Promieniowanie: jakie ryzyko dla zdrowia?

Oto kilka pytań i odpowiedzi dotyczących ewentualnych konsekwencji wysokiego poziomu promieniowania: W jaki sposób ludzie są narażeni na promieniowanie? Cząsteczki radioaktywne mogą wraz z wdechem dostać się do organizmu i przejść do płuc, mogą osiąść na skórze oraz zostać wprowadzone do organizmu z posiłkiem albo z napojem.

Poziom napromieniowania może się ogromnie różnić, w zależności od miejsca, nawet na krótkim dystansie, wyjaśnia doktor Fred Mettler, radiolog na Uniwersytecie w Nowym Meksyku. Prowadził on międzynarodowe badania nad skutkami dla zdrowia ludzkiego katastrofy nuklearnej w Czarnobylu (Ukraina), w 1986 roku.

Możecie się znajdować w miejscu, gdzie dawka promieniowania jest wysoka, i dostać dawkę dużo mniejszą, w zależności od typu cząsteczek zawartych w opadach radioaktywnych, od miejsca, w którym jesteście, pod dachem, gdzie cząsteczki się akumulują, czy też wręcz przeciwnie, w miejscu, gdzie jesteście chronieni..., objaśnia uczony.

Jakie są zagrożenia związane z promieniowaniem? Na krótką metę, promienie radioaktywne bardzo szybko dotykają podziału komórkowego organizmu, włosów, szpiku kostnego, ścian żołądka. Mogą spowodować mdłości, wymioty, zmęczenie, destrukcję komórek krwi, problemy z koagulacją. Dzieci są bardziej narażone, ponieważ mają szybki podział komórkowy.

Pewien typ promieniowania, jod radioaktywny, jest zatrzymywany przez gruczoł tarczycowy i poże wywoływać raka tarczycy, jeśli lekarstwa nie zostaną wzięte natychmiast. Na dłuższą metę, promieniowanie może uszkodzić DNA i, pięć lat później, zwiększyć ryzyko zachorowania na wiele nowotworów.

Jaka jest niebezpieczna ilość promieniowania? Większość ludzi jest narażona każdego roku na 3/10 remów (1 rem to 0,01 siwerta, Sv), przez kontakt z promieniowaniem naturalnym, głównie z powodu radonu zawartego w glebie. Według amerykańskiej komisji kontroli nuklearnej, dawki niższe niż 10 remów przez dłuższy okres czasu nie stanowią problemu zdrowotnego.

Na jakim poziomie promieniowanie staje się zagrożeniem dla zdrowia? Symptomy napromieniowania – mdłości, wymioty, utrata włosów – mogą się pojawić w wyniku ekspozycji na od 50 do 100 remów, według amerykańskiej agencji U.S. Environmental Protection Agency.

Przy napromieniowaniu 400 remów, śmierć w ciągu dwóch miesięcy staje się istotnym ryzykiem, a przy 1500 remach, śmierć jest możliwa w ciągu 15 dni, w dalszym ciągu według U.S. Environmental Protection Agency.

A jak jest w przypadku promieniowania używanego w celach leczniczych? Jedna sesja radioterpii płuca dostarcza około 1/10 rema; skaner brzucha i biodra – 1,4 rema. Skumulowaną dawkę indywidualną oblicza się wraz z biegiem czasu, a to wyjaśnia dlaczego niektórzy eksperci medyczni uważają, iż należy takich badań unikać, o ile nie są one naprawdę niezbędne ze względów zdrowotnych.

Jakie jest antidotum na opady radioaktywne? Pigułki z jodku potasu mogą zatrzymać utwierdzanie się jodu radioaktywnego w organizmie oraz chronić gruczoł tarczycowy, ale powinny być zażyte natychmistowo.

Idealnie, powinny być dystrybuowane jeszcze przed kontaktem z promieniowaniem, albo w tym samym momencie, wyjaśnia doktor Mettler. Po 12 godzinach po napromieniowaniu praktycznie niczemu już nie służą, chyba że kontakt z promieniowaniem będzie istniał w dalszym ciągu.

W przypadku opadów radioaktywnych, ludzie powinni uciec czy pozostać na miejscu? Każda sytuacja jest inna i może bardzo szybko ewoluować. W Japonii, władze przede wszystkim zachęciły dziesiątki tysięcy mieszkańców do ewakuacji w promieniu 20 kilometrów od elektrowni, ale teraz proszą o wiele większą liczbę osób o zaszycie się w zamkniętych domach, w strefie o promieniu ponad 30 kilometrów od elektrowni Fukushima.

Czy sytuacja w Japonii jest podobna do katastrofy w Czarnobylu? Nie. Elektrownia atomowa w Czarnobylu, konstrukcja sowiecka, nie miała zbiorników z wodą wokół reaktora. W konsekwencji, kiedy eksplozja nastąpiła, ogromne ilości cząstek radioaktywnych ulotniły się z samego serca reaktora. Paliwo zawierało cez, element radioaktywny o długotrwałym działaniu oraz groźniejszy niż jod radioaktywny, który został uwolniony z elektrowni w Japonii. Jednakże, w Japonii doszło rówież do uwolnienia radioaktywnego cezu, a niektórzy martwią się także o topniejące jądrowe pręty paliwowe.