Pierwsza pomoc przy zawale

Zawał serca można rozpoznać na podstawie różnych objawów. Wtedy bardzo ważna jest natychmiastowa pomoc lekarska, ponieważ przy zawale serca o życiu człowieka mogą zadecydować sekundy. Może on doprowadzić nawet do zatrzymania krążenia i śmierci człowieka. Jak można pomóc osobie, która ma zawał lub samemu sobie, gdy w pobliżu nie ma nikogo?

Najważniejsze: wezwać pogotowie ratunkowe!

Przypadku zawału serca bardzo ważne znaczenie ma wezwanie pogotowia ratunkowego. Natychmiastowa pomoc lekarska zwiększa szanse na przeżycie chorego, a także na odzyskanie przez niego pełniej sprawności po zawale.

Jak należy postępować, gdy chory ma zawał i jest przytomny?

Bardzo ważne jest natychmiastowe wezwanie pogotowia ratunkowego. Jeśli osoba chora jest przytomna, odczuwa ból zamostkowy i leczy się już na serce, można jej podać leki przepisane przez lekarza, np. nitroglicerynę. Nitroglicerynę należy podać podjęzykowo, jedną dawkę. Jeśli ból nadal się utrzymuje można podać aspirynę, ale pod warunkiem, że osoba chora nie jest na nią uczulona lub nie choruje na astmę oskrzelową albo chorobę wrzodową.

Gdy przyjedzie pogotowie trzeba powiadomić lekarza, jakie leki zostały podane. Należy pomóc choremu ułożyć się w pozycji siedzącej lub półsiedzącej, a głowa i ramiona powinny być oparte. Taka pozycja przyczynia się do zmniejszenia ilości powracającej krwi żylnej obwodowej do serca, a poprzez to obniża jego obciążenie. Należy ograniczyć ruchy chorego, ponieważ jakikolwiek wysiłek zwiększa zapotrzebowanie na tlen, a to zapotrzebowanie zwiększa się również w obrębie niedotelenionego obszaru serca, a to skutkuje zwiększeniem zamian martwiczych.

Trzeba rozluźnić krawat, rozpiąć kołnierzyk koszuli lub rozpiąć biustonosz, aby nie utrudniał oddychania. Konieczne jest również uspokojenie chorego, ponieważ przy zawale pojawia się duży niepokój, co może wpłynąć negatywnie na stan chorego, gdyż stres i niepokój zwiększają zapotrzebowanie na tlen. Ważny jest również przepływ świeżego powietrza.

Cały czas należy kontrolować stan chorego, sprawdzać tętno i oddech, ponieważ w każdej chwili może się pogorszyć jego stan. Nie wolno podawać żadnego jedzenia i picia. Gdy podczas czekania na pogotowie istnieje taka możliwość można przygotować dokumenty chorego - dowód osobisty, ubezpieczenie i dokumentację wcześniejszego leczenia. Jeśli dojdzie do zatrzymania oddechu i krążenia konieczna jest resuscytacja krążeniowo-oddechowa.

Jak należy postępować, gdy chory jest nieprzytomny?

Gdy osoba jest nieprzytomna, należy natychmiast wezwać pogotowie ratunkowe i nie wolno jej podawać żadnych leków. Przystępując do pomocy osobie nieprzytomnej najpierw należy ocenić własne bezpieczeństwo, a potem ocenić stan chorego, sprawdzić, czy porusza się, czy reaguje na głos.

Należy go powoli położyć na plecach. Bardzo ważne jest ułatwienie choremu oddychania, czyli trzeba mu udrożnić drogi oddechowe. W tym celu należy odchylić głowę do tyłu i jednocześnie unieść żuchwę. Następnie trzeba sprawdzić, czy chory oddycha. Należy pochylić się nad chorym, przybliżyć swój policzek i ucho do jego ust, jednocześnie trzeba obserwować, czy klatka piersiowa unosi się do góry, a także sprawdzać, czy czuć przepływ powietrza na naszym policzku i czy słychać jego oddech. Jeśli osoba chora oddycha należy ją ułożyć w pozycji bocznej ustalonej. Natomiast jeśli nie oddycha, pomimo udrożnienia dróg oddechowych, należy podjąć reanimację.

Osoby, które nie potrafią mierzyć tętna nie powinny tego robić, ponieważ to powoduje opóźnienie rozpoczęcia reanimacji. Podczas reanimacji należy robić 2 oddechy na 30 uciśnięć klatki piersiowej. Jeśli osoba nie umie lub nie chce wykonywać sztucznego oddychania, należy się skupić tylko na uciskaniu klatki piersiowej. Dłonie trzeba ułożyć jednym nadgarstkiem na drugim w połowie wysokości mostka. Należy uciskać na głębokości ok. 5cm, uciśnięcia te muszą być wykonywane z regularną częstotliwością – 100 ucisków na minutę. Reanimację można przerwać, gdy powrócą funkcje życiowe chorego, gdy przyjedzie pogotowie i przejmie opiekę nad chorym lub w przypadku własnego wyczerpania i braku już sił.

Co zrobić podczas zawału, gdy jest się samemu w domu?

Jeśli osoba jest sama w domu i ma objawy zawału, musi zachować spokój. W takiej sytuacji jest to bardzo trudne, jednak trzeba spróbować, ponieważ od tego bardzo dużo zależy. Należy zadzwonić pod 999 lub 112 i wezwać karetkę pogotowia. Taka osoba powinna przyjąć pozycję, w której będzie jej najwygodniej i będzie się jej najlepiej oddychało. Najlepsza jest tu pozycja siedząca lub półsiedząca z opartą głową i ramionami. Należy ograniczyć ruchy, ponieważ to zmniejsza zapotrzebowanie na tlen.

Można sobie odpiąć krawat, kołnierz koszuli, biustonosz. Jeśli to nie jest pierwszy zawał, osoba chora została z pewnością odpowiednio przeszkolona odnośnie radzenia sobie w przypadku kolejnego zawału. Taka osoba będzie miała lekarstwa przepisane przez lekarza, np. nitroglicerynę, którą może wziąć podjęzykowo. Nie należy ich połykać, ponieważ po połknięciu później zaczynają działać, a także częściowo mogą stracić swoje właściwości w sokach trawiennych. Potem trzeba powiedzieć lekarzowi, jakie leki się zażyło. Jeśli ból nie ustaje można zażyć aspirynę, ale pod warunkiem, że nie jest się na nią uczulonym, nie ma się choroby wrzodowej lub astmy oskrzelowej.

Do zawału może dojść w domu, w kawiarni, na ulicy czy w sklepie. Dlatego każdy powinien nosić przy sobie kartkę z informacją dotyczącą jego danych osobowych, powinien być zapisany na niej numer do osoby, którą należy powiadomić w razie choroby lub wypadku. Taki numer można mieć zapisany także w telefonie i powinien być on specjalnie oznaczony. Dzięki temu będzie można bardzo szybko otrzymać informacje na temat chorego, np. grupę krwi, zażywane leki. Zawał serca dotyka osoby w różnym wieku, dlatego bardzo ważne jest, aby wiedzieć, jak należy się zachować podczas oczekiwania na pogotowie ratunkowe. Najważniejsze jest wezwać karetkę pogotowia, aby chory mógł jak najszybciej otrzymać specjalistyczną pomoc lekarską.

Autor: Ilona Górecka