Rak: dwie kluczowe proteiny pozwalające zwalczać nowotwory

Wiele badań podkreśla wiodącą rolę dwóch różnych proteiny, kiedy chodzi o ograniczenie wzrostu niektórych nowotworów. A nawet, o ich niszczenie. Proteiny te zostały nazwane AMH i Hsp90. Proteina AMH ma namierzać nowotwory jajników. Z kolei, zahamowanie Hsp90 ma o wiele większe działanie. Są to bardzo optymistyczne doniesienia, aczkolwiek jak od razu zastrzegają naukowcy, wiele problemów jszcze należy uregulować, zanim naprawdę proteiny te zostaną użyte w lekarstwach antynowotworowych.

Rak to jedna z głównych przycznyn śmierci, tak samo jak i choroby sercowo-naczyniowe. W dalszym ciągu sieje spustoszenie, nawet jeśli terapie okazują się coraz bardziej skuteczne, a poziom przeżycia wzrasta. Dlatego też pewne nowe odkrycia ucieszą wielu: badanie, które ukazało się w naukowym przeglądzie PNAS (Proceedings of the National Academy of Sciences), zostało przeprowadzone przez badaczy ze szpitala generalnego w Massachusetts w Stanach Zjednoczonych.

Prace te pokazują, że pewien lek, dość powszechnie używany w chemioterapii, na bazie doxorubicyny, może sprzyjać – co prawda w niewielkim stopniu, ale zawsze – wzrostowi nowotworów jajnika. Jest to niepokojące, ponieważ molekuła ta ma walczyć z rakiem, a nie mu sprzyjać.

Jak uważają badacze, być może wkrótce uda im się znaleźć odpowiedź na ten paradoks: ponieważ to samo badanie przynosi nowe tropy pozwalające zrozumieć i poprawić skuteczność terapii, jednocześnie unikając dostarczania nowotworowi środków, dzięki którym może sobie spokojnie rosnąć i pustoszyć organizm.

Proteiny AMH i rak jajnika

W rzeczywistości, badacze stwierdzili, że hormon glikoproteinowy (złożony z cukru i z proteiny), który znajdujemy przede wszystkim u męskiego płodu i u młodych chłopców, może zahamować rozwój nowotworu. Molekuła ta, nazwana AMH (anti-müllerian hormone), służy do rozróżnienia płci płodu w okresie ciąży.

W czasie pierwszych tygodni rozwoju embrionalnego, niemożliwe jest rozpoznanie wizualne płodów żeńskich i płodów męskich. Wszystkie bowiem płody są wyposażone w te same organy płciowe i posiadają przede wszystkim dwa kanały: kanał Wolffa i kanał Mullera.

Jednakże, u samców ssaków, testosteron oraz proteina AMH powodują cofanie kanału Mullera. U samic, które nia mają protein AMH, kanał ten ewoluuje w kierunku macicy, jajników i pochwy. Z tego faktu też, dzięki swojemu działaniu inhibijącemu, wywieranemu na płciowe organy żeńskie, proteiny AMH zaatakują również nowotwory jajnika.

Autorzy badania uważają, że możliwe będzie zastosowanie kombinacji tych protein i chemioterapii, która niszczy większą część komórek nowotworowych. Celem tego zabiegu będzie wzmocnienie skuteczności leczenia. Pozostaje jednakże jeszcze jeden problem do rozwiązania – na dzień dzisiejszy, badacze nie wiedzą, jak go produkować. Badacze mają więc do przeprowadzenia testy eksperymentalne, a więc mają co robić.

Proteina Hsp90, czyli proteina kluczowa

Inna proteina może działać nawet jeszcze lepiej, niż wspomniane wyżej proteiny AMH. Jak bowiem stwierdzają dwa badania, opublikowane w naukowym przeglądzie The Journal of Experimental Medicine, proteina ta ma spory potencjał.

Nazwa Hsp90 pochodzi od anglojęzycznej nazwy, heat-shock protein, czyli proteina szoku termicznego. Z kolei, liczba 90 określa jej wagę molekularną. Proteina ta jest nazywaną proteiną opiekuńczą. Oznacza to, że pozwala ona innym proteinom na przyjęcie dobrej trójwymiarowej konformacji, w czasie ich powstwania, a to zapewnia im ich aktywność.

W pierwszej pracy, niemieccy badacze z uniwersytetu w Gottingen, zainteresowali się proteiną MIF (Macrophage migration Inhibitory Factor). Proteina MIF może promować wzrost nowotworowy, a zwiększenie jej stężenia jest często związane z agresywnością nowotworu.

Kiedy więc niemieccy badacze zahamowali proteinę Hsp90 w linii ludzkich komórek nowotworowych, w ten sposób udało im się zapobiec proliferacji tych komórek. A nawet więcej, ponieważ został włączony mechanizm apoptozy, czyli proces zaprogramowanej śmierci samobójczej komórek.

W drugim badaniu, przeprowadzonym tym razem przez badaczy amerykańskich z instytutu Dana-Farber, naukowcy opisują w jaki sposób inhibicja proteiny Hsb90 wpływa na aktywność enzymów związanych z białaczką i nazywanych JAK2. Enzymy te opierają się lekarstwom, ale nie przy braku właśnie wspomnianej tutaj proteiny.

Badacze amerykańscy wyjaśniają, że nowotwory nie zostały zniszczone, ale ich rozwój został znacząco spowolniony. Podsumowując: obydwa badania sugerują, że proteina Hsb90może któregoś dnia zostać użyta jako terapia przeciwko rakowi. Ale zanim naprawdę tak się stanie, badacze muszą pokonać jeszcze wiele etapów.

Ponieważ, jeśli nawet proteina ta jest niezbędna nowotworom do wzrastania, to jednakże jest ona również użyteczna dla zdrowych komórek organizmu: komórki te również potrzebują protein stabilnych i wiarygodnych. Trzeba więc znaleźć środek, który pozwoli kierować proteinę Hsb90 jedynie przeciwko komórkom nowotworowym. A to nie jest proste.