Podwójne widzenie - diplopia

Mięsień skośny górny unerwiony jest przez nerw IV (bloczkowy), mięsień prosty boczny przez nerw VI (odwodzący), natomiast pozostałe mięśnie poruszające gałką oczną są zaopatrywane przez nerw III (okołoruchowy). Ruchy gałek ocznych są skojarzone i symetryczne, tzn. w warunkach fizjologicznych nie można poruszać jednym okiem, a gałki oczne poruszają się jednocześnie w tym samym kierunku.

• mięsień skośny górny - umożliwia opadnięcie gałki ocznej,
• mięsień prosty boczny - warunkuje czynność odwodzenia gałki ocznej,
• mięsień prosty górny - odpowiada za uniesienie gałki ocznej,
• mięsień prosty dolny - umożliwia opadnięcie oka,
• mięsień prosty przyśrodkowy - warunkuje przywodzenie gałki ocznej,
• mięsień skośny dolny - unosi oko,
• dźwigacz powieki - odpowiada za unoszenie powieki górnej.

• PORAŻENIE NERWU III objawia się dwojeniem we wszystkich kierunkach poza patrzeniem w dół i w kierunku uszkodzenia. Zachowana czynność nerwu IV i VI powoduje, że prawidłowa jest czynność odwodzenia oraz ruch ku dołowi i na zewnątrz. Skutkuje to powstaniem zeza porażennego, charakteryzującego się ustawieniem gałki ocznej w kierunku na zewnątrz i ku dołowi. Niedowład nerwu okołoruchowego objawia się ponadto: opadnięciem powieki, rozszerzeniem źrenicy, brakiem reakcji źrenicy na światło i zniesieniem akomodacji.

• PORAŻENIE NERWU IV skutkuje podwójnym widzeniem w czasie patrzenia w każdym kierunku, z wyjątkiem spojrzenia ku górze. Najsilniejsze jest jednak podczas patrzenia ku dołowi, np. podczas schodzenia ze schodów. Przewaga mięśni unerwianych przez nerwy III i VI sprawia, że gałka oczna ustawiona jest ku górze i donosowo, a patrzenie ku dołowi i na zewnątrz jest niemożliwe. Pochylenie głowy w stronę porażonego oka nasila zeza i dwojenie, z kolei odchylenie głowy w kierunku oka zdrowego zmniejsza zeza i podwójne widzenie. Zjawisko to przyczynia się do kompensacyjnego ustawiania głowy, w celu zmniejszenia objawów porażenia nerwu bloczkowego.

• PORAŻENIE NERWU VI powoduje powstanie zeza zbieżnego, na skutek ustawienia gałki ocznej donosowo. Dwojenie występuje przy spojrzeniu w stronę porażenia.

• zespół Webera - porażenie nerwu III po stronie uszkodzenia, z towarzyszącym połowiczym niedowładem po stronie przeciwnej oraz ośrodkowym porażeniem nerwu VII i XII
• zespół Foville`a - porażenie nerwów VI i VII po stronie ogniska z połowiczym niedowładem po stronie przeciwnej
• zespół Gradeniga - porażenie nerwów V i VI z silnymi bólami twarzy i zniesieniem odruchu rogówkowego.

• uszkodzenia pnia mózgu (guz, rozmiękanie, krwotok, stwardnienie rozsiane)
• zakrzepu zatoki jamistej, tętniaka tętnicy szyjnej wewnętrznej
• neuroinfekcji bakteryjnych lub wirusowych
• tętniaków koła tętniczego Willisa
• urazów czaszki (twardoczaszki, okolicy oczodołu)
• cukrzycy
• błonicy - zakażenie maczugowcem błonicy (Corynebacterium diphtheriae)
• zatrucia botuliną (jadem kiełbasianym)
• encefalopatii Wernickiego - encefalopatia alkoholowa spowodowana między innymi niedoborem witaminy B1
• zespołu Tolosy-Hunta - porażenie nerwu III, IV, V i VI, objawiające się między innymi bólem w tylnej okolicy gałki ocznej;
• patologicznych zmian w obrębie szczeliny oczodołowej górnej
• wrodzonych porażeń nerwów ruchowych gałek ocznych

• choroba Erba-Goldflama (miastenia) - nużliwość mięśni
• miopatia oczna
• miopatia w przebiegu nadczynności tarczycy (hipertyreozy)