Ponownie dowiedziono brak skuteczności echinacei (jeżówki) w zapobieganiu przeziębieniom

Ludzie bezkrytycznie ufający cudownym właściwościom jeżówki (popularna echinacea) w walce z przeziębieniami będą musieli poważnie się zastanowić, czy nie lepiej oszczędzić pieniędzy wydawanych na ziołowe preparaty.

Wyniki najnowszych badań, w których wzięło udział ponad 700 osób z przeziębieniem, wskazują, że tabletki zawierające echinaceę nie wykazały się lepszą skutecznością w skrócenia czasu trwania przeziębienia od tabletek placebo (obojętnych), ani nie złagodziły też kataru, bólu gardła, kaszlu oraz innych objawów.

Nie pierwszy raz echinacea nie sprawdza się w badaniach klinicznych. W ciągu ostatnich ośmiu lat wyniki kilku profesjonalnych badań na grupie pacjentów chorujących na przeziębienie były jednoznaczne w przypadku zarówno osób zażywających  echinaceę, jak i placebo: roślina nie ma żadnego wyraźnego wpływu na przeziębienie. (Tego typu badanie uważane jest za tzw. złoty standard w dziedzinie badań medycznych).

- Krótko mówiąc, korzyści płynące z zażywania echinacei nie były powalające - przyznał dr David Rakel, dyrektor wydziału medycyny integracyjnej na University of Wisconsin School of Medicine w Madison, który jest również jednym z autorów badania. - Na chwilę obecną przeprowadzonych zostało całkiem sporo badań nad działaniem echinacei, które pokazują, że w najlepszym wypadku przynosi ona niewielkie skutki.

Pomimo serii rozczarowujących wyników, lekarze nie spieszą się jeszcze ze zniechęcaniem pacjentów do zażywania jeżówki. Wykazano bowiem, że ta tradycyjna roślina lecznicza amerykańskich Indian stymuluje komórki układu odpornościowego, a niektórzy eksperci twierdzą, że w dalszym ciągu może ona odgrywać niewielką rolę w zapobieganiu przeziębieniom.

-  Echinacea może spełniać rolę wspomagającą leczenie, jeśli zostanie zastosowana wystarczająco wcześnie z innymi środkami o mocniejszym i skuteczniejszym działaniu - powiedział Richard Firshein, dyrektor Firshein Center for Comprehensive Medicine w Nowym Jorku.

Jak dodaje dr Jordan Josephson, specjalista od zatok z Lenox Hill Hospital w Nowym Jorku, zdolność echinacei w zapobieganiu przeziębieniom nie jest jeszcze w pełni zrozumiała. - Uważam, że naukowcy muszą skupić się na tym, czy echinacea rzeczywiście ma właściwości powstrzymujące rozwój przeziębienia - dodał.

Według doktora Firsheina działanie echinacei może różnić się w zależności od dawki, przygotowania, a nawet w przypadku zażywania jej na pusty żołądek.

Echinaceę w aptekach sprzedaje się w wielu postaciach, np. jako płyny, tabletki, proszki i nalewki, które można otrzymać z pewnych kombinacji korzenia, kwiatu lub łodygi rośliny. Dr Rakel wraz ze swoim współpracownikami w trakcie badań korzystał z tabletek z korzenia dwóch gatunków echinacei, Echinacea purpurea oraz Echinacea angustifolia, które znajdują się w większości dostępnych na rynku produktów opracowanych na bazie jeżówki.

Badanie opublikowane w Annals of Internal Medicine zostało sfinansowane przez Narodowe Centrum Medycyny Alternatywnej i Niekonwencjonalnej (część amerykańskiego Narodowego Instytutu Zdrowia [NIH]) oraz Robert Wood Johnson Foundation. Tabletki z echinaceą zostały dostarczone przez MediHerb, australijskiego producenta produktów ziołowych. Dyrektor działu badań i rozwoju tej firmy znalazł się na liście autorów badania, jednak nie uczestniczył on w zbieraniu ani analizie danych.

W badaniu udział wzięło 719 mieszkańców Wisconsin w wieku od 12 do 80 lat z wczesnymi objawami przeziębienia, którym podano placebo, echinaceę, lub którym nie podawano żadnych środków. (Niektórzy pacjenci wiedzieli, że podaje się im tabletki na bazie jeżówki, a część z nich nie wiedziała jakie środki został im podane).

Na początku uczestnicy badania zażywali 2 tabletki, a następnie 6 kolejnych w przeciągu 24 godzin. Po tym przyjmowali 4 tabletki dziennie przez kolejne cztery dni. Dało to łączną dawkę 10 gramów echinacei pierwszego dnia i około 5 gramów każdego następnego.

Choć udowodniono brak skuteczności jeżówki, osoby zażywające echinaceę nie odczuły żadnych poważniejszych efektów ubocznych, co sugeruje, że środek ogólnie jest bezpieczny - powiedział Michael Perskin, adiunkt medycyny w NYU Langone Medical Center w Nowym Jorku.

- Jeśli nie jest szkodliwa dla pacjenta, to dlaczego mielibyśmy zakazywać jej stosowania? - pyta naukowiec.

- Ze swojej strony wyjaśniłbym pacjentowi dowody naukowe i zasugerował, że traci tylko pieniądze. Chodzi jednak o to, że to pacjent decyduje, na co przeznacza swoje pieniądze.