcherza moczowego

Nowotwór pęcherza moczowego jest drugim najczęściej występującym spośród nowotworów uro-onkologicznych u mężczyzn. Najistotniejszym czynnikiem ryzyka raka pęcherza jest palenie tytoniu. Palacze mają dwukrotnie wyższe ryzyko zachorowania niż osoby niepalące.

Propagowanie zdrowego stylu życia jako najskuteczniejszej profilaktyki nowotworu pęcherza moczowego jest jednym z zagadnień kampanii Ministerstwa Zdrowia „Bądź mężczyzną. Chroń zdrowie!”.

W momencie rozpoznania raka pęcherza 2/3 chorych jest w wieku 60 lat. Choroba 2-4-krotnie częściej dotyka mężczyzn niż kobiety. Ponad 90% typów raka pęcherza stanowi nowotwór wywodzący się z nabłonka pokrywającego drogi moczowe. Podobnie jak w przypadku innych nowotworów, rokowanie i możliwości wyleczenia zależą od stopnia zaawansowania choroby w momencie rozpoznania oraz złośliwości guza pierwotnego.

Objawy

Najczęstszym objawem raka pęcherza moczowego jest bezbolesny krwiomocz. Niektórzy pacjenci skarżą się również na dolegliwości przypominające zapalenie dróg moczowych. Zwykle wiąże się to z bólem, pieczeniem podczas oddawania moczu czy uczuciem niepełnego opróżnienia pęcherza moczowego. W zaawansowanych przypadkach dominuje ból w dole brzucha.

Negatywny wpływ dymu tytoniowego

Palenie tytoniu jest najlepiej poznanym czynnikiem ryzyka zachorowania na nowotwór pęcherza moczowego. Do moczu przedostaje się większość toksycznych składników dymu tytoniowego. Odpowiedzialny za przetrzymywanie moczu pęcherz moczowy u palaczy tytoniu jest najbardziej narażonym organem na karcinogeny (czynniki rakotwórcze). Ekspozycja na szkodliwe składniki dymu tytoniowego odpowiada za 50-65% przypadków raka pęcherza moczowego u mężczyzn oraz 20-30% przypadków u kobiet.

Badania wskazują ścisły związek między częstością występowania raka pęcherza, a długością okresu palenia i ilością wypalanych dziennie papierosów. Ryzyko zachorowania jest wyższe u osób, które zaczęły palić w młodym wieku lub były narażone na dym tytoniowy w dzieciństwie.

Dym tytoniowy jest silnie toksyczny i rakotwórczy, ponieważ zawiera co najmniej 40 substancji, które mogą zainicjować lub aktywować proces nowotworowy. Do najgroźniejszych substancji należą: nikotyna, tlenek węgla (czad), substancje drażniące oraz substancje smoliste. Badania wskazują, że wśród osób, u których diagnozuje się raka pęcherza moczowego o większej złośliwości, częściej spotyka się palaczy.

W przypadku profilaktyki raka pęcherza moczowego najistotniejsze jest kształtowanie właściwych postaw zdrowotnych i nawyków zmierzających do zaprzestania palenia.

Gdy nie palisz, korzyści pojawiają się szybko…

• w ciągu 20 min –  do normy wraca ciśnienie tętnicze krwi oraz czynność serca;
• w ciągu 8h – zmniejsza się poziom tlenku węgla we krwi, a podnosi poziom tlenu;
• w ciągu 24h – zmniejsza się ryzyko ostrego zawału serca;
• od 2 tygodni do 3 miesięcy – poprawia się stan układu krążenia i o 30% wzrasta wydolność płuc;
• od 1 miesiąca do 9 miesięcy – poprawia się wydolność układu oddechowego, ustępuje kaszel, duszności i zmęczenie.

Niepalenie się opłaca…

• po 5 latach – o połowę zmniejsza się ryzyko zachorowania na raka płuc, jamy ustnej, przełyku oraz krtani;
• po 10 latach – spada ryzyko zachorowania na raka jamy ustnej, krtani, przełyku, pęcherza moczowego i nerek;
• po 15 latach - ryzyko zachorowania na raka płuc jest podobne jak u osoby nigdy nie palącej.

Jak przetrwać bez papierosa i nie wrócić do nałogu?

• W ciągu pierwszych dni lepiej przebywać w miejscach, gdzie palenie jest zabronione.
• Należy pić dużą ilość wody (niegazowanej) i soków owocowych.
• Ważne jest, by unikać alkoholu.
• Warto zajmować ręce innymi przedmiotami (np. ołówek, kostkę Rubika, monetę).
• Pomocne mogą okazać się zdrowe przekąski, cukierki czy gumy do żucia.
• Należy pamiętać o wysypianiu się.
• Warto przynajmniej przez 6 miesięcy ograniczyć spożycie mięsa, tłuszczów zwierzęcych, cukru, mocnej kawy i piwa. Najlepiej zastąpić je tłuszczami roślinnymi, rybami, świeżymi owocami i warzywami.
• Uprawiając sport można zapomnieć o nałogu i jednocześnie poprawić swoją kondycję.

****
O kampanii „Bądź mężczyzną. Chroń zdrowie!”:
Ministerstwo Zdrowia wdraża program edukacyjny M45+. Kampania jest skierowana do mężczyzn powyżej 45. roku życia i dotyczy profilaktyki nowotworów układu moczowo–płciowego, (prostaty, nerki i  pęcherza moczowego). Partnerem projektu jest Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej–Curie. Kampania jest współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.