Przewlekła białaczka szpikowa a specyfika leczenia osób starszych

Wydłużenie życia bez progresji choroby oraz zmniejszenie toksyczności leczenia to główne wyzwania przed jakimi stoi współczesna onkologia. Przewlekła białaczka szpikowa (PBS) jest dowodem na to, że choroby śmiertelne mogą stać się chorobami przewlekłymi.

PBS, jak i inne nowotwory, w większości przypadków dotyka osoby po 60. roku życia. Ze względu na schorzenia towarzyszące oraz ogólny stan organizmu osób starszych, leczenie ich wymaga indywidualnego podejścia. Pomóc w tym może nowa specjalizacja medyczna, jaką jest onkologia geriatryczna.

Osoby starsze, ze względu na mniejsze zdolności regeneracyjne komórek, bardziej niż młodsze, narażone są na różnego rodzaju choroby i wynikające z nich powikłania. Przyjmuje się, że u osób po 65. roku życia przeciętnie diagnozuje się do 3 − 4 różnych schorzeń. Leczenie starszych pacjentów, ze względu na różnorodność występowania chorób, które w odmienny sposób wpływają na stan wydolności organizmu, jest znacznie bardziej skomplikowane i wymaga większej personalizacji leczenia.

„Pacjenci po 65. roku życia stanowią bardzo zróżnicowaną grupę. Lekarz przy wyborze odpowiedniej opcji terapeutycznej powinien zwracać uwagę na ogólny stan zdrowia pacjenta, oraz przyjmowane przez niego leki, które często mogą wchodzić ze sobą w interakcję” – podkreśla prof. dr hab. Krzysztof Warzocha, Dyrektor Instytutu Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie.

W dobie starzejącego się społeczeństwa oraz wzrostu zachorowań na nowotwory, istotne jest dostosowanie systemu opieki zdrowotnej do potrzeb osób starszych, a w szczególności zwrócenie uwagi na nową specjalizację w medycynie, jaką jest geriatria onkologiczna. Specjalizacja ta podchodzi w sposób złożony i wielopłaszczyznowy do osób chorych na nowotwory i opiera się na 4 zasadach: zachowaniu autonomii chorego, odnoszeniu przez niego ewidentnej korzyści klinicznej w trakcie leczenia, nieszkodzeniu mu oraz sprawiedliwości w podejmowaniu decyzji.1 „Całościowa Ocena Geriatryczna (COG) pozwala na indywidualną ocenę każdego pacjenta i dobór odpowiedniej opcji terapeutycznej, biorąc pod uwagę jego wiek, schorzenia towarzyszące, rodzaje przyjmowanych leków, stan fizyczny oraz psychiczny.

Celem onkologiigeriatrycznej jest doprowadzenie do standaryzacji oceny geriatrycznej pacjentów powyżej 65. roku życia, a następnie opracowanie rekomendacji, co do leczenia przeciwnowotworowego z uwzględnieniem wieku funkcjonalnego pacjenta” – podkreśla prof. dr hab. Sylwia Grodecka – Gazdecka z Geriatric Oncology Group powstałej przy Polskim Towarzystwie Chirurgii Onkologicznej. W doborze odpowiedniej opcji terapeutycznej, szczególnie u starszych pacjentów chorych onkologicznie, istotny jest wybór metody leczenia, która nie tylko znacznie wydłuży ich życie, ale również nie będzie wywoływać uciążliwych skutków ubocznych.

Nowoczesna medycyna dąży do tego, by choroby śmiertelne stały się chorobami przewlekłymi, a terapie coraz mniej uciążliwymi. Przykładem takich osiągnięć w medycynie jest przewlekła białaczka szpikowa, która dzięki nowoczesnym lekom stała się chorobą przewlekłą. „U większości pacjentów chorych na przewlekłą białaczkę szpikową leczenie polega na przyjmowaniu tzw. leku celowanego, który zabija chore komórki oszczędzając przy tym te zdrowe. Nowoczesna terapia powoduje znaczne wydłużenie życia pacjentów i poprawia jego jakość” – podkreśla prof. dr hab. Tomasz Wróbel z Katedry i Kliniki Hematologii, Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku, Akademii Medycznej we Wrocławiu.

27 października w Warszawie odbyło się już trzecie śniadanie prasowe, organizowane w ramach Kampanii „Rozmowy o czasie”. W roli prelegentów wystąpili: prof. dr hab. Sylwia Grodecka – Gazdecka − Geriatric Oncology Group przy PTChO, prof. dr hab. Krzysztof Warzocha – Instytut Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie, prof. dr hab. Tomasz Wróbel – Katedra i Klinika Hematologii Nowotworów Krwi i Transplantacji Szpiku we Wrocławiu, dr Janusz Meder – Polska Unia Onkologii, Jacek Gugulski − Ogólnokrajowe Stowarzyszenie Pomocy Chorym na Przewlekłą Białaczkę Szpikową. W spotkaniu uczestniczyli również przedstawiciele organizacji pacjentów oraz mediów, a rozmawiano o przewlekłej białaczce szpikowej i specyfice leczeniu osób starszych.

Kampania „Rozmowy o czasie”

Kampania „Rozmowy o czasie” powstała z myślą o osobach starszych, chorych na nowotwory. Jej celem jest zwrócenie uwagi społecznej na sytuację seniorów i standardy leczenia osób starszych. Kampania ma formę śniadań prasowych, każde spotkanie poświęcone jest odrębnej jednostce chorobowej i odrębnemu tematowi społecznemu.
W tym roku dotyczy nowotworów układu krwiotwórczego takich jak: szpiczak mnogi, przewlekła białaczka szpikowa (PBS), zespoły mielodysplastyczne (MDS) oraz chłoniaki.

Ambasadorem Kampanii została pani Teresa Lipowska. Patronat nad Kampanią „Rozmowy o czasie” objęło Ministerstwo Zdrowia, poparło ją wiele instytucji zdrowotnych i społecznych. W ramach Kampanii organizowany jest również konkurs dla dziennikarzy pt. „Sowa onkologiczna”, którego celem jest promowanie, rozpowszechnianie i popularyzacja wśród dziennikarzy informacji na temat sytuacji osób starszych w Polsce.

Przewlekła białaczka szpikowa – epidemiologia

Przewlekła białaczka szpikowa (PBS) jest nowotworem szpiku kostnego, który polega na niekontrolowanym rozroście zmutowanej komórki macierzystej szpiku. Stanowi ok. 15 % wszystkich białaczek. Rocznie w Polsce odnotowuje się 350 − 400 nowych przypadków PBS (ok. jeden na 100 tys. mieszkańców). Częstość występowania PBS wzrasta wraz z wiekiem, średnia wieku pacjentów waha się między 45 a 55 lat. Częściej na przewlekłą białaczkę szpikową chorują mężczyźni niż kobiety.