Przepuklina pachwinowa - częsta przypadłość mężczyzn

Przepuklina pachwinowa to jedna z częstszych schorzeń, głównie wśród mężczyzn, będąca wskazaniem do wykonania zabiegu operacyjnego. Przepuklina zgodnie z obowiązującą definicją jest to przemieszczenie tkanek, części narządu lub jego całości poza jamę, w której znajduje się w warunkach fizjologicznych. Przepuklina składa się z wrót, przez które wydostaje się na zewnątrz oraz worka.

Jego najcieńsza część przechodząca przez wrota to szyja, natomiast dalsze to trzon i dno. Przepuklina pachwinowa jest to uwypuklenie się przez kanał pachwinowy otrzewnej.

Co to jest kanał pachwinowy?

Kanał pachwinowy umiejscowiony jest skośnie nad więzadłem pachwinowym. U mężczyzn z jamy brzusznej przechodzi przez niego powrózek nasienny, natomiast u kobiet więzadło obłe macicy. Od przodu ograniczony jest przez rozcięgno mięśnia skośnego zewnętrznego, od tyłu przez otrzewna ścienną wraz powięzią poprzeczną, od dołu przez więzadło pachwinowe natomiast od góry przez fragment mięśnia skośnego wewnętrznego oraz mięśnia poprzecznego brzucha. Ujście zewnętrzne określane jest jako pierścień pachwinowy powierzchowny, natomiast ujście wewnętrzne do jamy brzusznej jako pierścień pachwinowy powierzchowny.

Jak często dochodzi do powstania przepukliny pachwinowej?

Przepuklina pachwinowa dotyczy nawet 60% wszystkich przypadków przepuklin, z czego zdecydowana większość dotyczy płci męskiej. Częstość występowania w zależności od wieku wynosi od 0,2% u ludzi młodszych do około 1,5% u osób po 75 roku życia. Zabiegi operacyjne z powodu przepukliny pachwinowej są uważane za jedne z najczęściej wykonywanych.

W Polsce średnio wykonuje się 30-40 tysięcy takich zabiegów rocznie, natomiast w Stanach Zjednoczonych około 700 tysięcy. Wśród dzieci przepukliny pachwinowe spotykane są u około 1 do 3 % populacji, przy czym około 2/3 dotyczą strony prawej. Przepukliny pachwinowe mogą być zarówno defektami wrodzonymi jak i nabytymi. W przypadku dzieci najczęściej dochodzi do tych pierwszych.

Jakie znamy rodzaje przepuklin pachwinowych?

Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje przepuklin pachwinowych, skośna i prostą. W przypadku skośnej może to być wada zarówno wrodzona ja i nabyta. Defekt polega na przemieszczaniu się worka przepuklinowego do kanału pachwinowego przez pierścień głęboki, z czasem w miarę powiększania się może przekraczać pierścień pachwinowy powierzchowny schodząc do moszny.

W zależności od stopnia nasilenia wyróżnia się postać niezupełną, zupełną, mosznową, wargową (odpowiednik mosznowej w przypadku kobiet), a także ześlizgową. Ostatnia postać dotyczy sytuacji, w której do worka przepuklinowego przemieszczają się również narządy, takie jak esica czy kątnica.

W przypadku przepukliny pachwinowej prostej mamy do czynienia tylko z postacią nabytą. Nie występuje jako wada wrodzona. Jest rzadszą wadą niż poprzednio opisywana przepuklina pachwinowa skośna. Wrota do przepukliny powstają na ścianie tylnej kanału pachwinowego przyśrodkowej części dołu pachwinowego.

Zobacz również:

Uznaje się, iż naczynia nabrzuszne dolne przebiegające w pobliżu kanału pachwinowego są granicą między postaciami skośnymi a prostymi. Niekiedy może być również taka sytuacja, iż u chorego występują oba typy przepuklin po tej samej stronie. Określa się to mianem pantaloon hernia.

Jakie są objawy przepuklin pachwinowych?

Podstawowym objawem wyczuwalnym przez chorych to obecność zmiany guzowatej w pachwinie, ewentualnie w mosznie, którą w większości przypadków można odprowadzić przez kanał pachwinowy do jamy brzusznej Zmiana ta może powiększać się w takich sytuacjach jak parcie na stolec czy kaszel, natomiast podczas przyjmowania przez chorego pozycji leżącej nawet zupełnie zanikać.

Nieodłącznym elementem przepukliny pachwinowe jest ból, uczucie pociągania, a niekiedy również pieczenie podczas przemieszczania się narządów w obrębie worka przepuklinowego. Niekiedy ból promieniuje również do jądra, szczególnie podczas kaszlu lub podnoszenia ciężkich przedmiotów, kiedy to zwiększa się ciśnienie śródbrzuszne w wyniku napinania mięśni brzucha.

Przepuklinie pachwinowej mogą towarzyszyć również inne objawy wynikające głównie z uwięźnięć lub zadzierzgnięć struktur znajdujących się w obrębie worka. W przypadku uwięźnięcia jelita można stwierdzić wzmożoną perystaltykę, bóle brzucha, nudności i wymioty, doprowadzając ostatecznie do niedrożności jelit.

W przypadku zadzierzgnięcia, przebiegającego z uciskiem na naczynia jelit objawy niedrożności pojawiają się gwałtownie, w krótkim czasie mogąc wywołać nawet wstrząs. W przypadku uwięźnięcia sieci głównym dolegliwościami mogą być nudności oraz ból brzucha.

Jakie badania wykonuje się w celu potwierdzenia rozpoznania?

Oprócz badania przedmiotowego poprzez oglądanie czy badanie dotykiem guza, należy ocenić również inne struktury, takie jak jądra, najądrza oraz mosznę. Głównym badaniem stosowanym w przypadku podejrzenia przepukliny pachwinowej jest niewątpliwie ultrasonografia. Możliwe jest wykonanie również tzw. herniografii, polegającej na wprowadzeniu do otrzewnej środka cieniującego; chorego układa się na ruchomym stole w pozycji skośnej z wyżej położoną głową, a następnie wykonuje się zdjęcie radiologiczne oceniające czy środek cieniujący przedostał się do przepukliny.

Bardzo ważnym jest również badanie polegające na wprowadzaniu palca poprzez powłoki skórne do kanału pachwinowego oceniając typ przepukliny. To samo badanie wykonuje się prosząc chorego o zwiększenie ciśnienia w jamie brzusznej kaszląc lub próbując napinać powłoki brzuszne.

Jakie inne schorzenia mogą przebiegać z podobnymi objawami?

Chorobami, które mogą przypominać przepuklinę pachwinową są m.in. przepuklina udowa, w przypadku mężczyzn niezstąpione jądro, żylaki powrózka nasiennego, torbiel nasienna, niekiedy powiększone węzły chłonne tej okolicy, a także wodniaki, tłuszczaki czy w przypadku kobiet torbiele rzekome warg sromowych większych.

W jaki sposób leczyć przepukliny pachwinowe?

Podstawowym sposobem leczenia przepuklin pachwinowych jest zabieg operacyjny. W niektórych sytuacjach można zaproponować choremu specjalne pasy przepuklinowe, ewentualnie przyjęcie postawy wyczekującej. Nie mniej w przypadku przepukliny pachwinowej skośnej praktycznie zawsze wskazane jest wykonanie zabiegu operacyjnego. Wspomniane pasy przepuklinowe dotyczą tylko chorych z postacią prostą w podeszłym wieku, u których zabieg stanowi zbyt duże zagrożenie życia, z powodu chorób towarzyszących.

Leczenie operacyjne można wykonywać w sposób tradycyjny z użyciem tkanek własnych chorego. Najczęściej wykonywanymi operacjami są metoda Bassiniego, metoda Shouldice’a lub metoda Halsteada. Możliwe są również zabiegi z wykorzystaniem specjalnych siatek z tworzywa sztucznego. Do najczęściej wykonywanych tym sposobem operacji zalicza się metodę Lichtensteina, metodą Rutkowa lub metodę prolene hernia system (PHS)

Jakie mogą być powikłania pooperacyjne?

Do głównych powikłań spotykanych niekiedy po operacjach przepuklin pachwinowych należą m.in. krwiaki, zakażenia ran, niedokrwienie jądra, uszkodzenie nasieniowodów, przewlekłe dolegliwości bólowe. Do nawrotów dochodzi średnio u 1% do 10% chorych zoperowanych.

Autor:

Piotr Kuc

Źródła:

Noszczyk Wojciech, Chirurgia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005
Noszczyk Wojciech, Chirurgia Repetytorium, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009